%0 Journal Article %T اقتدار مدنی روحانیت و چالش‏های نوین آن %J علوم سیاسی %I دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم %Z 1735-0557 %A فراتی, عبدالوهاب %D 2018 %\ 02/20/2018 %V 20 %N شماره 80 - زمستان 96 %P 49-72 %! اقتدار مدنی روحانیت و چالش‏های نوین آن %K نظام سیاسی %K بحران اعتماد %K عرفی ‏شدن %K پادگفتمان %K کارآمدی %K تغییر موقعیت %R 10.22081/psq.2018.65395 %X روحانیت از این جهت که سازمانی شکل‏گرفته بر پایه‌ یکی از نیازهای اصلی اجتماعی، یعنی نیاز به دین است، یکی از نهادهای جامعه مدنی و البته قدرتمند‌ترین آنها در ایران به شمار می‌آید. کارویژه ذاتی این نهاد، فهم دین، تبلیغ و ترویج دین و اجرای مناسک آن است که البته در شرایط خاص تاریخی، ممکن است وظایف تاریخ‏مندی بدانها اضافه کند. نهادهای مدنی به‏عنوان واحدهای تشکیل‌دهندة جامعه مدنی، در مقابل نهادهای سیاسی مطرح می‌شوند. وجه اصلی متمایزکننده آنها این است که «کنش جمعی» خود را بدون اجبار و آمریت سیاسی سامان می‌دهند؛ ازاین‏رو، مدنیت سازمانی مثل روحانیت، از یک سو در گرو سیاسی‏ نشدن و حفظ استقلال آن از حاکمیت سیاسی و از سوی دیگر، حفظ اعتبار و کارآمدی آن در جامعه اسلامی است. بااین‏همه، در سال‎های پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و ورود روحانیت به برخی از ارکان حکومت اسلامی، به وجه مدنی این نهاد آسیب رسیده و از توانمندی آن در چنین حوزه‏ای کاسته شده است. این مقاله بدون اینکه تأکیدی بر لزوم بازگشت روحانیت به کارکردهای سنتی خود داشته باشد و به حضور خود در حکومت اسلامی پایان بخشد، تنها می‏کوشد عوامل تقلیل‏دهنده اقتدار اجتماعی روحانیت را طی چند دهه اخیر تحلیل کند. اینکه این عوامل کدام‏اند و چگونه توانسته‏اند مدنیت این نهاد را تحت‏الشعاع قرار دهند، پرسش‏هایی است که این مقاله درصدد بررسی آنهاست. %U https://psq.bou.ac.ir/article_65395_7d656e8226e1d378ad2652929f585444.pdf