@article { author = {Abolhassani, Seyed Rahim}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {2-4}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {ضرورت مفهوم ‏سازى مشارکت سیاسى در جمهورى اسلامى}, abstract_fa = {نظام سیاسى جمهورى اسلامى بر دو پایه جمهوریت و اسلامیت بنا نهاده شد و این دو اصل، زمانى تحقق مى‏یابد که مشارکتى سیاسى اسلامى در جامعه نهادینه شود. اما با توجه به تاریخچه طولانى نظام خود کامه سنتى و عدم مشارکت سیاسى در جامعه و نوپایى آن در جامعه اسلامى، نیاز و مسأله فورى، آن است که اندیشمندان این مرز و بوم به بررسى‏هاى مختلف در این زمینه بپردازند و فرهنگ سیاسى مشارکت جویانه را در جامعه بگسترانند و نهادهاى مشارکت سیاسى را در جامعه ایجاد نمایند.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8720.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8720_9fbed765a6555f99a6860ec26f622beb.pdf} } @article { author = {}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {5-17}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {دین و مشارکت سیاسى در گفت و گو با: آیت ‏الله سید حسن طاهرى خرم ‏آبادى}, abstract_fa = {آنچه در ذیل مى‏آید؛ حاصل گفت و گوى فصلنامه علوم سیاسى با آیت‏الله طاهرى خرم‏آبادى از استادان برجسته حوزه علمیه قم مى‏باشد که علاوه بر عضویت در شوراى نگهبان، در زمینه فقه و اصول و مباحث سیاسى اسلام نیز به تدریس و تحقیق اشتغال دارند. این گفت و گو در زمینه جایگاه مردم در نظام سیاسى اسلام انجام شده و دیدگاه‏هاى وى را در این‏باره طرح مى‏کند.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8721.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8721_d2a20eb6bcd480d1c80b1144f1415f89.pdf} } @article { author = {Sadra, Alireza}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {18-48}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {ارکان علم مدنى در دیدگاه فارابى}, abstract_fa = {«علم مدنى»، به معناى اعم، در نظریه سیاسى حکیم ابونصر فارابى، عبارت است از: شناخت پدیده مدنى. شناخت نیز شامل شناخت علمى سیاسى و فلسفى سیاسى تا معرفت‏شناسى سیاسى و حتى منطق و روش‏شناسى سیاسى بوده؛ کما این که پدیده سیاسى نیز شامل: اجتماعى مدنى، مدینه و سیاست مدنى خواه در حد کوچک یا شهرى و ملى و نیز در حد میانى یا امت و سرانجام در برد جهانى و در سطح بزرگ مى‏باشد. انسان مدنى به عنوان جزء اجتماع مدنى و مدینه و عنصر اصلى تشکیل دهنده آن و گروه‏هاى مدنى از قبیل: خانواده و منزل و اصناف مدنى و محلات، تحت عنوان جماعت‏هاى ناقصه، موارد یا بخش‏هایى از اجتماع مدنى و مدینه محسوب مى‏گردند.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8722.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8722_34690306a072abd82c424ab2ee7ee4f3.pdf} } @article { author = {Feirahi, Davood}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {49-72}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {رسانه ‏ها و تحول فرهنگ سیاسى در خاورمیانه}, abstract_fa = {نوشته حاضر به ارزیابى نقش جهانى‏تر شدن ارتباطات جمعى بر تحوّل فرهنگ سیاسى در خاورمیانه جدید مى‏پردازد. کوشش شده است نقش دوگانه رسانه ‏هاى غربى و به تبع آنها، رسانه ‏هاى منطقه را در توانمندى یا تضعیف اقتدار دولت‏هاى خاورمیانه بررسى نماید. در این پژوهش، تاثیر رسانه ‏هاى غربى و ملّى در سه مقوله اساسى؛ 1 ـ معمّاى اقتدار؛ 2 ـ وضعیت جامعه مدنى و 3 ـ گرایشات اساسى در اصلاحات سیاسى منطقه، مورد توجه قرار گرفته است. ادعاى مقاله حاضر، این است که رسانه ‏ها به رغم اجماع آفرینى در فرهنگ سیاسى ملّى که اقتدار دولت‏ها را تقویت مى‏کنند، به طرق متعددى موجبات چند پارگى فرهنگ سیاسى و تضعیف اقتدار سنتى را فراهم مى‏کنند. نمود این تأثیر دو گانه را در افت و خیزها و وضعیت ناآرام جامعه مدنى، و نیز تعارضات قابل توجّه در سمت و سوى اصلاحات فکرى / سیاسى کشورهاى اسلامى منطقه مى‏توان مشاهده نمود؛ معمّاى لاینحلّى که در نفى و اثبات، و طرد و قبول ممتد وجوهى از اقتدارگرایى و جمهورى خواهى در خاورمیانه جدید نهفته است.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8723.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8723_463d5898f52118c039c371dac571d62a.pdf} } @article { author = {Sajjadi, Abdul Qayyum}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {73-89}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {مبانى فقهى مشارکت سیاسى}, abstract_fa = {مشارکت سیاسى به لحاظ مفهومى، یک پدیده جدید و مختص به دولت‏هاى مدرن است؛ هر چند به لحاظ مصداقى، نمودهایى از آن را مى‏توان در نظام‏هاى کهن گذشته نیز شناسایى کرد.(1) تعاریف مختلف مشارکت سیاست بیان گر عدم اجماع نظر در مورد تعریف، شاخص‏ها و مؤلفه‏هاى این پدیده است. در حالى که برخى از پژوهش گران، این مفهوم را در دایره رقابت و نفوذ، محدود مى ‏نمایند، عده‏اى آن را فراتر از نهادهاى رسمى دولت بیان مى‏کنند. در مجموع مى ‏توان گفت؛ مشارکت سیاسى، مجموعه‏اى از فعالیت‏ها و اعمال شهروندان براى اعمال نفوذ بر حکومت یا حمایت از نظام سیاسى است. در این تعریف، جهت‏ گیرى مشارکت سیاسى، هر دو سوى رقابت و حمایت را در بر مى‏گیرد. برخى از پژوهش گران علوم سیاسى، مشارکت سیاسى را به دو قسم فعال و منفعل تقسیم کرده ‏اند؛ اما از آن جایى که مشارکت عمدتا در قالب رقابت و نفوذ ظهور مى‏یابد، تمرکز عمده روى مشارکت فعال مى ‏باشد.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8724.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8724_6aa028603fd351e1da8d4d8dee0c801e.pdf} } @article { author = {Shafiee, Mahmood}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {90-129}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {مبانى کلامى آزادى سیاسى در اندیشه هاى شیعه و معتزله با تأکید بر اندیشه‏ هاى امام خمینى و قاضى عبد الجبار}, abstract_fa = {تفکر شیعه و معتزله با تکیه بر حسن و قبح عقلى مى ‏توانند در یک جامعه سیاسى دینى، منجر به آزادى سیاسى معنوى شهروندان گردند. برخلاف اندیشه اشاعره، اخباریه و همه جبرگرایان بالطبع باید احکام صادره از حاکمان جامعه را به عنوان اخلاق اجتماعى لازم الاتباع بپذیرند. در اندیشه عقل گراى شیعه، حاکمان نیز مجبورند آنچه را که انسان‏هاى عاقل بدان حکم کرده‏ اند، گردن نهند. بالاخص با لحاظ اندیشه اعتزالى جبارى، شهروندان به صورت فعال مى‏توانند در شکل‏ گیرى اخلاق سیاسى اجتماعى دخالت نمایند. آنها مى‏توانند مسؤولان سیاسى خود را در صورتى که برخلاف ارزش‏هاى مشترک پذیرفته شده رفتار نمایند، مورد اعتراض و نقد قرار دهند. بنابراین، قرائت معتزله جبارى از عقل عملى، بیشتر از قرائت شیعى، زمینه ساز آزادى سیاسى / معنوى در جامعه مى‏باشد. دلیل آن، این است که در وهله اول، قرائت ایشان، عقل را همگانى دانسته و بهره بردارى از عقل را با قیدهاى ویژه از دسترسى همه انسان‏هاى عاقل ـ آن طور که در تفکر شیعى تصویر شد ـ دورنبرده است. قبلاً اثبات شد که مدرکات عقلى با قرائت معتزلى از آن، حکم نیز مى‏باشد. انسان‏هاى عاقل با تکیه بر عقل‏هاى خود بعد از درک حسن یک کار یا قبح آن، دیگر منتظر استنباط حکم دیگرى از شارع نخواهد بود؛ بلکه حسن، همان واجب بودن و قبح، همان حرام بودن مى‏باشد. قاضى عبدالجبار حتى در شرعیات مى‏گفت: «حسن، از وجوب در واجبات شرعى جدا نیست و لذا نماز قبل از وقت نه حسن دارد و نه وجوب... و لذا فرقى ندارد که با لفظ حسن یا به لفظ وجوب، از احکام یاد کرد» }, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8725.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8725_966a01124108be43cc7cef47e1425fc0.pdf} } @article { author = {Legenhausen, Muhammad}, title = {..}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {130-152}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {بازسازى اسلامى حقوق بشر}, abstract_fa = {واژه «حق» به معناى جدید «حقوق انسان»، «حقوق مصرف کننده» و حتى «حقوق حیوانات» که روزنامه ‏هاى ما را پر کرده است، در قرآن یافت نم ى‏شود. معناى «حق» در منابع اسلامى ـ قرآن و احادیث، ـ ناشى از تکلیف شخص است و یا به خاطر نظم موزون و داراى سلسله مراتب جهان، شایسته انسان است. «حقى» که در آیه بالا ذکر شده: «حق خداست که از او پروا کنند» و «حقى» که در رساله منسوب به امام سجاد علیه السلام، رسالة الحقوق، به کار رفته است، به همین معنا مى‏ باشد: اَکبرُ حُقوقِ اللّه‏ِ علیکَ ما اَوْحَیهُ لِنَفْسِهِ تَبارکَ وَ تعالى مِن حَقّه الَّذى هُوَ اصلُ الحقوقِ و منهُ تفرّعَ. ثُمّ اَوْحیه علیکَ لِنَفْسِکَ مِنْ قرنک الى قدمک على اختلافِ جَوارحک. فَجعلَ لِبَصرک علیک حقّا و لِسَمعکَ علیک حقا و لِلسانکَ علیک حقا و لِیدکَ علیک حقا و لِرجلکَ علیکَ حقّا و لِبَطنِکَ علیک حقّا و لِفرجکَ علیک حقا. فهذِهِ، الجوارحُ السّبعُ الّتى بِها تَکونُ الافعالُ. ثُمّ جعَلَ عَزَّ و جلَّ لافعالِکَ علیک حقوقا فجعلَ لصلاتک علیک حقا و لِصومکَ علیک حقا و لِصدقتکَ علیک حقا و لِهدیکَ علیک حقا و لافعالِکَ علیک حقا. ثُمَّ تخرجُ الحقوقُ مِنک الى غیرِک مِن ذوى الحقوقِ الواجبةِ علیک. و اَوْحیُها علیکَ حقوقُ ائمتکَ، ثم حقوق رعیّتک، ثم حقوقُ رحمِکَ. یکى از چالش‏هاى اصلى که دنیاى جدید غرب براى جهان اسلام پیش آورده، مربوط به موضوع حقوق به ‏ویژه حقوق بشر است؛ در این مقاله من مى ‏خواهم این چالش را بررسى کنم و نشان بدهم که وجهه مذهبى اسلام چگونه مى ‏تواند به آن پاسخ دهد.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8726.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8726_5a8724a9e29389d87f4abf0a758207b0.pdf} } @article { author = {Zahiri, Ali-Reza}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {152-177}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {تأثیر فرهنگ سیاسى ایرانیان بر سیاست خارجى}, abstract_fa = {فرهنگ سیاسى ایرانیان به دلیل تغذیه از منابع مختلف که گاه در تعارض با یکدیگرند، بررسى ‏هاى فرهنگى در باره رفتار سیاسى  را دچار مشکل ساخته است. در عین حال، این واقعیت که ایرانیان نسبت به حاکم و حکومت  مشروع و روابط جامعه اسلامى با بیگانگان، چگونه مى ‏اندیشند، منجر به ظهور دانش سیاسى آنان مى‏گردد و ریشه طرح این پرسش‏ها و منابع پاسخ به آنها را باید در فرهنگ سیاسى جست و جو کرد. در میان آنچه که در باره فرهنگ سیاسى ایرانیان سخن رانده شد، دو عنصر، بیشترین نقش را در سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران ایفا نمودند. یکى، ارزش‏ها و سنت‏هاى دینى با تکیه بر اندیشه شیعى و دیگرى فرهنگ سیاسى تابعیت. درباره نقش تعیین کننده ارزش‏هاى شیعى در سیاست خارجى، به روشنى در منابع رسمى و نیز در محافل آکادمیک، سخن به میان آمده است. گاهى چنان بى پروا این ارزش‏ها را براى جهانیان عرضه داشته‏ایم که آنان را دچار سوء ظن ساخته و البته تبلیغات توهم‏آمیز غربى‏ها نیز آن را تشدید ساخته است. حال آن که در دوره‏هاى بعد، با تمسک به مفهوم «مصلحت» و «وسع» که در شریعت اسلام آمده است، بسیارى از موارد تزاحم میان اصول سیاست خارجى و وظایف دولت اسلامى حل گردید. امّا عنصر تابعیت در فرهنگ سیاسى ایرانیان، منشأ بسیارى از تحرکات سیاسى آنان است. اگرچه برخى نگرش‏ها و ایدئولوژى‏هاى افراد به عنوان واسطى متغیر در شکل‏ گیرى ذهنیت مردم نسبت به نوع رابطه با بیگانگان است و از طرق مختلف برفرآیند تصمیم ‏گیرى تأثیر مى‏ گذارد؛ امّا به نظر مى‏ رسد که در تصمیمات سیاست خارجى، نقش اصلى را رهبران ایفا نموده و بیشتر، آنان به این موضوع علاقه ‏مند مى ‏باشند. افراد جامعه نیز به موضوعات مورد توجه نخبگان سیاسى علاقه نشان داده و از خود واکنش نشان مى ‏دهند. البته اعتماد و گرایش مردم مسلمان به رهبران دینى، عامل قدرت‏مندى براى این واکنش است. البته دو نکته را نمى ‏توان از نظر دور داشت؛ اوّل، بر جسته کردن تأثیر فرهنگ سیاسى تابعیت، که بنابر تجربه تاریخى، در دوره‏هاى طولانى تاریخ ایران قابل بازیابى است، به معناى نادیده انگاشتن تأثیر سایر مؤلفه‏هاى فرهنگى سیاسى در سیاست خارجى نمى‏باشد. دوم، در برهه‏هاى کوتاهى از تاریخ معاصر مانند: دوران نهضت مشروطیت، فضاى باز سیاسى دهه 20 و مبارزات نهضت ملى، سال‏هاى بین 1339 تا 1341 و سرانجام آغاز دوران توفنده انقلاب، مردم ایران مشارکت فعال سیاسى را تجربه کردند. هرچند پیروزى انقلاب اسلامى به شکل‏ گیرى یک فرهنگ تألیفى و به عبارت دیگر، فرهنگ سیاسى تبعى / مشارکتى یارى رساند؛ امّا وجه مشارکتى آن، تأثیر کمترى بر سیاست‏گذارى خارجى داشته است و اغلب مردم، درباره اهداف سیاست خارجى، براساس خواست نخبگان از خود واکنش نشان مى ‏دهند. به طور کلى مى ‏توان گفت که مشارکت سیاسى در جمهورى اسلامى ایران، از مشارکت مبتنى بر «بسیج توده‏اى» آغاز شده است و در شرایط کنونى، شکل این نوع مشارکت در حال دگرگونى است. در طى زمانى که مردم بر اساس مدل«بسیج توده‏اى» از خود تحرک نشان مى‏دادند، فرهنگ سیاسى تبعى در بین آنان غلبه داشته و به تدریج جنبه «مدنى» و «فعالانه» به خود مى‏گیرد. جامعه ایرانى در سال‏هاى اخیر شاهد تجربه تازه‏اى از شکل‏ گیرى فرهنگ سیاسى مشارکتى بوده است.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8727.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8727_cbab22eb66f3927dca7f4c703b054280.pdf} } @article { author = {Khaleghi, Ali}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {178-190}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {جایگاه اعتماد میان حاکمان و مردم در فرایند توسعـه سیاسـى از دیدگاه امام على(ع)}, abstract_fa = {توسعه سیاسى از جمله موضوعاتى است که از ابعاد مختلفى مورد بررسى قرار گرفته است. صرف نظر از مباحثى که درباره ضرورت توسعه سیاسى و تقدم یا تأخر آن بر توسعه اقتصادى صورت گرفته، عوامل مختلفى را مى‏توان در جهت دست یافتن به توسعه سیاسى در جوامع اسلامى مورد ارزیابى قرار داد. در نوشته حاضر با استفاده از دیدگاه‏هاى امام على(ع) در نهج البلاغه، «برقرارى اعتماد میان حاکمان و مردم» را به عنوان یک عامل مهم در جهت دست یافتن به توسعه سیاسى مورد بررسى قرار داده‏ ایم. توسعه سیاسى بیش از هر چیز، به امنیت و آرامش در حوزه سیاسى نیازمند است و چنین امنیت و آرامشى تنها در سایه برقرارى اعتماد میان حاکمان و مردم حاصل مى‏شود. بنابر این، باید راه کارهایى را بجوئیم که به ایجاد اعتماد میان آنها بی انجامد.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8728.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8728_5b18133285be67dc10c05f3f39df1090.pdf} } @article { author = {Mohajernia, Mohsen}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {191-201}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {مشارکت در فلسفه سیاسى مسکویه}, abstract_fa = {مشارکت به معناى(Participation ) از جمله مفاهیمى است که رویکردهاى مختلفى آن را مورد کنکاش قرار داده‏اند. در شایع‏ترین رهیافت نظرى که بر مبناى الگوى خاصى از رفتار سیاسى شهروندان ارائه شده است، مشارکت به سه نوع فعال، منفعل و خنثى تقسیم گردیده است. صرف نظر از این که بر اساس ایده واقع گرایى، تقسیم قابل قبولى است؛ اما هم به مبانى و پیش فرض‏ها و هم به الگوى رفتارى و هم به انحصار موارد آن، ایراداتى وارد است که در جاى خود قابل طرح مى ‏باشد. آنچه در این مختصر عرضه مى ‏شود، رویکرد تازه‏اى است که با عنوان «مدل مشارکت تعاونى» قابل نام گذارى است. چون این مدل با مدل‏هاى غربى مشارکت تفاوت زیادى از جهت مبانى و اصول فلسفى، اهداف و کار ویژه‏ها دارد، از این رو، هر گونه داورى، مسبوق به عدم پیش داورى بر اساس یافته ‏هاى اندیشه غربى است.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8729.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8729_9e04548a3abb9646c2cac09d4e7a4c16.pdf} } @article { author = {Ibrahim Ali, Haydar}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {202-228}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {شورا و دموکراسى در اندیشه اسلامى معاصر}, abstract_fa = {بنابر آنچه گفته آمد، سخن گفتن از موضع واحدى درباره مسأله دموکراسى که بین همه حرکت‏هاى سیاسى اسلامى معاصر مشترک باشد، بسیار دشوار است. مواضع، بسیار متعدد است و گاه به حد تناقض و تضاد مى‏رسد؛ زیرا گفتمان دموکراسى و تکثر و حقوق بشر به تازگى در عرصه فکرى عربى / اسلامى، راه یافته است. واکنش‏هاى مثبتى را مى‏بینم که با تحولات و تغییرات سریع در جهان تعامل برقرار مى‏کند و به جهانى شدن نزدیک مى‏شود. این تحولات، وجه دیگرى هم دارد و آن، افزایش انتظارات و توقعات است و در پى آن، جنبش‏هاى اسلامى سیاسى خود را به عنوان فرشته نجات مطرح نموده و هیچ‏گاه در موضع رد و انکار قرار نمى‏گیرند. نظریه پردازان اسلامى در هر وضعیتى که هستند، با مقایسه نظریات خویش با وضع موجود از برترى الگوى اسلام سخن مى‏گویند. مثلاً محمد غزالى مى‏گوید؛ لطیف‏ترین دستاوردهاى غرب در تمدن انسانى یا روش حکومتى‏اش، از آنچه که خلافت راشده در بیش از 14 قرن پیش تحقق بخشیده‏اند، فراتر و برتر نیست.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8730.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8730_883a305b4cd848f81a797d54c1757c1e.pdf} } @article { author = {Moten, Abdul Rashid}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {229-249}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {روش شناسى اسلامى در علم سیاست}, abstract_fa = {در تضاد نشان داده شده میان سبک غربى پژوهش سیاسى و جایگزین اسلامى آن در این جا، نه تنها به روشن‏سازى کاستى‏هاى ذاتى اولى کمک مى‏کند؛ بلکه مهم‏تر از آن، مجموعه خاصى از ویژگى‏هاى ذاتى دومى را برجسته مى‏سازد. تصویرى که ظهور یافته، آن است که روش‏شناسى و معرفت‏شناسى علم سیاست غربى، به عنوان آخرین دست آورد، پیرامون قدرت ظاهرا نامحدود علوم طبیعى بنا شده است. طبیعت ذهنى و ایدئولوژیک علم سیاست از ناحیه چشم انداز معرفتى‏اش و وضعیت زندگى واقعى، به نحوه موثرى آشکار شده است. چیزى به اسم علم براى علم وجود ندارد. انگاره علم سیاست بى‏طرف، عینى و برى از ارزش دیگر اصلاً معمول نیست. مفهوم ابزار انگارانه اجتماع سیاسى، صورت بندى نظرى، تحقیق پذیرى، و دسته بندى‏هاى نهایى دانش، همه، تحت الشعاع تجربه‏هاى اجتماعى، فرهنگى و تاریخى مسیحیت غربى که به گونه‏اى تناقض‏آمیز سراسر مادى گرایانه و سکولار است، قرار گرفته‏اند. چنین علمى احتیاجات و نیازهاى مسلمانان را بر آورده نکرده و نمى‏کند و به معناى دقیق کلمه، نمى‏تواند در جامعه اسلامى ریشه اجتماعى و فرهنگى بدواند. جایگزین اسلامى آن، پیگیرى دانش را در درون چارچوب ارزشى اسلام ملاحظه مى‏کند. تمامى ادعاهاى مشابهت به علوم تجربى را  رها نموده و ملاحظاتش درباره طبیعت اجتماع سیاسى، نه به وسیله مفهوم ابزار انگارانه اجتماع؛ بلکه به وسیله پرسش از غایت‏هاى هر چه که وجود دارد، راهنمایى شده است. اصل سرنوشت ساز علم سیاست، اختلاف میان جزء و کل، و واقعیت و ارزش است. اجزا با واقع شدن در یک کل فراگیر با قالبش براى ارزش‏هاى جاودان محفوظ در قرآن و سنت پیامبر عزیز محمد(ص)، معنا مى‏یابند. در نهایت، علم سیاست اسلامى، مشابهت با ارزش‏ها و روح الگوى مدینه ـ اجتماعى که معناى اهداف بشرى را مجسم کرد ـ را هدف قرار مى‏دهد. جایى که اهداف بشرى مورد بحث باشد، تفکّر اخلاقى وجود دارد. به معناى دقیق کلمه، علم سیاست در اسلام امرى خالى از ارزش نیست. اسلام اصرار مى‏کند که سیاست باید پژوهشى براى اصول اخلاقى و اجتماع سیاسى همان گونه که افراد، را به اخلاق توصیف مى‏کند براى اخلاقى کردن عمل نیز موظف است. اصول اخلاقى و سیاست به گونه‏اى جدایى‏ناپذیر به هم مرتبط هستند. درسى که بشر اگر مى‏خواهد جهان به خطا رفته را دوباره به سلامت عقل باز گرداند، باید فرا گیرد.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8731.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8731_b2fd74c6755270fa51d804d9165b8dd8.pdf} } @article { author = {Akhavankazemi, Bahram}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {250-277}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {تئورى‏هاى عدالت در فلسفه سیاسى خواجه نصیرالدین طوسى}, abstract_fa = {پژوهش مفهوم بنیادین عدالت، در تفکر هر اندیشمند سیاسى در خور اهتمامى والاست؛ زیرا بررسى این مقوله، مى‏تواند ما را با زوایاى متعددى از آراى آنها آشنا سازد. در حقیقت، مفهوم کانونى عدالت، داراى اهمیتى کم نظیر در عرصه‏هاى نظرى و عملى سیاست و اجتماع بوده و از جامع‏ترین غایات دینى و سیاسى است. دانشمند و فیلسوف گرانمایه اسلامى؛ یعنى خواجه نصیر الدین طوسى هم، مباحث گسترده‏اى را به بررسى مفهوم عدالت اختصاص داده است. بنابراین، با توجه به اهمیت این اصل در اسلام و اندیشه‏هاى سیاسى، این مقاله قصد دارد ضمن تبیین نظریه‏هاى خواجه در این زمینه، به این موضوع نیز بپردازد که موضع این اندیشمند در قبال حکّام جائر و متغلب چگونه بوده و آیا خود کامگى و افزایش روز افزون آن در عصر ایشان، تئورى‏هاى عدالت او را از خود متأثر ساخته و او را به انفعال نظرى و عملى در این وادى کشانده است؟ و آیا اساسا خواجه، قائل به حق شورش و عصیان علیه حکام ستم پیشه و جائر بوده است یا خیر؟ این نوشتار، در پاسخ به این پرسش‏ها به رشته تحریر در آمده است.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8732.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8732_3b92184515921dc766a61b44ed0afcf8.pdf} } @article { author = {Karami pour, Allah karam}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {278-288}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {رابطه میان «خود» و «دیگرى» (نیم نگاهى به معرفت ‏شناسى گفت و گو)}, abstract_fa = {آدمى طبعا و ذاتا مایل است که دیگران کلام و سخنش را بفهمند و به منظور و مقصودش پى ببرند. انسان‏ها حتى اگر از کمترین درجه معرفت و امکانات شناخت برخوردار باشند، مى‏کوشند براى بیان و تفهیم ما فى‏الضمیر خویش از «طریق زبان»، به سطح ذهن و فکر مخاطب نقبى‏زده و رهیافت‏هاى درون خود را به دیگران عرضه کند. مخاطب نیز براى فهمیدن و شناخت در قلمرویى که چه بسا گوینده از آن بى‏خبر بوده، واکنش نشان مى‏هد. این کنش و واکنش زبانى / معرفتى، فرایند مکالمه و تفاهم براى ایضاح مقصود به «فهم عمیق‏تر» را پارادایم ارتباط سازى دیالوگ (Dialogue) میسر مى‏سازد. گفت و گو به منظور کشف حقیقت را اول بار به سقراط یونانى نسبت مى‏دهند. او کوشش کرد تا مکالمات و مناظرات خود را با سوفسطائیان که داعیه سوداگرى داشتند و نیز پیشه وران، صنعت‏گران و هنرمندان که از اصل حقیقت و فضیلت اخلاقى غفلت کرده بودند، به مسیر عقلانى و غیر اخلاقى رهنمون سازد. در خیابان‏ها و میدان‏هاى عمومى شهر با جوانان به مناظره مى‏نشست و با دیالکتیک «پذیرش و انکار»، آنها را به شنیدن بهترین صورت معانى عدالت، فضیلت و خیر اخلاقى وادار مى‏کرد. هدف و غرض سقراط از گفت و گو کردن «یافتن» حقیقت بوده است. افلاطون از زبان سقراط نقل مى‏کند و مى‏گوید: «کسى که بخواهد در راه حق نبرد کند و زمانى کوتاه زنده بماند، ناچار است به گفت و گو با افراد قناعت کند». در این میان، دیالوگ و ارتباط سازى (Communication) حلقه ارتباطى است که پاره‏ها و اجزاى اندیشه‏ها را به هم پیوند مى‏زند. در چنان ساحتى، ذهن از یک نقطه به نقطه دیگر پیش مى‏رود و در یک جریان حلقوى براى رسیدن به مقصد و مقصود تداوم مى‏یابد. این نوشته، قصد توضیح و تحلیل فلسفه سقراط یا افلاطون را ندارد. غرض آن بود که مدخل بحث را با این نکته آغاز کنیم که اول کسى که روش گفت و گو را در فرایند معرفت بنا نهاده مکالمات سقراط و شاگردش افلاطون بوده است. از آن زمان به بعد، راه‏ها، روش‏ها و نگرش‏هاى گوناگون در این مسأله که انسان چگونه از طریق ذهن و زبان دیگران، به بازشناسى و باز فهمى خویشتن مى‏پردازد، به وجود آمد. اینک این پرسش اساسى مطرح است که؛ اهمیت تفاهم و «درک دیگرى» چیست و چگونه ممکن است؟}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8733.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8733_4457b3f5758e31af4f0d0d467311e60f.pdf} } @article { author = {Moosaviyan, Seyyed Mohammad Reza}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {289-311}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {حکومت و انواع آن در اندیشه سیاسى شیخ طوسى}, abstract_fa = {ابوجعفر محمد ابن حسن ابن على ابن حسن الطوسى، معروف به شیخ طوسى، در سال 385 ه. ق (چهار سال بعد از وفات شیخ صدوق) در طوس چشم به جهان گشود. وى دوران نوجوانى و اوان جوانى خود را در طریق کسب علوم دینى در نزد اساتید حوزه‏هاى علمیه آن روز خراسان گذارند و در 408 ه. ق به دلیل شهرت علمى حوزه بغداد و حضور شیخ مفید در آن دیار و سیطره حکومت شیعى آل بویه بر بغداد و همچنین فشار و اختناقى که سلطان محمود غزنوى بر غیر معتقدان به مذهب دولتى وارد مى‏آورد، تصمیم به مهاجرت به بغداد گرفت. شیخ طوسى در ابتداى ورود به بغداد، در مجلس درس شیخ مفید حاضر گردیده و به مدت پنج سال در مکتب این فقیه و متکلم بزرگ شیعى به کسب علم و دانش پرداخته و مورد توجه وى قرار گرفت. با وفات شیخ مفید در 413 ه.ق به مدت 23 سال در نزد سید مرتضى به شاگردى پرداخت و سید مرتضى، شیخ را به دلیل ویژگى‏هاى علمى و معنوى، از دیگران ارج بیشترى مى‏نهاد. بعد از در گذشت سید مرتضى (436 ه.ق) شیخ طوسى به زعامت و مرجعیت شیعه رسید و به دلیل تبحّرش در مناظرات کلامى و تألیفات ارزشمندش به شیخ الطائفة معروف گردید؛ به گونه‏اى که خلیفه عباسى، القائم بأمر الله، با همکارى امراى آل بویه، کرسى تدریس کلام در مرکز خلافت را به وى واگذار نمود. اما به دلیل درگیرى‏ها و منازعاتى که متعصّبین از اهل سنت با برخى از شیعیان بغداد داشتند و با اوج‏گیرى این حوادث در اوایل ورود طغرل سلجوقى به بغداد و سقوط دولت مستعجل آل بویه در سال 448 ه.ق که منجر به هجوم متعصبین به خانه و کتابخانه شیخ و سوختن کتاب‏ها و کرسى تدریس کلام وى گردید، شیخ الطائفه وادار به مهاجرت ثانوى به نجف شد. و سرانجام حوزه نجف نیز در سال 460 ه.ق با فوت وى، از دانش وى محروم گردید. شیخ طوسى داراى آثار و کتب فراوانى در زمینه‏هاى فقه و اصول، حدیث، تفسیر و کلام و رجال و غیره مى‏باشد که کتاب تهذیب الاحکام و استبصار در حدیث، از چهار کتاب معتبر روایى شیعه مى‏باشد و در علم کلام، داراى آثار معروفى چون تلخیص الشافى و تمهیدالاصول و رسائل العشر بوده و کتاب‏هاى فقهى مبسوط و الخلاف و النهایة و تفسیر تبیان نیز از این متکلم و فقیه بزرگ جهان تشیع مى‏باشد.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8734.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8734_3d7aace2e258899c1d83856020b271cf.pdf} } @article { author = {}, title = {.}, journal = {Political Science}, volume = {2}, number = {سال دوم - شماره هشتم - بهار 79}, pages = {312-327}, year = {2000}, publisher = {Baqir al-Olum University}, issn = {1735-0557}, eissn = {2645-5773}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {وضعیت علم سیاست در ایران اسلامى در گفت وگو با:دکتر علیرضا صدرا قسمت اوّل: «دانش سیاسى در ایران‏اسلامى»}, abstract_fa = {آنچه در ذیل مى‏آید؛ حاصل گفت و گوى فصلنامه علوم سیاسى با جناب آقاى دکتر صدرا در دو موضوع؛ 1 - سنّت و مکتب دانش سیاسى اسلامى ـ ایرانى 2 ـ دانش سیاسى در ایران، مى‏باشد که با اجازه استاد در این شماره قسمت دوّم آن تقدیم خوانندگان گرامى مى‏گردد.}, keywords_fa = {}, url = {https://psq.bou.ac.ir/article_8735.html}, eprint = {https://psq.bou.ac.ir/article_8735_a166bf986bb873419177429d676a25c6.pdf} }