2024-03-29T13:35:49Z
https://psq.bou.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2230
علوم سیاسی
1735-0557
1735-0557
1393
17
شماره 65 - بهار 93
مبانی نظارت در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
سید احمد
حبیب نژاد
زهرا
عامری
موضوع نظارت و کنترل قدرت از مباحث جدی و بحثبرانگیز در حقوق اساسی است. ضرورت طرح این بحث از آنجاست که هیچ جریانی در حوزه قدرت منطقاً نمیتواند طرحی منسجم و نظامیافته برای مهار حکومت داشته باشد؛ جز آنکه در گام نخست مواضع خود را در حوزة قدرت از زاویه نظارت تئوریزه کرده باشد و اولین گام در این مسیر استخراجِ مبانی پذیرش و پایههای مشروعیت نظارت بر قدرت در هر نظام حقوقی است. همچنین آنچه قانونگذار یا فقیه را در وضع مقررات و استنباط احکام جدید جهتِ پرکردن خلأهای قانونی موجود یاری میکند، کشف مبانی نظام حقوقی مورد نظر است که مقررات حقوقی بر اساس آن مبانی وضع گردیده است. نظام حقوق اساسی ایران ضمن اهمیت فراوان به بحث نظارت، پایهها و مبانی مشروعیت نظارت بر قدرت را ذیل مفاهیمی همچون امر به معروف و نهی از منکر، النصیحة لأئمة المسلمین، امانتدانستن مناصب عمومی و حق تعیین سرنوشت پذیرفته است.
نظارت
قدرت
امر به معروف و نهی از منکر
نصیحت
امانت
حق تعیین سرنوشت
2015
05
22
7
32
https://psq.bou.ac.ir/article_14065_3211ccd3a6a90f4f72ce6ffcb1121454.pdf
علوم سیاسی
1735-0557
1735-0557
1393
17
شماره 65 - بهار 93
بررسی فقهی- حقوقی تنفیذ حکم ریاستجمهوری در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
غلامرضا
بهروزی لک
عباس
سلیمانی
بند نهم از اصل یکصد و دهم قانون اساسی که مربوط به وظایف و اختیارات رهبری است، از امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم سخن میگوید که از آن به کلمه تنفیذ تعبیر میشود. انجام وظیفه رئیسجمهور نه فقط منوط به طیکردن مراحل مختلف (ثبت نام و تأیید صلاحیت و کسب اکثریت آرا) است، بلکه طبق قانون اساسی به امضای ولیفقیه منوط میباشد. حال سؤال مهم و اساسی این است، که مفهوم فقهی و حقوقی امضای حکم ریاست جمهوری چیست. آیا این امر یک امضای صوری و تشریفاتی یا تنفیذی وشرعی است؟ آیا این امر از وظایف رهبری است که باید امضا کند یا از اختیارات وی میباشد که در صورت مصلحت میتواند از امضا خودداری کند؟ پژوهش حاضر با رد نظریه تشریفاتی و وظیفهبودن امضا بر تنفیذی و اختیاریبودن امضا تأکید دارد و با بررسی پیشینه تنفیذ و با تکیه بر فقه سیاسی و حقوق اساسی و مشروح مذاکرات خبرگان قانون اساسی و اقوال فقها و حقوقدانان تنفیذی و اختیاریبودن امضا را اثبات میکند.
ولایت فقیه
جمهوری اسلامی ایران
ریاستجمهوری
حکم تنفیذ
2015
05
22
33
54
https://psq.bou.ac.ir/article_14066_dee0b0465757020f37ffae5ab43dc675.pdf
علوم سیاسی
1735-0557
1735-0557
1393
17
شماره 65 - بهار 93
سازوکارهای تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزة علمیه
سید موسی
میرمدرس
مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه فرایندی است که تحول در این حوزه را بر پایه آیندهنگاری وآیندهپژوهی هدایت میکند. این مقوله از سنخ مدیریت استراتژیک و مبتنی بر تفکر و برنامهریزی استراتژیک است که با اقتباس از ایده «مدیریت تحول در حوزه علمیه» که حضرت آیتالله خامنهای در آذرماه 1386 مطرح فرمود، مورد عنایت قرار گرفته و سازوکار تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه را مطمح نظر قرار داده است و با تکیه بر اصول و معیارهای برنامهریزی استراتژیک به تبیین آن همت گماشته ازاینرو، مقاله حاضر تصویری از نقشة جامع این مسیر را ترسیم کرده است. همچنین درادامه به نقدِ بررسی الگوهای مدیریتی قابل انطباق با مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه اهتمام شده و الگوی مطلوب در این خصوص بیان شده است.
مدیریت
تحول سیاسی
نقشه جامع
حوزه علمیه
2015
05
22
55
74
https://psq.bou.ac.ir/article_14067_1aef05657c965bbed42f481e31988bbb.pdf
علوم سیاسی
1735-0557
1735-0557
1393
17
شماره 65 - بهار 93
اندیشه سیاسی رفاعه طهطاوى در بافت تاریخی مصر در سده نوزدهم؛ نقدی بر قرائت رایج
مهران
اسماعیلی
رفاعه طهطاوى به عنوان طلبه الازهر در سال 1826م هیئت دانشجویان اعزامی از قاهره به پاریس را همراهی کرد و چند سالی آنجا اقامت داشت. طهطاوی پس از بازگشت، برای بهبود وضعیت طبقه کشاورز و اصلاح نظام آموزشی در مصر، دههها کوشش کرد و اندکی پس از مهاجرت سید جمالالدین اسدآبادی به مصر از دنیا رفت. آثاری که در زمینه اندیشههای سیاسی به زبان فارسی نوشته شده، طهطاوی را نواندیش و از پیشگامان اندیشه نو سیاسی برشمردهاند، چنین تصویری را در آثاری به زبانهای دیگر نیز میتوان مشاهده کرد. نگارنده برای تحلیل این امر به دو عامل میتواند اشاره کند. نخست دسترسی نداشتن نخستین پژوهشگران به تمامی آثار طهطاوی و اکتفا کردن به سفرنامه مشهوری که طهطاوی در جوانی نوشته بود و دوّم پذیرش نتایج پژوهشگران نخستین از سوی محققان بعدی. این در حالی است که آثاری را که طهطاوی در سالهای پایانی حیات خود نوشته، از این تصویر فاصله قابل توجهی دارد.
اندیشه سیاسی
نواندیشی
سده 19
مصر
2015
05
22
75
90
https://psq.bou.ac.ir/article_14068_2449c2e40a5a49c3a2d9b0cf0bc739cb.pdf
علوم سیاسی
1735-0557
1735-0557
1393
17
شماره 65 - بهار 93
بررسی تأثیرات سلفیگری تکفیری بر بیداری اسلامی
محمد
ستوده
سید مهدی
علیزاده موسوی
جریان سلفیه تأثیرات و پیامدهای عمیقی در دو حوزه افکار و رفتار برای جهان اسلام به همراه داشته است. در میان جریانهای مختلف سلفی، جریان تکفیری بیش از سایرین با شیعه و سایر مذاهب اسلامی دشمنی میکند و اکنون نیز توانسته است به مدد حمایتهای خارجی و جذب افراطیون در جهان اسلام به اهدافی نیز دست یابد. در این مقاله با بهرهبرداری از نظریه پخش، تأثیرات سلفیه تکفیری بر بیداری اسلامی بررسی شده است. سلفیه تکفیری در حوزه افکار سبب گسترش قرائت سلفی از بیداری اسلامی، گسترش فرهنگ تکفیر و رادیکالیزم، تغییر کانون علمی به کانون جاهلیت، گسترش موج اسلامهراسی و اسلامستیزی، گسترش موج شیعههراسی و شیعهستیزی و ترویج نظریة احیای خلافت شده است و در حوزه رفتار نیز موجب رشد خشونتگرایی، ورود نیروهای خارجی به جهان اسلام، تضعیف اسرائیلستیزی در جهان اسلام و پیدایش چالشهای فزاینده فرا روی بیداری اسلامی گردیده است.
سلفیگری تکفیری
جهان اسلام
تأثیرات سلفیه
2015
05
22
75
90
https://psq.bou.ac.ir/article_14069_8a6217f0aa2bdd129ad60b13a86cf5c7.pdf
علوم سیاسی
1735-0557
1735-0557
1393
17
شماره 65 - بهار 93
سیاست اخلاقی در اندیشههای افضلالدین کاشانی
علی
خالقی
افضل الدین محمدبن یکی » صدر « یا » امام « و ملقب به » بابا افضل « حسن مرقی کاشانی، معروف به از اندیشمندان برجسته شیعه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم بوده است. نوشته حاضر با بررسی جامع زندگی و معرفی آثار علمی و مبانی هستی شناسی و انسان شناسی ایشان، دیدگاه های وی دربارة سیاست مدن، اجتماع مدنی و خاستگاه واقسام آن، ریاست اجتماع مدنی، شرایط و صفات و وظایف او را بازخوانی وتبیین کرده است؛ به بیان دیگر سیاست اخلاقی وی را تبیین نماید.
افضلالدین کاشانی
اندیشه سیاسی
سیاست مدن
اجتماع مدنی
2015
05
22
91
116
https://psq.bou.ac.ir/article_14070_7aafc0537169c90261b1d65b7a34d03b.pdf