دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
دانش سیاسى و فرهنگ اسلامى
2
5
FA
«سیاست» از هر چشم اندازى که تعریف شود؛ خواه بعنوان شاخهاى از «دانش»، یا بمثابه<br /> منظومهاى از «عمل»، وجود تمدّنى و نسبى آن را نمىتوان نادیده گرفت. «علم سیاست» بخشى از<br /> حکمت عملى و از اجزاى رئیسه عقل عملى است، و از آن روى که «عمل»، از بنیاد، پدیدارى<br /> فرهنگى است و به اعتبار زمان و مکان، مبانى، محدودیتها و جلوههاى متمایز دارد، هرگز<br /> نمىتوان از دانش سیاسى جهان شمول سخن گفت و براى حلّ «مسائل امروز» صرفاً چشم به آثار<br /> قدما یا در تکاپوى تقلید از بیگانه بود. علم سیاست، یعنى علمى که به توسط آن کیفیت عمل<br /> سیاسى آموخته مىشود نیز، نوعى عمل است. و چون عمل سیاسى سرشت تاریخى و تمدنى<br /> دارد، پرسشهاى دانش سیاسى نمىتواند در گسست از دوران تاریخى و بستر تمدّنى یک جامعه<br /> طرح شود و اگر چنین باشد، به علم سیاست غیر سیاسى و حکمتى فرا تاریخى بدل شده، و<br /> اندوخته و انبانى بلاثمر مىشود.
https://psq.bou.ac.ir/article_10026.html
https://psq.bou.ac.ir/article_10026_321f0acfba696891773ae2574dc72bb3.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
سیاست و حکومت
6
37
FA
آیه الله سید کاظم
حائری
آیه الله سید کاظم حائری
مطلبى که در ذیل مىآید، حاصل گفتگوى فصلنامه علوم سیاسى با حضرت آیهالله سید<br /> کاظم حائرى از اساتید برجسته حوزه علمیه مىباشد. آیهالله حائرى از علماى حوزه علمیه نجف<br /> اشرف است که اکنون در حوزه مقدسه قم به تدریس و تحقیق اشتغال دارند. معطم له آثار<br /> متعددى در فقه و اصول و مباحث سیاسى تألیف نمودهاند. از جمله آثار سیاسى نامبرده مىتوان<br /> به اساس الحکومة الاسلامیة، ولایهالامر فى عصر الغیبة اشاره نمود.
این گفتگو در زمینه فقه سیاسى شیعه است و دیدگاههاى آیهالله حائرى را در این باره طرح<br /> مىکند.
https://psq.bou.ac.ir/article_10027.html
https://psq.bou.ac.ir/article_10027_c8e7e5b2db5f16dd62c50e60736b09ed.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
مفهوم مشارکت سیــاســى
38
69
FA
داود
فیرحی
داود فیرحی
انقلاب اسلامى و الزام تاریخى آن، آغازگر دورانى در اندیشه سیاسى شیعه است که<br />نویسندگان و متفکران مذهبى در این دوره منحصرابه دولت پرداختند. آثارى که در این دوره<br />نوشته شدند، صرفا قلمرویى را مورد تأکیدقرار مىدادند که مىتوان آنرا در مباحث مفهومى و<br />کلان حکومت خلاصه نمود.(1) هدف عمده آثار سیاسى ـ مذهبى این دوره گسترش آگاهى و<br />ایضاح مفهوم دولت اسلامى از یک سو و استدلال فقهى و بعضا کلامى در باب مشروعیت<br />دولت انقلابى و جدیدالتأسیس «جمهورى اسلامى» از طرف دیگر بود.<br /> اما اکنون که دولت اسلامى تثبیت شده بسیارى از مراحل تحول و توسعه را «تجربه» نموده<br />است، بحث از مباحث مفهومى و کلان حکومت اسلامى، اهمیت پیشین خود را از دست داده<br />است و مفهوم دولت اسلامى دیگر یک «مفهوم نظرى عمده و حساس» نمىباشد. مىتوان<br />مهمترین دلایل گذار از سطح دولت به مباحث جدیدتر، و به عبارت دیگر گسترش تأملات<br />سیاسى ـ مذهبى به عرصههاى نسبتا خرد زندگى سیاسى را در دونکتهى زیر دسته بندى و توضیح<br />داد:<br /> الف)دستاوردهاى نظرى درباب حکومت ا سلامى؛<br /> ب)تجربه تاریخى جامعه اسلامى ایران در سالهاى اخیر؛<br /> <br /> در این نوشته جاى آن نیست که در بارهى نکات فوق به تفصیل بحث شود،، و صرفا اشارهاى<br />اجمالى جهت تمهید و تسهیل ورود به فضاى فکرى ـ سیاسى جدید، مورد نظر است. به<br />خصوص مسأله مشارکت سیاسى که از مهمترین مؤلفههاى فکرى مذهبى امروز است و در این<br />مقاله مورد بررسى قرار مىگیرد.
https://psq.bou.ac.ir/article_7422.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7422_eef4aa38f09e793dd4ee699fba5a09e6.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
مفهوم آزادی در فقه سیاسی شیعه
70
88
FA
منصور
میراحمدی
منصور میراحمدی
m_mirahmadi@sbu.ac.ir
1ـ آزادى در فقه سیاسى شیعه، به عنوان یک «پیش فرض» اخذ و تلقى شده، و در فقه از<br /> «محدودیتهاى» آزادى بحث شده است.
2ـ <em>«طرح آزادى در علم کلام» در قالب مباحثى از قبیل طلب و اراده، جبر و اختیار و «اصل<br /> اباحه» و تقدم آن بر اصل تکلیف، از مهمترین ادلهاى هستند که بر پیش فرض بودن آزادى دلالت<br /> مىکند؛ اصول و قواعد فقهى نیز مؤیّد و شاهد گویاى این مدعا هستند.</em>
3ـ آزادى در فقه سیاسى شیعه، بیشتر در مفهوم فلسفى ـ کلامى مورد توجه قرار گرفته است<br /> وجه سیاسى آن بیشتر تحت تأثیر تحولات و تطورات جدیدى است که در این مفهوم در عرصه<br /> <br clear="all" /> اندیشه سیاسى پدید آمده است.
https://psq.bou.ac.ir/article_7441.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7441_2c39ff6ae20203f3b7498727cd93130a.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
اندیشه سیاسی علامه طباطبایی
89
115
FA
مصطفی
زهرایی
مصطفی زهرایی
آنگونه که از آثار علامه طباطبایى مشهود است، وى دو مشکل اساسى را در جامعه ایرانى<br /> روزگار خویش در رأس دیگر مسائل مىدید. اولین مشکل این بود که حکومتهاى موجود در<br /> تاریخ این مرزوبوم از این که دین، مباحث اجتماعى و سیاسى را در بین مردم مطرح کند پرهیز<br /> داشته به هر طریق ممکن با این کار مقابله مىکردهاند. مسأله دوم اینکه جامعه آن روز، جامعهاى<br /> غربزده و مقلد غرب بوده است. علامه این دو مسأله را بهروشنى و به صراحت در عبارات زیر<br /> بیان مىکنند:
«ما شرقى هستیم و تا آنجا که از تاریخ نیاکان و پیشینیان خود به یاد داریم<br /> و شاید به هزارها سال سر زند، محیطهاى اجتماعى گذشته که بر ما حکومت<br /> کرده، هرگز به ما آزادى فکرى و خاصه در مسائل علمى مربوط به اجتماع نداده<br /> روزنه کوچکى هم که در مدت بسیار کمى در صدر اسلام به دست شارع اسلام بر<br /> روى ما باز شده و مانند سپیده صبح به دنبال خود روز روشنى را نوید مىداد، در<br clear="all" /> علامه طباطبایى(ره) دو مشکل اساسى را در جامعه ایرانى<br /> روزگار خویش در رأس دیگر مسائل مىدید. اولین مشکل این<br /> بود که حکومتهاى موجود در تاریخ این مرزوبوم از اینکه دین<br /> مباحث اجتماعى و سیاسى را در بین مردم مطرح کند پرهیز<br /> داشته و به هر طریق ممکن با این کار مقابله مىکردهاند.<br /> مسأله دوم اینکه جامعه آن روز، جامعهاى غربزده و مقلد<br /> غرب بوده است.
اثر حوادث تاریک و توفانهاى طبیعى و مصنوعى که به دست یک عده<br /> خودخواه و سودپرست بهوجود آمد، دوباره پشت پرده تاریکى رفت و باز ما<br /> ماندیم و اسارت و بردگى، ما ماندیم و تازیانه و دم شمشیر و چوبه دار و گوشه<br /> زندانهاى تاریک و شکنجههاى جهنمى و محیطهاى مرگبار، ما ماندیم و وظیفه<br /> باستانى «بله بله»، «لبیک» و «سعدیک»...آنکه بسیار زرنگ بود همین اندازه<br /> مىتوانست مقدسات مذهبى خود را دست نخورده نگه داشته بایگانى کند و<br /> اتفاقا حکومتهاى وقت و سایر گردانندگان اجتماع براى جلوگیرى از بحث آزاد<br /> از این رویه استقبال مىکردند.
هفتصد سال بود که کتب ریاضى خواجه نصیرالدین طوسى و خدمات فرهنگى وى<br /> نصب العین ما بود و خبرى نبود. ولى پیرو یادبودهایى که اروپاییان از دانشمندان خود نمودند، ما<br /> نیز براى آن، هزاره و براى این هفتصدمین سال گرفتیم. متجاوز از سه قرن بود که مکتب فلسفى<br /> صدرالمتألهین در ایران دایر بود و نظریههاى فلسفى او مورد إفاده و استفاده بود و از یک طرف<br /> سالهاست که دانشگاه تهران تأسیس شده و با تشریفات خیره کننده به تدریس فلسفه مىپردازد<br /> ولى وقتى چند سال پیش یک نفر از مستشرقین در دانشگاه، از کنفرانس ملاصدرا تمجید کرده و<br /> از مکتب فلسفى او تقدیر نمود غوغاى بىسابقهاى در دانشگاه در خصوص شخصیت او و<br /> مکتب فلسفى وى بهراه افتاد. اینها از نظایر آن، نمونههایى است که بهخوبى موقعیت اجتماعى<br /> جهانى و هویت شخصیت فکرى ما را روشن ساخته نشان مىدهد که شخصیت فکرى ما طفیلى<br clear="all" /> دیگران مىباشد و آنچه از ثروت فکرى، از دزد جا مانده نصیب رمال گردیده است.
... در این چند سال اخیر، یعنى پس از جنگ جهانى دوم، دانشمندان<br /> غرب با حرارت خاصى به بحث و کنجکاوى در ادیان و مذاهب پرداخته<br /> محصول بررسیهاى خود را همه روز منتشر مىسازند و البته ما نیز به موجب حس<br /> تقلید و تبعیت ـ که گفته شد ـ کم و بیش در همان خط سیر افتاده یک رشته<br /> پرسشهاى مربوط به دین مقدس اسلام را مورد بحث و گفتگو قرار<br /> مىدهیم.»(1)
با توجه به دو قسمت ذکر شده مشخص مىشود که علامه طباطبایى به دنبال آزادى فکرى،<br /> خاصه در مسائل علمى مربوط به اجتماع و حکومت و بهوجود آمدن وضعیتى مشابه آنچه در<br /> صدر اسلام وجود داشت، بوده است. اکنون جا دارد تا وارد نظریه علامه و به عبارت دیگر راه<br /> حل وى شویم و براى روشن شدن مطلب در ابتدا روش وى را مورد بحث قرار مىدهیم.
https://psq.bou.ac.ir/article_7442.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7442_f3b9ae847be4b0cddf46682809ddb765.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
فقه و رهبری در اندیشه سیاسی فارابی
126
147
FA
محسن
مهاجر
على رغم برداشت ناصواب بسیارى از محققان و نویسندگان معاصر، که رویکرد اندیشه<br /> سیاسى فارابى را کشف و شهودى پنداشته، تصور کردهاند فارابى به راهى اوتوپیایى و<br /> ماوراءالارضى گام نهاده است؛ همچنان که پیش از او مدینه فاضله افلاطونى، در دام آن گرفتار<br /> شده بود. راقم این سطور را اعتقاد بر آن است که این تلقى، قرائتى است که از منظر افلاطون به<br /> فارابى نظر کرده است و مع الاسف مؤسس فلسفه اسلامى و سیاسى [1]و بزرگترین فیلسوف<br /> جهان اسلام را ناخواسته و یا ناآگاهانه به اتهام تقلید از فلسفه سیاسى کلاسیک یونانى به حاشیه<br /> کشاندهاند، که اگر در اعتقادشان صائب هم باشند در عمل به خطا رفتهاند. زیرا فارابى علاوه بر<br /> اخذ مکتب افلاطون، ارسطو و فلوطین و جمع بین آراى متناقض آنها[2]، بخشى از آن آرا را که با<br /> مبانى دینى ناسازگار بوده حذف نموده بخشى را بازسازى و اصلاح کرده است و آراى بسیارى از<br /> تفکر خویش بر آن افزوده است فلذا اهتمام به اندیشه فارابى در قیاس با اندیشه افلاطون و ارسطو<br /> به مراتب از اولویت بیشترى برخوردار است .
بر این اساس جا دارد قرائت جدیدى از اندیشه سیاسى وى با رهیافتى فلسفى، مورد مذاقه<br /> قرار گیرد. در این راستا، نگارنده بعد از دو سال مطالعه و تحقیق بر روى تمام آثار<br /> موجود[3]فارابى و تحقیقات پیرامونى سعى دارد با توجه به منظومه فکرى معلم ثانى، که تلفیقى<br /> است از عناصر زمان، عمل سیاسى، اعتقاد شیعى و تفکر سیاسى از زوایاى مختلف، « فلسفه<br /> سیاسى» او را مورد کنکاش و مطالعه قرار دهد.[4]و تحقیق حاضر، بخشى از این پروژه وسیع<br /> است .
https://psq.bou.ac.ir/article_7443.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7443_596147e5a2707c3d536185991c90699b.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
زن و مشارکت سیاسی
137
155
FA
محمد جواد
ارسطا
محمد جواد ارسطا
یکى از مسایل مهمى که در زمان حاضر داراى اهمیتى بیش از پیش شده است، مسأله حقوق زن و بررسى جنبههاى مختلف فعالیتهاى او خصوصاً در زمینه امور اجتماعى و سیاسى مىباشد.
هر از چند گاهى شاهد مقالهاى در خصوص یکى از موضوعات مربوط به حقوق زن در مطبوعات هستیم و این علاوه بر کتب متعددى است که بعد از پیروزى انقلاب اسلامى ایران در این زمینه نوشته شده است.
وجود چنین فضایى را باید ارج نهاد لکن به این نکته نیز باید توجه داشت که متأسفانه کم نیستند مقالات ونوشتههایى که در قالب عباراتى طولانى و کم فایده و با بیانى شعارى و به دور از استدلال به تکرار مکرّرات پرداختهاند و بعضاً چیزى جز ابهام بر مسأله نیفزودهاند.
ویژگى مسایل مربوط به زنان و اهمیت روز افزون آن در جامعه امروز ایران ایجاب مىکند که به دور از حبّ و بغضها و افراط و تفریطها در چارچوب موازین پذیرفته شده اسلام به تبیین جهات مختلف حقوق زن از دیدگاه اسلام پرداخته شود و از کلى گویىهاى بى حاصل و شعارهاى احساسى و افراطهاى روشنفکرگونه و تفریطهاى مقدس مآبانه پرهیز گردد.
نگارنده در این مقاله کوشیده است یکى از مهمترین مسایل مربوط به حقوق زن را که در <br clear="all" />فضاى موجود فرهنگى کشور نیز بسیار مطرح مىباشد یعنى مسأله زن مسلمان و مشارکت سیاسى را از جهات گوناگون مورد بررسى قرار دهد.
از آنجا که مخاطبان چنین مقالاتى گروهى خاص از فرهیختگان و دانش پژوهان مىباشند، انتظار نگارنده آن است که با دقت خاص خود به استدلالها نگریسته و وى را از دیدگاههاى نقادانه خود بهرهمند سازند.
https://psq.bou.ac.ir/article_7444.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7444_fcd3cec0c77af0682f00505a1cd5bd72.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
نوسازی و سنت
156
175
FA
بحث سنت و تجدد از دلمشغولیهاى اساسى ایران امروز است بىگمان حرکت به سمت<br /> توسعه اقتصادى، فرهنگى، سیاسى و اجتماعى از ضروریات جامعه کنونى ماست. این حرکت با<br /> عنصرى قوى و قدرتمند مواجه است که نه توان نادیده گرفتن آن وجود دارد و نه به شکل موجود<br /> پذیرش مرجعیت محض آن مىتواند گرهاى از مشکلات کنونى راباز نماید. این عنصر که هنوز<br /> تعریف قابل قبولى از آن ارائه نشده است.، سنت است. راستى سنت چیست؟ و چگونه باید به آن<br /> نگریست؟آیا سنت صرفا مربوط به گذشته است یا حال و آینده را نیز در بر مىگیرد؟ اگر فقط<br /> گذشته را شامل مىشود آیا این همه پرداختن به موضوعى که تاریخ مصرف آن گذشته است<br /> معقول و منطقى است؟ آیا در سنت نکتهاى نهفته است که این همه پرداختن به آن را توجیه<br /> مىکند؟ بى تردید، سنت حلقه اتصال حال به گذشته است و از آنجا که حال خود حلقه وصل<br /> گذشته به آینده است پس سنت نه تنها مربوط به حال بلکه بخشى از آینده را نیز شامل مىشود لذا<br /> بىجهت آن را مبناى تمدن جدید اسلامى محسوب نکردهاند.
با این وصف هرگونه نگرشى به سنت کاملا" موجه است. مقاله حاضر مىکوشد تا به اختصار<br /> ضمن اشاره به تاریخچه نوسازى، نگاهى کوتاه و انتقادى به رویکردهایى که در برخورد با سنت<br /> قابل شناسایى است داشته باشند و برخى از پرسشهاى بالا را ایضاح نماید.
https://psq.bou.ac.ir/article_7445.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7445_57b1363c9adb6d506db7d1867ec11e05.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
روضة الانوار عباسى و رابطه مجتهد و سلطان
176
199
FA
نجف
لک زایی
نجف لک زایی
najaf_lakzaee@yahoo.com
محقق سبزوارى کیست ؟
محمّد باقر سبزوارى، معروف به <em>محقّق سبزوارى</em>، در سال 1017 ه . ق. به دنیا آمد.[1] وى<br /> فرزند <em>محمّد مؤمن خراسانى </em>است که پس از وفات پدرش به <em>اصفهان</em> آمد و در آنجا سکنى<br /> گزید[2] و در اندک زمانى سرآمد علماى عصر خود شد؛ به گونهاى که پس از چندى به<br /> درخواست <em>شاه عباس دوّم </em>سمت امامت جمعه و جماعت و منصب شیخالاسلامى را<br /> پذیرفت.[3]
<em>محقّق سبزوارى</em> نزد <em>شاه عباس دوّم</em> و وزیر عالم او <em>خلیفه سلطان</em> بسیار عزیر و محترم بود. به<br /> گونهاى که تدریس در مدرسه <em>ملا عبداللّه شوشترى</em> از طرف وى به محقّق سبزوارى واگذار شد.
<br clear="all" />
https://psq.bou.ac.ir/article_7446.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7446_0fc7dbcf907b5de8d56c2ba7ca60978f.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
یادداشتى درباره «هرمنوتیک، کتاب و سنت»
200
215
FA
سید صادق
حقیقت
سید صادق حقیقت
کتاب «هرمنوتیک، کتاب و سنت » توسط حجة الاسلام والمسلمین محمد مجتهد شبسترى<br /> در سال 1375 به رشته تحریر در آمده است. ناشر آن طرح نو مىباشد و در همان سال به چاپ<br /> دوم رسید. کتاب از دو بخش و دو پیوست تشکیل شده است.
بخش اول کتاب، « پیش فهم ها، علائق، انتظارات مفسران وحى » نام دارد و بخش دوم به «<br /> نقد، اصلاح و بازسازى اندیشه دینى » مىپردازد. البته عمده مضامین و مطالب آن، قبلاً تحت<br /> عناوین مختلف در مجلات به چاپ رسیده بود.
در پیشگفتار مىخوانیم :
<em>«موضوع کتاب این است که مفسران وحى اسلامىهمیشه بر اساس پیش<br /> فهمها، علائق و انتظارات خود از کتاب و سنت به تفسیر آن پرداختهاند».</em>
پشت جلد کتاب نیز موضوع آن را چنین معرفى کرده است :
<em>«موضوع کتاب این است که مفسران وحى اسلامى همیشه بر اساس پیش فهم<br /> ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و سنت به تفسیر آن پرداختهاند. بدین جهت<br /> کتاب حاضر، هرمنوتیک، کتاب و سنت نامیده شده است».</em>
نویسنده تلاش مىکند تا نشان دهد که تفسیر و اجتهاد عالمان دین اسلام نیز مشمول اصل کلى<br /> دانش هرمنوتیک یعنى استناد تفسیر و فهم متون بر پیش فهم ها و علائق و انتظارات مفسر بوده<br /> است و استثنایى در کار نیست. در عین حال در مقام تجویز، این کتاب عالمان دین را بدین نکته<br clear="all" /> دعوت مىکند که تنقیح تمام عیار پیش فهم ها در هر عصر شرط اساسى و اصلى هرگونه تفسیر و<br /> افتاء صحیح دینى است و تکامل دانش دین بدون این بازنگرى میسر نیست. برون شدن جهان<br /> اسلام از مشکلات نظرى و عملى که تمدن پیچیده امروز براى آن بوجود آورده، تنها با این<br /> بصیرت و توجه ممکن مىشود».
https://psq.bou.ac.ir/article_7447.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7447_8b62601d9b86afd831cecd7443174757.pdf
دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم
علوم سیاسی
1735-0557
2645-5773
1
سال اول - شماره اول - تابستان 77
1998
06
22
طالبان;دین و حکومت
216
231
FA
سید عبدالقیوم
سجادی
سید عبدالقیوم سجادی
پیشرویهاى اخیر گروه طالبان در افغانستان و تحت تصرف در آوردن بخش اعظم کشور از<br /> سوى این گروه، بویژه سقوط مزار شریف و شهرهاى مهم شمال کشور که در تصرف نیروهاى<br /> ضد طالبان ؛ موسوم به جبهه متحد براى نجات افغانستان بود، زمینههاى حاکمیت فراگیر این گروه<br /> را بر تمامى افغانستان فراهم نمود. کشورهاى منطقه و بویژه همسایگان غربى و شمالى افغانستان<br /> (ایران و کشورهاى آسیاى میانه) با ابراز تاسف و نگرانى از وضعیت کنونى در برابر این رخداد<br /> واکنش نشان دادند. شاید بتوان گفت در دهه سوم مرداد ماه سال جارى تحولات افغانستان و<br /> مسایل مربوط به گروه طالبان بیشترین پوشش خبرى را در رسانههاى خبرى جمهورى اسلامى<br /> ایران و کشورهاى همسایه به خود اختصاص داده است. دقت در فراوانى اخبار، تحلیل خبرى و<br /> تفسیرهاى سیاسى مربوط به افغانستان اهمیت این تحولات در سیاست خارجى این کشورها را<br /> نشان مىدهد. به جز پاکستان که از حامیان جدى طالبان است و طبعاً پیشرویهاى نظامى این گروه<br /> را، موقعیت جدیدى در سمت و سوى سیاست خارجى خود تحلیل مىکند، سایر کشورهاى<br /> همسایه نظیر جمهورى اسلامى ایران، تاجیکستان، ازبکستان و..... این رخداد را سر آغاز بحران<br clear="all" /> جدیدى در افغانستان ارزیابى نموده نسبت به پیامدهاى آن هشدار دادهاند. واکنش هشدار دهنده<br /> و همراه با نگرانى این کشورها، صرف نظر از دخالت نظامى، پاکستان که در هم پیمانى منطقهاى با<br /> آمریکا و سعودى قرار دارد، به دلیل اثر گزارى منفى این رخدادها در سیاست خارجى، ثبات<br /> داخلى و منافع ملى این کشورها مىباشد.
کشورهاى آسیاى میانه به دلیل نابسامانى و بى ثباتى داخلى و وجود زمینههاى اجتماعى براى<br /> نفوذ طالبان، از صدور اسلام افراطى و سنتى طالبان و بنیادگرایى مذهبى آن هراس دارند، در<br /> حالى که جمهورى اسلامى ایران بیشتر به استقرار یک دولت اسلامگراى آمریکایى به عنوان<br /> اهرم فشار امریکا علیه ایران مىاندیشد. براى جمهورى اسلامى دو مسأله دیگر نیز به شکل<br /> جدى وجود دارد. حمایت طالبان از گروهک مجاهدین خلق و اختصاص دادن پایگاههاى<br /> نظامى به آنان و نیز جهتگیرى طالبان در برابر سایر اقوام و بویژه هزارهها و شیعیان افغانستان.<br /> باتوجه به اهمیت این رخداد و تاثیر جدى آن در سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران<br /> مىبایست به شناسایى و بازبینى این گروه مبادرت نمود. باید دید طالبان کسیتند؟ چگونه شکل<br /> گرفتند؟ و با استفاده از چه راهبردهایى در مدت کوتاهى در دل جامعه افغانستان رسوخ کردند؟ و<br /> اساساً این که طالبان از لحاظ فکرى و ایدئولوژیکى چگونه مىاندیشند و در زمینه سیاست،<br /> حکومت و اجتماع چه اندیشههایى را دنبال مىکند؟ در این گزارش تلاش مىشود تا با هدف<br /> اطلاع رسانى، پرسشهاى مذکور مورد تحلیل و ارزیابى قرار گیرد تا در پرتو پاسخ آن، بتوانیم<br /> شناخت اجمالى نسبت به این جریان ارائه نماییم.
https://psq.bou.ac.ir/article_7448.html
https://psq.bou.ac.ir/article_7448_5d132e766db35fc496070165afbbdac1.pdf