دانشگاه باقرالعلوم(ع) قمعلوم سیاسی1735-055718شماره 72- زمستان 9420160822.«نسبت» فلسفه سیاسی فارابی با تفکر یونانی، باور دینی و بحران زمانه72220977FAمرتضیبحرانیاستادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعیJournal Article20160226افزون بر بررسیهای تاریخی، سه خوانش از اندیشه سیاسی فارابی صورت پذیرفته است: یکی در نسبت اندیشه این فیلسوف با تفکر یونانی، دوم در نسبت میان فلسفه و دیانت و بهویژه دین اسلام و سوم، توضیح اندیشه فارابی در نسبت با بحران(هایی) که فارابی با آن روبهرو بوده است. بر این سه خوانش دو نقد وارد است: خوانش اول و دوم، خوانشهایی تفسیری هستند که عنصر هویت و تمایز «خود و دیگری» بر وجه علمی آنها سایه افکنده است و در نتیجه، هر پژوهشگری متناسب با صبغه هویتی خود، از یکسو، در جهت تبیین و شرح غلبه جهانبینی یونانی بر آرای فارابی یا درنوردیدن فضای یونانی تلاش کرده است و از دیگر سو، به نسبت تعلق یا عدم تعلقخاطر پژوهشگر به دین و دینداری، کوشیده است نسبت فلسفه او با دین و بهویژه نبوت و امامت اثبات یا رد شود. خوانشهایی نیز که در پی توضیح اندیشه فارابی بر اساس نظریه بحران هستند، با این نقد جدی مواجهاند که بهرغم زمینهمحور بودن، دادههایی کافی برای استناد در اختیار ندارند و بیشتر در حد گمانهزنی علمی شمرده میشوند. در این مقاله به دیدگاههایی میپردازیم که نسبت فلسفه سیاسی فارابی را با «یونان»، «اسلام» و «بحران اجتماعی زمانهاش» بسط دادهاند. پژوهش حاضر نه جامع است و نه مانع؛ بلکه تنها، گریزی به این بحث است که چهبسا بتوان خوانش موجّهتر و منسجمتری از اندیشههای فارابی ارائه داد که کمتر ایدئولوژیک و کمتر هویتمند و در مقابل، بیشتر مستند و منسجم باشد. چنین خوانشی میتواند جهان اسلام را در مواجهه با مشکلات و چالشهای پیشِ رو یاری رساند.https://psq.bou.ac.ir/article_20977_eb20e5564d633c412140a107da187794.pdfدانشگاه باقرالعلوم(ع) قمعلوم سیاسی1735-055718شماره 72- زمستان 9420160822.خشونت نمادین در فراروایت غربی بنیادگرایی اسلامی234220978FAحسنرحیمی (روشن)استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا همداننجفشیخسراییدانشجوی دکتری جامعهشناسی سیاسی دانشگاه تهرانJournal Article20160314فراروایتهای روشنگری موجب تمایز «غرب» و «بقیه» شد. بر مبنای این فراروایتها، تمدن، فرهیختگی، مدرنیته و تحول در غرب ظاهر گردید و «دیگری» سویة تاریک بود؛ فراموششده، سرکوب و نفیشده و تصویر معکوس روشنگری و مدرنیته. غرب با اختصاص دادن سویههای مثبت این تقابلهای دوگانه به خود و قرار دادن شرق در قطب منفی یا منفعل این تضادها، شأن و جایگاه خویش را بازتعریف و شرق را در موقعیت پست تری که به او ارزانی داشته است، تثبیت می کند. آنچه در این مقاله در پی پاسخگویی به آن هستیم، بررسی ریشههای نظریه بنیادگرایی اسلامی، کارکردها و آشکارسازی خشونت نمادین پنهان در آن است. برایناساس، ادعای پژوهش حاضر این است که یکی از فراروایتهای ساخته و پرداخته غرب، «نظریه بنیادگرایی اسلامی» است که ادعای تببین و توضیح تاریخ تمدن اسلامی را به شکلی علمی دارد و در قالب این فراروایت، بنیادگرایان مسلمان نقش «دیگری» را برای غرب ایفا میکنند. در این راستا، جریانهای خشونتطلبی نظیر طالبان، القاعده، داعش و ... بهعنوان نشانه برخورد اسلام با غرب بازنمایی میشوند. این دوگانه دوست/دشمن منطق سیاست میان ملتها را در عصر حاضر برمیسازد.https://psq.bou.ac.ir/article_20978_df9a05dd395898d8b885c07548186a20.pdfدانشگاه باقرالعلوم(ع) قمعلوم سیاسی1735-055718شماره 72- زمستان 9420160822.عوامل قدرتیابی داعش در عراق436720979FAحسینناوشکیدانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه رازی کرمانشاهقدرتاحمدیاناستادیار دانشگاه رازی کرمانشاهJournal Article20160210دولت اسلامی عراق و شام (داعش) یکی از مهمترین گروههای اسلامگرای جهادی در سالهای اخیر بوده است. این گروه پس از خروج نیروهای آمریکایی از عراق، بهسرعت گسترش یافت و توانست در عراق و سوریه دولت اسلامی تشکیل دهد. مسئله گسترش ناگهانی این گروه توجه همگان را در سطح جهان به خود جلب نمود؛ زیرا یک گروه تروریستی در کمتر از یک سال بخشهای فراوانی از کشورهای عراق و سوریه را اشغال و خلافت اسلامی را اعلام کرد. قدرتیابی این گروه در مدتی کوتاه، موجب تحلیلهای گوناگون در این زمینه شد. در این پژوهش با استفاده از چارچوب نظری دولت ورشکسته (state Failed) به بررسی عوامل قدرتیابی داعش در عراق پرداخته شده است. به نظر میرسد عامل اصلی رشد ناگهانی داعش، شکست دولت در عراق بوده است. بدین ترتیب، ابتدا با ارائه چارچوب نظری دولت ورشکسته، به معرفی این نظریه پرداخته شده و در ادامه در کنار معرفی مختصر داعش و ریشههای فکری آن، سعی شده تصویر روشنی از این گروه ارائه شود. ازاینرو، پس از ارائه شاخصها و نشانههای دولت ورشکسته، به بررسی علل یا عوامل شکست دولت در عراق اشاره شده است.https://psq.bou.ac.ir/article_20979_495649533671ce1464299b99f0962f27.pdfدانشگاه باقرالعلوم(ع) قمعلوم سیاسی1735-055718شماره 72- زمستان 9420160822.تحلیل بافت مشروعیتی گفتمان جنگ تحمیلی699620980FAفاطمهطاهرخانیدکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20160206مقاله حاضر، بیآنکه منابع مشروعیتبخش فرازبانی را انکار کند، در پی بررسی کاربرد انواع روشهای مشروعیتبخشی از طریق زبان به کنشها و اعمال سیاسی در طول جنگ تحمیلی است. به عبارت دیگر، با مفروض پنداشتن قابلیتهای زبان در تولید مشروعیت برای اعمال و کنشها، پرسش آن است که: کنشگران میدان سیاست، از چه شیوههایی برای تولید مشروعیت کلامی تصمیمات و اعمال مرتبط با جنگ بهره جستند؟ بدیهی است تحلیل گفتمان با رویکرد متنمحور، روش مناسبی برای انجام این تحقیق است؛ درعینحال میتوان از تحلیل گفتمان بهعنوان مبنای نظری پژوهش نیز بهره جست. ازاینرو، متنهایی که از سوی کنشگران دوره جنگ تحمیلی تولید شدهاند، به سه ژانر دفاع، جهاد و صلح قابل تقسیماند. همچنین در خلال پژوهش، به بافت درونمتنی، میانمتنی، موقعیتی و تاریخی هر یک از ژانرها و نیز استراتژیهای شیوههای مشروعیتبخشی زبانی در هر یک از آنها توجه شده است. مطالعه گفتمان جنگ از این منظر، مؤید تنوع و تکثر روشی در تولید مشروعیتهای کلامی از سوی کنشگران حاضر در میدان سیاسی است.https://psq.bou.ac.ir/article_20980_ac9379d48c6d9678e1e9b8a65633b3de.pdfدانشگاه باقرالعلوم(ع) قمعلوم سیاسی1735-055718شماره 72- زمستان 9420160822.تحلیل سازوکار نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات قوه مجریه9712020981FAحسنخسرویاستادیار گروه حقوق عمومی دانشگاه پیام نور تهرانJournal Article20160227نظارت و کنترل قدرت، سازوکار مطلوبی برای تضمین حقوق و آزادیهای شهروندی و کارآمدی دولت در نظام سیاسیِ مبتنی بر مردمسالاری و حاکمیت قانون است. دراینراستا قوه مجریه به دلیل داشتن صلاحیت وسیعی در اعمال حاکمیت، از اختیاراتی همچون وضع مقررات عمومی برخوردار است که امری بسیار ضروری است. یکی از مهمترین سازوکارهای نظارتی بر قوه مجریه در وضع مقررات عمومی، نظارت رئیس مجلس بهموجب دو اصل 85 و 138 قانون اساسی است که قلمرو و چگونگی اعمال چنین اختیاری در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با ابهامها و چالش هایی روبهروست. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد چنین نظارتی ضمن اینکه بر مبادی نظام مردمسالار موجّهسازی میشود، چندان با اصول و قواعد بنیادین حقوق عمومی سازگار نیست و سازوکارهای اجرایی نظارت با چالشهای جدی روبهرو بوده، نیازمند طراحی نظام مطلوب نظارتی است.https://psq.bou.ac.ir/article_20981_7cfbd0c5ff6707ac99c85efbb5dfc2db.pdfدانشگاه باقرالعلوم(ع) قمعلوم سیاسی1735-055718شماره 72- زمستان 9420160822.تبیین تأثیرات تحولات عراق بر اقلیم کردستان12114020982FAعلیمحمدیاندانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدانقاسمترابیدانشیار روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان0000-0000-0000-0000Journal Article20160405هدف اصلی مقاله حاضر، تبیین تأثیرات تحولات عراق بر فرایندهای سیاسی اقلیم کردستان است. در واقع پرسش اصلی مقاله این است که: تحولات عراق از سال 2003 تاکنون، بهویژه سقوط صدام حسین، تدوین قانون اساسی جدید، گسترش اختلافهای مذهبی و قومی و در نهایت ظهور و قدرتنمایی داعش، چه تأثیراتی بر وضعیت سیاسی اقلیم کردستان عراق گذاشته است؟ در پاسخ، این فرضیه به نظر میرسد که تحولات چندساله گذشته بهشدت وزن سیاسی اقلیم سیاسی کردستان عراق را افزایش داده است؛ به شکلی که در میانمدت احتمال خودمختاری فزونتر و در بلندمدت استقلالخواهی بیشتر نمایانگر خواهد شد. این موضوع بهویژه با توجه به گسترش توان نظامی اقلیم کردستان در نتیجة حمایتهای بینالمللی و جنگ با داعش، گسترش ارتباطات و تعاملات اقلیم کردستان در ابعاد سیاسی و اقتصادی با دیگر کشورهای منطقه و جهان و فرسایش تدریجی عراق بهعنوان یک دولت ـ ملت بیشتر قابل توجه است. مقاله حاضر قصد دارد این پرسش و فرضیه را در چارچوب نظریههای دولتملتسازی و به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی کند.https://psq.bou.ac.ir/article_20982_b74a20704732b9ab05c72d957287daf7.pdf