مدارای سیاسی در چارچوب‌های کلان فلسفه سیاسی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

متفکران اجتماعی در طول تاریخ همواره به‌ دنبال کشف عناصری بوده‌اند که بتوانند کشمکش‌های موجود در جوامع انسانی را به حداقل رسانند و آن را به ‌صورتی بهینه مدیریت کنند. فیلسوفان سیاسی اسلامی با اتکا به بررسی‌های موشکافانه خود درباره نفس انسانی، نهادینه شدن عناصر سعه صدر، تحمل و مدارا را در تعاملات اجتماعی، از عوامل اصلی کاهش و کنترل سطح برخورد و منازعه در میان گروه‌ها، اصناف و افراد اجتماع می‌دانند. این پژوهش در پاسخ به این پرسش که «از منظر فلسفه سیاسی اسلامی، عنصر مدارای سیاسی چگونه و بر اساس چه راهبردهایی می‌تواند تعاملات میان دولت و ملت و همچنین افراد، احزاب، گروه‌ها و سازمانی‌های رسمی و غیررسمی را به‌نحو بهینه مدیریت کند و از بروز برخوردهای خشن و قهرآمیز جلوگیری نماید؟» می‌کوشد با روش توصیفی - تحلیلی و با تجزیه و تحلیل دیدگاه‌های فیلسوفان سیاسی اسلامی، تصویری دقیق از جایگاه و نقش این عنصر در مهندسی سیاسی - اجتماعی ارائه کند. هدف مقاله، اثبات این مسئله است که مدارای سیاسی در فلسفه سیاسی اسلامی، از عوامل اصلی تحقق مدینه فاضله و مدیریت بهینه سیاسی و اجتماعی بوده، همین امر فیلسوفان سیاسی اسلامی را واداشته است تا هم نخبگان و مدیران جامعه و هم توده‌های مردم را به در پیش گرفتن مسیر مدارا در روابط متقابل خود فراخوانند و به همین دلیل، راهبردهایی چون تقویت مبانی عقیدتی و اخلاقی، نهادینه‌سازی عقلانیت در روابط اجتماعی و... را برای تثبیت و تعمیق عناصر تحمل و مدارا در مناسبات و تعاملات اجتماعی ارائه کنند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political Tolerance on the Main Framework of Islamic Political Philosophy

نویسنده [English]

  • Hadi Shojaee
Ph. D Candidate of Imam Khomeini Educational and Research Institute
چکیده [English]

The social thinkers have been constantly looking for the identification of elements in order to decrease the challenges present in the societies and manage it in the favorable way. The Political Islamic philosophers, relying on their meticulous analysis related to the self of human have deemed institutionalization of elements like patience and tolerance in the social interactions as the main elements of decreasing and controlling the level of dealing with or struggling among groups and castes as well as the people in community. This research is to answer the question that: in view of Islamic political philosophy ,which strategies, how and on which base the element of political tolerance can manage the interactions between government and nation as well as people, parties, groups , formal and informal organizations in the favorable way and avoid any violent behaviors. The article tries to present an exact illustration of the position and role of this element in the social-political engineering via the descriptive-analytical method along with the analysis of viewpoints of Islamic political philosophers. The objective of this article is proving this issue that the political tolerance in the Islamic political philosophy is considered as the main element towards the realization of ideal city and the optimal political-social management. This very issue has made the Islamic political philosophers to call the elites, managers of community and mass of people for considering tolerance in the reciprocal relationships to present the strategies like strengthening ethical and belief foundations, as well as the institutionalization of rationality in the social relationships towards the stabilizing and deepening of tolerance in regard with the relationships and social interactions

کلیدواژه‌ها [English]

  • : political tolerance
  • political action
  • government
  • citizens
  • Islamic political philosophy