ORIGINAL_ARTICLE
مبانی نظارت در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
موضوع نظارت و کنترل قدرت از مباحث جدی و بحثبرانگیز در حقوق اساسی است. ضرورت طرح این بحث از آنجاست که هیچ جریانی در حوزه قدرت منطقاً نمیتواند طرحی منسجم و نظامیافته برای مهار حکومت داشته باشد؛ جز آنکه در گام نخست مواضع خود را در حوزة قدرت از زاویه نظارت تئوریزه کرده باشد و اولین گام در این مسیر استخراجِ مبانی پذیرش و پایههای مشروعیت نظارت بر قدرت در هر نظام حقوقی است. همچنین آنچه قانونگذار یا فقیه را در وضع مقررات و استنباط احکام جدید جهتِ پرکردن خلأهای قانونی موجود یاری میکند، کشف مبانی نظام حقوقی مورد نظر است که مقررات حقوقی بر اساس آن مبانی وضع گردیده است. نظام حقوق اساسی ایران ضمن اهمیت فراوان به بحث نظارت، پایهها و مبانی مشروعیت نظارت بر قدرت را ذیل مفاهیمی همچون امر به معروف و نهی از منکر، النصیحة لأئمة المسلمین، امانتدانستن مناصب عمومی و حق تعیین سرنوشت پذیرفته است.
https://psq.bou.ac.ir/article_14065_3211ccd3a6a90f4f72ce6ffcb1121454.pdf
2015-05-22
7
32
نظارت
قدرت
امر به معروف و نهی از منکر
نصیحت
امانت
حق تعیین سرنوشت
سید احمد
حبیب نژاد
1
استادیار گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران؛ پردیس فارابی
AUTHOR
زهرا
عامری
2
دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران؛ پردیس فارابی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی فقهی- حقوقی تنفیذ حکم ریاستجمهوری در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
بند نهم از اصل یکصد و دهم قانون اساسی که مربوط به وظایف و اختیارات رهبری است، از امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم سخن میگوید که از آن به کلمه تنفیذ تعبیر میشود. انجام وظیفه رئیسجمهور نه فقط منوط به طیکردن مراحل مختلف (ثبت نام و تأیید صلاحیت و کسب اکثریت آرا) است، بلکه طبق قانون اساسی به امضای ولیفقیه منوط میباشد. حال سؤال مهم و اساسی این است، که مفهوم فقهی و حقوقی امضای حکم ریاست جمهوری چیست. آیا این امر یک امضای صوری و تشریفاتی یا تنفیذی وشرعی است؟ آیا این امر از وظایف رهبری است که باید امضا کند یا از اختیارات وی میباشد که در صورت مصلحت میتواند از امضا خودداری کند؟ پژوهش حاضر با رد نظریه تشریفاتی و وظیفهبودن امضا بر تنفیذی و اختیاریبودن امضا تأکید دارد و با بررسی پیشینه تنفیذ و با تکیه بر فقه سیاسی و حقوق اساسی و مشروح مذاکرات خبرگان قانون اساسی و اقوال فقها و حقوقدانان تنفیذی و اختیاریبودن امضا را اثبات میکند.
https://psq.bou.ac.ir/article_14066_dee0b0465757020f37ffae5ab43dc675.pdf
2015-05-22
33
54
ولایت فقیه
جمهوری اسلامی ایران
ریاستجمهوری
حکم تنفیذ
غلامرضا
بهروزی لک
behroozlak@gmail.com
1
دانشیارگروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
AUTHOR
عباس
سلیمانی
2
کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سازوکارهای تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزة علمیه
مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه فرایندی است که تحول در این حوزه را بر پایه آیندهنگاری وآیندهپژوهی هدایت میکند. این مقوله از سنخ مدیریت استراتژیک و مبتنی بر تفکر و برنامهریزی استراتژیک است که با اقتباس از ایده «مدیریت تحول در حوزه علمیه» که حضرت آیتالله خامنهای در آذرماه 1386 مطرح فرمود، مورد عنایت قرار گرفته و سازوکار تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه را مطمح نظر قرار داده است و با تکیه بر اصول و معیارهای برنامهریزی استراتژیک به تبیین آن همت گماشته ازاینرو، مقاله حاضر تصویری از نقشة جامع این مسیر را ترسیم کرده است. همچنین درادامه به نقدِ بررسی الگوهای مدیریتی قابل انطباق با مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه اهتمام شده و الگوی مطلوب در این خصوص بیان شده است.
https://psq.bou.ac.ir/article_14067_1aef05657c965bbed42f481e31988bbb.pdf
2015-05-22
55
74
مدیریت
تحول سیاسی
نقشه جامع
حوزه علمیه
سید موسی
میرمدرس
1
استادیار پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشه سیاسی رفاعه طهطاوى در بافت تاریخی مصر در سده نوزدهم؛ نقدی بر قرائت رایج
رفاعه طهطاوى به عنوان طلبه الازهر در سال 1826م هیئت دانشجویان اعزامی از قاهره به پاریس را همراهی کرد و چند سالی آنجا اقامت داشت. طهطاوی پس از بازگشت، برای بهبود وضعیت طبقه کشاورز و اصلاح نظام آموزشی در مصر، دههها کوشش کرد و اندکی پس از مهاجرت سید جمالالدین اسدآبادی به مصر از دنیا رفت. آثاری که در زمینه اندیشههای سیاسی به زبان فارسی نوشته شده، طهطاوی را نواندیش و از پیشگامان اندیشه نو سیاسی برشمردهاند، چنین تصویری را در آثاری به زبانهای دیگر نیز میتوان مشاهده کرد. نگارنده برای تحلیل این امر به دو عامل میتواند اشاره کند. نخست دسترسی نداشتن نخستین پژوهشگران به تمامی آثار طهطاوی و اکتفا کردن به سفرنامه مشهوری که طهطاوی در جوانی نوشته بود و دوّم پذیرش نتایج پژوهشگران نخستین از سوی محققان بعدی. این در حالی است که آثاری را که طهطاوی در سالهای پایانی حیات خود نوشته، از این تصویر فاصله قابل توجهی دارد.
https://psq.bou.ac.ir/article_14068_2449c2e40a5a49c3a2d9b0cf0bc739cb.pdf
2015-05-22
75
90
اندیشه سیاسی
نواندیشی
سده 19
مصر
مهران
اسماعیلی
1
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه شهید بهشتی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیرات سلفیگری تکفیری بر بیداری اسلامی
جریان سلفیه تأثیرات و پیامدهای عمیقی در دو حوزه افکار و رفتار برای جهان اسلام به همراه داشته است. در میان جریانهای مختلف سلفی، جریان تکفیری بیش از سایرین با شیعه و سایر مذاهب اسلامی دشمنی میکند و اکنون نیز توانسته است به مدد حمایتهای خارجی و جذب افراطیون در جهان اسلام به اهدافی نیز دست یابد. در این مقاله با بهرهبرداری از نظریه پخش، تأثیرات سلفیه تکفیری بر بیداری اسلامی بررسی شده است. سلفیه تکفیری در حوزه افکار سبب گسترش قرائت سلفی از بیداری اسلامی، گسترش فرهنگ تکفیر و رادیکالیزم، تغییر کانون علمی به کانون جاهلیت، گسترش موج اسلامهراسی و اسلامستیزی، گسترش موج شیعههراسی و شیعهستیزی و ترویج نظریة احیای خلافت شده است و در حوزه رفتار نیز موجب رشد خشونتگرایی، ورود نیروهای خارجی به جهان اسلام، تضعیف اسرائیلستیزی در جهان اسلام و پیدایش چالشهای فزاینده فرا روی بیداری اسلامی گردیده است.
https://psq.bou.ac.ir/article_14069_8a6217f0aa2bdd129ad60b13a86cf5c7.pdf
2015-05-22
75
90
سلفیگری تکفیری
جهان اسلام
تأثیرات سلفیه
محمد
ستوده
sotudeh@bou.ac.ir
1
دانشیار دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
AUTHOR
سید مهدی
علیزاده موسوی
smamoosavi@gmail.com
2
دکتری علوم سیاسی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سیاست اخلاقی در اندیشههای افضلالدین کاشانی
افضل الدین محمدبن یکی » صدر « یا » امام « و ملقب به » بابا افضل « حسن مرقی کاشانی، معروف به از اندیشمندان برجسته شیعه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم بوده است. نوشته حاضر با بررسی جامع زندگی و معرفی آثار علمی و مبانی هستی شناسی و انسان شناسی ایشان، دیدگاه های وی دربارة سیاست مدن، اجتماع مدنی و خاستگاه واقسام آن، ریاست اجتماع مدنی، شرایط و صفات و وظایف او را بازخوانی وتبیین کرده است؛ به بیان دیگر سیاست اخلاقی وی را تبیین نماید.
https://psq.bou.ac.ir/article_14070_7aafc0537169c90261b1d65b7a34d03b.pdf
2015-05-22
91
116
افضلالدین کاشانی
اندیشه سیاسی
سیاست مدن
اجتماع مدنی
علی
خالقی
1
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
AUTHOR