رئالیسم انتقادی حکمت صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

حجة الاسلام و المسلمین پارسانیا، عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

همان گونه که، روش معرفتی هوسرل، دیدگاه تفهمی دیلتای، نگرش پوزیتویستی به علم، دیالکتیک مارکس و هگل، فلسفة پراگماتیستی ویلیام جمیز، منطق اکتشاف علمی پوپر، روش انتقادی بسکار؛ هر یک، روش شناسی خاص خود را در عرصة علوم اجتماعی به دنبال می‌آورند، رئالیسم فلسفی دنیای اسلام با مرجعیت و اعتباری که برای سه منبع معرفتی، حس، عقل و وحی، قائل است، بدون شک، روش‌شناسی متناسب با خود را در عرصة علوم اجتماعی در پی خواهد داشت. و این روش‌شناسی، دانش متناسب با خود را تولید می‌کند. آن چه به اجمال، دربارة خصوصیات این دانش می‌توان گفت این است که اولاً: ضمن پذیرفتن و قبول ابعاد تجربی دانش اجتماعی، آن را به معانی و گزاره‌های آزمون‌پذیر، محدود نمی‌گرداند و ثانیاً: با حفظ هویت جهان شناختی دانش اجتماعی، رویکرد انتقادی آن را نه با استناد به فهم عرفی ـ که هویتی تاریخی و صرفاً فرهنگی دارد ـ بلکه با استفاده از دو منبع، یعنی عقل عملی و وحی، حفظ می‌نماید.
خصوصیات مزبور از جمله تعیّنات نوعی دانش اجتماعی هستند که به دلیل بهره‌مندی از وحی اسلامی و روش‌شناسی مناسب با آن، می‌توان آن را دانش اجتماعی اسلامی نامید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical realism of Sadrian philosophy

نویسنده [English]

  • Hamid Parsania
Social Sciences Department Baqir al-Olum University
چکیده [English]

As Edmund Husserl’s epistemological method, Wilhelm
Dilthey’s Verstehen approach, positivistic approaches to
science, Karl Marx’s and GWF Hegel’s dialectics, William
James’ pragmatic philosophy, Karl Popper’s Logic of
Scientific Discovery, and Roy Bhaskar’s critical approach
each bring their own particular methodology to the realm of
social sciences, the philosophical realism of the Islamic
world, too, with the authority and credibility it allocates to
the three sources, sense, reason, and revelation, will
undoubtedly present its own specific methodology to the
field of social sciences. This methodology will, in turn,
create its own specific knowledge. A brief account of the
specifications of this knowledge is that (1) though it accepts
the empiricist aspects of social sciences, it does not limit
them to experimental propositions; (2) admitting the
cosmological identity of social sciences, it maintains their
critical approach not through reference to common sense
conceptions _ which have a historical and merely cultural
identity _ but through the two sources, practical reason and
revelation. The above specifications are the characteristics
of a kind of social science which can be called Islamic
social science because of its benefiting from Islamic
revelation and an appropriate methodology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • science
  • Methodology
  • Positivism
  • phenomenology
  • ethnography
  • critical realism
  • hermeneutics
  • theoretical and practical reason
  • Revelation
  • intuition