بازنمایی‌های ایدئولوژیک در رسانه: بررسی بازتاب تحولات برجام در رسانه‌ها بعد از خروج آمریکا لغایت گام نهایی ایران در کاهش تعهدات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 استاد، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 استاد، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین بازنمایی­های ایدئولوژیک و جهت­دار تحولات سیاسی در رسانه­های خبری منتخب است. پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی و با ترکیبی از روش­های کمّی و کیفی به تحلیل داده­ها پرداخته‌است. بدین منظور عناوین برگزیده دو رسانة داخلی (وبسایت شبکه خبر و شبکه پرستی­وی) به نمایندگی از گفتمان جمهوری اسلامی و دو رسانة خارجی (وبسایت صدای آمریکا بخش فارسی و بی­بی­سی بخش انگلیسی) به نمایندگی از گفتمان طرف غربی در بازه زمانی خروج آمریکا از توافق، لغایت گام نهایی ایران در کاهش تعهدات هسته­ای بررسی شد. داده­های موردنظر با استفاده از مبانی نظری گفتمان انتقادی و چارچوب نظری هلیدی در زبان‌شناسی نقش‌گرا تحلیل شدند. نتایج حاصل از بررسی زبان‌شناختی عناوین خبری در این رسانه­ها نشان می­دهد که هریک از گفتمان­ها در تلاش هستند که مسئولیت شکست برجام را متوجه گفتمان رقیب سازند. تحلیل زبانی عناوین خبری رسانه­های گفتمان­های رقیب مؤید این رویکرد ایدئولوژیک است. هم‌چنین رسانه­ها به نمایندگی از طرف گفتمان خودی در تلاش هستند که با برجسته‌ساختن اقدامات مثبت خود و انتساب ویژگی­های مقبول به گفتمان متبوع خویش، تصویری مثبت از خود ارائه نمایند. آن‌ها در این مسیر با برجسته‌سازی برخی کنش­ها و کنشگران، برخی دیگر را به حاشیه می­رانند و گاه با ارائة اطلاعات ناقص و جهت­دار به ذهن مخاطب جهت می­دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ideological Representations in Media: A Study of the Media Coverage of the Developments of JCPOA after America’s Exist until Iran’s Final Steps in Reducing Its Commitments

نویسندگان [English]

  • ali malmir 1
  • Hayat Ameri 2
  • Mohammad Dabirmoghaddam 3
  • Ferdows Aghagolzade 4
1 PhD student, Linguistics, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.
2 Associate professor, Department of Linguistics, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran (corresponding author)
3 Professor, Department of Linguistics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
4 Professor, Department of Linguistics, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran .
چکیده [English]

The present research aims to explain the ideological biased representations of political developments in specific news media. This is a descriptive-analytic research, which analyzes the data with combination of quantitative and qualitative methods. To do so, two domestic media (the website of IRI News Network and Press TV) as representatives of the discourse of the Islamic Republic and two foreign media (the website of the Voice of America Persian News Network and English BBC) as representatives of the Western side in the period from the American exit from the JCPOA agreement to the final step by Iran in reducing its nuclear commitments. The data were analyzed by utilizing the theoretical principles of the critical discourse and the theoretical framework of Halliday in functional linguistics. The results of the linguistic study of the news titles in these media show that each discourse tries to blame the other side for the failure of JCPOA. This ideological approach is confirmed by a linguistic analysis of the news titles of the rival discourses. Moreover, on behalf of their relevant discourses, these media try to highlight their positive measures and attribute plausible features to their own discourse. In this way, they highlight certain acts and actors to marginalize others, and sometimes they give directions to their audiences with partial or biased information.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ideological representation
  • transitory system
  • JCPOA
  • News Network
  • Press TV
  • Voice of America
  • BBC

عنوان مقاله [العربیة]

التمثیلات الأیدیولوجیة فی وسائل الإعلام: استعراض انعکاس تطورات خطة العمل الشاملة المشترکة فی وسائل الإعلام بعد الانسحاب الأمریکی حتى الخطوة الإیرانیة الأخیرة فی تقلیص الالتزامات

چکیده [العربیة]

الغرض من البحث الراهن هو شرح التمثیلات الأیدیولوجیة والموجّهة للتطورات السیاسیة فی وسائل الإعلام الإخباریة المختارة. أُنجز البحث وفق المنهج الوصفی والتحلیلی وبمزج الأسالیب الکمیة والنوعیة فی تحلیل البیانات. لهذا الغرض، تمّ اختیار ودراسة عناوین اثنتین من وسائل الإعلام المحلّیة (موقعَی شبکة خبر وشبکة برس تیفی PressTV) تمثیلاً عن خطاب الجمهوریة الإسلامیة واثنتین من وسائل الإعلام الأجنبیة (موقعَی صوت أمریکا الفارسی وبی بی سی الإنجلیزی) تمثیلاً عن خطاب الغرب فی فترة انسحاب الولایات المتحدة من الاتفاقیة إلى الخطوة الإیرانیة الأخیرة فی تقلیص التزاماتها النوویة. تمّ تحلیل البیانات المطلوبة باستخدام الأسس النظریة للخطاب النقدی وإطار هالیدی النظری فی اللسانیات الوظیفیة. أظهرت نتائج التحلیل اللسانی لعناوین الأخبار فی هذه الوسائط أنّ کلّ خطاب یسعى فی إحالة مسؤولیة فشل خطة العمل الشاملة المشترکة إلى الخطاب المنافس. یؤکّد التحلیل اللسانی لعناوین الأخبار للخطابات المتنافسة هذا المنحى الأیدیولوجی. کما تسعى وسائل الإعلام، نیابةً عن الخطاب المنسوبة إلیه، فی تقدیم صورة إیجابیة عن خطابها من خلال إبراز أفعالها الإیجابیة وتخصیص خصائص مقبولة له. وفی هذا السیاق، یقوم کلٌّ بتهمیش الآخر من خلال تسلیط الضوء على بعض الإجراءات والممثلین، کما یقومون أحیانًا بتوجیه ذهن المخاطب من خلال تقدیم معلومات غیر کاملة ومغرضة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التمثیل الأیدیولوجی
  • النظام الانتقالی
  • خطة العمل المشترکة الشاملة
  • شبکة خبر
  • شبکة برس تیفی PressTV
  • صوت أمریکا
  • شبکة بی بی سی الإخباریة