جهات مشترکه عمومیه در ‌اندیشه نائینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق عمومی، دانشگاه بوعلی سینا، ایران، همدان

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مفهوم جهات مشترکه عمومیه از دیدگاه آیت‌الله نائینی است. نائینی نظام محکمی از اندیشه، براساس مبانی شیعی تدوین کرد و توانست برای مشروطیت ایران مبنایی اصیل فراهم آورد. سوال اصلی پژوهش آن است که این مفهوم به چه معنایی بوده و چه جایگاهی در اندیشه نائینی دارد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و براساس یافته‌های پژوهش، مفهوم جهات مشترکه نوعیه با برخی مفاهیم مانند نوع، مشترکات نوعیه، مصالح نوعیه در اندیشه نائینی پیوند نزدیکی دارد و برای فهم این مفهوم باید آنها را در یک منظومه فکری دید. همچنین او این مفهوم را در هنگام طرح دو مفهوم مهم نمایندگی و نقش مردم در امور حسبیه به کار برده است. به اعتقاد نائینی، در حکومت حوزه‌ای وجود دارد که همه مردم در آن اشتراک دارند. او از مفاهیمی مانند برابری، شورا، مالیات و امر به معروف و نهی از منکر برای توضیح این مفهوم استفاده می‌کند. از میان این مفاهیم، مفهوم برابری جایگاه مهمی دارد و در حقیقت طرح جهان مشترکه عمومیه مبنا و مدخلی برای مفهوم برابری در اندیشه شیعی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Common aspects of public in Naini thought

نویسنده [English]

  • Fardin Moradkhani
Assistant Professor, Faculty of Public Law, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The main purpose of this study is to investigate one of the important concepts in Ayatollah Naini's thought entitled "Common aspects of public" which has been neglected by the commentators of Naini's thought. Naini was able to provide a genuine basis for Iranian constitutionalism by formulating a coherent system of thought based on Shiite principles. The main question of this research is what is the meaning and position of the concept of common aspects in general in Naini thought. The methodology of this research is based on studying the text of Naini book and using descriptive-analytical method. According to the findings of this study, the commonalities of the species are closely related to some concepts such as the species, the commonalities of the species and the materials of the species in Naini thought that to understand this concept must be seen in a system of thought. He also used this phrase when proposing the two important concepts of "representation" and "the role of the people in the affairs of Hasbiya." According to him, there is a constituency in the government in which all people participate. Naini has used concepts such as equality, council, tax, enjoining the good and forbidding the evil to explain this concept. Among these concepts, the concept of equality has an important place; In fact, the design of commonalities is generally the basis and entry for the concept of equality in Shiite thought

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naini
  • Common aspects of public
  • tax
  • representation
  • equality

عنوان مقاله [العربیة]

الجهات العمومیة المشترکة فی فکر النائینی

چکیده [العربیة]

یهدف البحث الراهن إلى استعراض مفهوم الجهات العمومیة المشترکة من منظور آیة الله النائینی. طوّر النائینی نظامًا فکریًّا قویًّا قائمًا على المبادئ الشیعیة واستطاع أن یوفّر للدستوریة فی إیران مرتکزًا أصیلًا. السؤال الأساسی للبحث هو ما معنى هذا المفهوم وأیّ مکانة یحتلّها فی فکر النائینی؟ یعتمد البحث المنهج الوصفی والتحلیلی وطبقًا لنتائجه فإنّ مفهوم الجهات النوعیة المشترکة یرتبط ببعض المفاهیم، من قبیل النوع والمشترکات النوعیة والمصالح النوعیة، ارتباطًا وثیقًا. ولفهم هذا المفهوم تلزم ملاحظته ضمن منظومة فکریة موحّدة. کما أنّه استخدم هذا المفهوم عند اقتراح مفهومین مهمّین هما التمثیل ودور الناس فی الأُمور الحسبیة. ویرى النائینی أنّ فی الحکومة مجالًا یشترک فیه جمیع الناس، ویستعین لشرح هذا المفهوم بمفاهیم من قبیل المساواة والشورى والضرائب والأمر بالمعروف والنهی عن المنکر. ومن بین هذه المفاهیم یحتلّ مفهوم المساواة مکانةً مرموقة، وفی الواقع فإنّ عرض مفهوم الجهات العمومیة المشترکة هو أساس ومدخل لمفهوم المساواة فی الفکر الشیعی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • المیرزا النائینی
  • الجهات العمومیة المشترکة
  • الضرائب
  • التمثیل
  • المساواة