چالش‌های تحریم ایران در عصر وابستگی متقابل اقتصاد سیاسی انرژی

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD student in International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

2 Assistant Professor, Department of International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

3 Associate Professor, Department of Political Science and International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

10.22081/psq.2024.69487.2898

Abstract

اقتصاد سیاسی بین‌المللی بر اساس نشانه‌هایی از همکاری‌های متقابل و چندجانبه بازیگران شکل گرفته است. منطق اصلی کنش بازیگران را «وابستگی متقابل اقتصادی» شکل می‌دهد. هر بازیگری در اقتصاد سیاسی نقش خاصی در تقسیم کار بین‌المللی ایفا خواهد کرد. نظریه‌های وابستگی متقابل نحله‌ای از اندیشة نئولیبرالی هستند. یک ویژگی کلیدی رویکردهای وابستگی متقابل اذعان به کثرت کنشگران و موضوع‌ها است. بر اساس رهیافت‌های وابستگی متقابلِ درهم‎تنیده و چندجانبه، هر بازیگری اهداف راهبردی خود را بر اساس ضرورت‌های اقتصاد جهانی تعریف خواهد کرد. مسئله اصلی پژوهش حاضر منازعه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده در فضای وابستگی متقابل اقتصادی است. بر این اساس پرسش پژوهش حاضر چنین طراحی شده است که در عصر وابستگی متقابل اقتصادی به ویژه در حوزه اقتصاد سیاسی ایالات متحده از چه سازوکارهایی برای محدود ساختن ایران استفاده می‎کند؟ به نظر می‎رسد (فرضیه) از آنجاییکه ایالات متحده در اقتصاد و سیاست جهانی «نقش موازنه دهنده» بازیگران در حال ظهور را ایفا می‌کند، بدون توجه به ضرورت‌های اقتصاد سیاسی بین‌المللی از سازوکارهای تحریف اقتصادی ایران در حوزه انرژی بهره گرفته و این امر چالش‌هایی را برای اقتصاد جهانی و سیاست منطقه‌ای ایران به جا می‌گذارد. در اختیار داشتن قابلیت لازم برای اثربخشی در سیاست جهانی، موجب می‎شود که محدودیت‌هایی را برای مبادله پولی، مالی، بانکی و کالایی ایران به وجود آورد. دستاورد پژوهش حاضر این است که تحریم اقتصادی ایران نقش کاتالیزوری جمهوری اسلامی برای نقش‌یابی در اقتصاد و سیاست جهانی را با چالش‌هایی روبرو نموده و این امر منجر به افزایش ضریب تهدیدات اقتصادی ایران در شرایط تحریم اقتصادی و محدودیت‌های راهبردی گردیده است.ایران در عصر وابستگی متقابل و سازوکارهای مربوط به اقتصاد سیاسی بین‌المللی با نشانه‌هایی از محدودیت تاکتیکی و کارکردی در قالب «تحریم اقتصادی» روبرو شده است.در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی از سازوکارهای کنش ارتباطی برای به حداقل رساندن تحریم‌ها و ارتقای نقش منطقه‌ای در سیاست بین‌الملل بهره گرفته است

Keywords