Regularity and Measurements of Intelligent Activities in Shiite Political Jurisprudence

Document Type : Research Paper

Authors

1 Professor, Research Institute for Islamic Culture and Thought, Qom, Iran

2 Advanced level seminary teacher; Research Institute for Islamic Culture and Thought, Qom, Iran

10.22081/psq.2023.74348

Abstract

Intelligence activities are necessary for every government. However, since they may involve religiously illegitimate behaviors, they pose a challenge to an Islamic political system that is based on Sharia. This is why the issue has drawn the attention of scholars in the field of jurisprudence, particularly the issues of Islamic governance, ideal administration of the society, and efficiency of the Islamic government. The present study is conducted in terms of political jurisprudence, drawing upon the descriptive-analytical method and the methodology of ijtihad. It seeks to account for the Sharia-based legitimacy of intelligent agents in Islamic jurisprudence and the efficiency of the Islamic government in overcoming its adversaries in intelligence matters to achieve the Islamic objectives in governance. To be sure, agents involved in intelligence activities may be committed to Sharia-based, rational, or commonsensical regulations such as justice, protection of the order, maximal conformity to Sharia, conformity to collective reason, moderation, realization of religious objectives, exigencies, and protection of the lives of Muslims. Assuming that intelligence operations in the Islamic government are intended as means of overcoming the enemies and protecting the Islamic system, this research distinguishes the apparently illegitimate acts of intelligence agents into individual and governmental acts and highlights the primacy of refraining from committing anti-Sharia behaviors. Moreover, it shows that individual and governmental anti-Sharia practices are acceptable only if they fall under general jurisprudential principles and criteria, serving the ultimate purposes of Sharia.

Keywords

Article Title [العربیة]

انضباط الأنشطة الاستخباراتیة وموازینها فی الفقه السیاسی الشیعی

Abstract [العربیة]

یعتبر النشاط الاستخباراتی من بین القضایا التی تعتبر ضروریة لکل حکومة؛ ومع ذلک، نظرًا إلى أن هذا النشاط یتطلب أحیانًا تنفیذ سلوکیات غیر شرعیة، فهو أحد المکونات الشائکة فی النظام السیاسی الإسلامی القائم على السلوکیات المستندة إلى الشریعة. ولهذا السبب حظیت المناقشة المذکورة باهتمام المفکرین فی مجال الفقه وموضوعات کل من الحوکمة الإسلامیة والإدارة المثلى للمجتمع وکفاءة الحکومة الإسلامیة. یسعى البحث الراهن فی إطار الفقه السیاسی، القائم على المنهج الوصفی التحلیلی ومنهجیة الاجتهاد، إلى شرح مقاربة الحجّیة الشرعیة لسلوک وکلاء الأنشطة الاستخباریة فی الفقه الإسلامی، وفاعلیة النظام الإسلامی فی التغلّب على العدو فی المجالات الاستخباریة وتحقیق مقاصد الإسلام فی مجال الحوکمة. وبطبیعة الحال، یمکن لوکلاء الاستخبارات القیام بالانشطة الاستخباریة إذا ما کانت منضبطة بقواعد مستمدّة من الشریعة أو العقل أو العرف، والتی تشمل قواعد مثل إقامة العدل، والمحفاظة على النظام، والامتثال الأقصى للشریعة، والتوافق مع حکمة الجماهیر، والاعتدال، وتحقیق مقاصد الشریعة، والنفعیة، والمحافظة على أرواح المسلمین. ومع افتراض کون الأنشطة الاستخباریة فی النظام الإسلامی هی فی اتجاه السعی وراء التفوّق على العدو والمحافظة على النظام الإسلامی، وأیضًا مع تقسیم السلوکیات المناهضة للشریعة ظاهریًا لعملاء المخابرات إلى سلوکیات فردیة وسلوکیات سیادیة والتأکید على مبدأ عدم ارتکاب الجرائم غیر الشرعیة، یتضح فی هذا البحث أن القضایا المقبولة فی مجال الشؤون الفردیة والسیادیة هی السلوکیات الاستخباریة لموظفی الحکومة فقط حیث تخضع للقواعد الفقهیة العامة وتُستخدم بما یتماشى مع تحقیق مقاصد الشریعة.

Keywords [العربیة]

  • الأنشطة الاستخباراتیة
  • الفقه السیاسی الشیعی
  • الأمن
  • التجسّس

References

قرآن کریم.
نهجالبالغه.
ابن شعبه حرانی، ح. )9010ق(. تحف العقول. قم: دفتر انتشارا اسالمی.
ابن أبی جمهور، م. )9011ق(. عوالی اللئالی العزیزیة فی األحادیث الیییةثة. )ه0.(. قثم: دار سثید الشثهداء
للنشر.
ابنقیم جوزیه، م. )9021ق(. میارج السالکةن. )ه9.(. بیرو : دارالکتب العلمیا.
ارفهانی، م.ح. )9011ق(. اإلجارة. قم: دفتر انتشارا اسالمی.
آمدی، ع. )9091ق(. غرر الحکم و درر الکلم. )ه9.(. قم: دارالکتاب اإلسالمی.
آشوری، د. )9310(. فرهیگ سةاسی. تهران: انتشارا مروارید.
ایزدهی، س.س. )9313(. مصلحت در فقه سةاسی شةعه. تهران: انثتشارا پژوهثثشگاه فرهنثگ و اندیشثه
اسالمی.
ایزدهی، س.س. )9311(. جایگثاه مصثلحت در فعالیتهثای جاسوسثی. معرفثت سیاسثی، شثماره،91 .
.911-11
مفید، م. )9093ق(. المقیعة. قم: کنگره جهانی شیخ مفید.
بوطی، م. )9092ق(. ضوابط المصلحه فی الشریعه اإلسالمةه. بیرو : موسسه الرساله، دارالمتحده.
پی وینر، . )9311(. فرهیگ انییشههای سةاسی. ن. دیهیمی )مترجم(. تهران: نشر نی.
جرجانی، م.س.ی. )9311(. التعریفات. تهران: انتشارا ناررخسرو.
عاملی،م. )
ّ
حر 9011ق(. وسائل الشةعة. )ه91.(. قم: مؤسسثه آل البیثت )ع(.
حکیمی، م.ر. و همکاران )9311(. الحةاة. )ه1.(. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسالمی.
ی، ن. )
ّ
حل 9011ق(. شرائع اإلسالم فی مسائل الحالل و الحرام. )ه2.(. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خمینی، س.ر. )9091ق(. المکاسب المحرمة. )ه2.(. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آاار امام خمینی.
خمینی، س.ر. )9311(. صحةفه امام. )ه،91. ،91 29(. تهران: موسسه تنظیم و نشر آاار امام خمینی.
خمینی، س.ر. )9312(. تحریر الوسةلة. تهران: موسسا تنظیم و نشر آاار امام خمینی.
خمینی، س.ر. )9311(. الرسائل. )ه2.(. قم: انتشارا اسماعیلیان.
خوانساری، م. )9311(. شرح آقثا جمثال اوانسثارر بثر غثرر الحکثم و درر الکلثم. )ه9.(. تهثران: انتشثارا
دانشگاه تهران.
راغب ارفهانی، ح. )9092ق(. مفردات الفاظ القرآن. بیرو ، دمشق: دارالقلم- الدار الشامیا.
سبحانی، ه. )9093ق(. مفاهةم القرآن. )ه2.(. قم: موسسا المام الصادق )ع(.
سلیمانی مرتضی و یاسر، )9313(. بررسی ورود بثه حثریم خصورثی در فعالیتهثای اطالعثاتی - امنیتثی در
چارچوب ارول و قواعد فقهی. کاوشی نو در فقه، شماره،0 . .11-31
سیفی، ع.ا. )9021ق(. مبانی الفقه الفعال فی القواعی الفقهةة األساسةة. )ه9.(. قم: دفتر انتشارا اسالمی.
ردر، م.ب. )9311ق(. صورة عن اقتصاد المجتمع االسالمی. بیرو : دارالتعار .
5045 زمستان / صدم / شماره پنجم و یست سال ب55
طبسی، ن. )9313(. مبانی فقهی جاسوسی و ضیجاسوسی. قم: انتشارا مرکز تخصصی ائمه اطهار )ع(.
طوسی، م. )9011ق(. تهذیب األحکام. )ه3.(. تهران: دارالکتب اإلسالمیا.
عاملی، م. )شهید اول( )9031ق(. القواعی و الفوائی. )ه91.(. قم: المرکز العالی للعلوم و الثقافا السالمیه.
علوی، ع.ا. )9311( جواز جاسوسثی بثرای نظثام سیاسثی در فقثه شثیعه. سةاسثت متعالةثه شثماره،21 .
.911-909
علیدوست، ا. )9311(. فقه و مصلحت. تهران: انثتشارا پژوهثشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی.
فخر رازی، م. )9021ق(. التفسةر الکبةر )مفاتةح الغةب(. )ه91.(. بیرو : داراحیاء الترا العربی.
فیض کاشانی، م. )9091ق(. تفسةر الصافی. )ه1.(. تهران: مکتبه الصدر.
مجلسی، م.ب. )9013ق(. بحار األنوار. )ه19.(. بیرو : دار إحیاء الترا العربی.
مطهری، م. )9311(. مجموعه آثار. )ه،29. 21(. تهران: انتشارا ردرا.
مکارم شیرازی، ن. )9310(. تفسةر نمونه. )ه90.(. تهران: دارالکتب اإلسالمیا.
مکارم شیرازی، ن. )9311(. پةام قرآن. )ه0.(. تهران: دارالکتب السالمیه.
کلینی، ا. )9011ق(. الکافی. )ه1.(. تهران: دارالکتثب السثالمیه.
گروهثی از نویسثندگان )9311(. مجموعثه مقثال اولثین همثایش ملثی فقثه اطالعثاتی. تهثران: دانشثگاه
اطالعا و امنیت ملی.
لکزایی، ن. )9313(. مطالعا فقهی امنیت. پژوهشیامه علوم سةاسی، شماره ،2 . .211-919
لیثی واسطی، ع. )9311(. عةون الحکم و المواعظ. قم: انتشارا دارالحدیا.
نائینی، م.ح. )9020ق(. تیبةه األمة و تیزیه الملة. قم: انتشارا دفتر تبلیرا اسالمی حوزه علمیه.
نراقی، م. )بیتا(. جامع السعادات. )ه9.(. بیرو : مؤسسا األعلمی للمطبوعا .
نجفی، م.ح. )9010ق(. جواهر الکالم فی شرح شرائع االسالم. )ه29.(. بیرو : دار إحیاء الترا العربی.
نوری، ح. )9011ق(. مستیرک الوسائل و مستیبط المسائل. )ه99.(. قم: مؤسسه آل البیت )ع(. 

Files

Share

How to cite

Statistics