یکی از مباحث مهم در فلسفه سیاسی هر مکتب، مبناى اطاعت از حاکم است. در این جا این پرسش مطرح میشود که «مبناى اطاعت از حاکم» چیست؟ بر چه اساس و مبنایی، اطاعت از حاکم، مشروع است؟ و این که چرا مردم باید از فردى به نام حاکم، اطاعت کنند؟ حاکم، بر چه مبنایی از مردم، انتظار اطاعت دارد؛ به گونهای که اگر از اوامر او یا قوانین اجتماع، سرپیچى کنند، مستحقِّ سرزنش و مجازات هستند؟ پاسخ این سؤال، بر اساس مبانى فکرى و اعتقادى هر مکتب سیاسى، متفاوت است. در مکتب اسلام - که همه چیز از خداوند نشأت مىگیرد ـ سلطۀ یکى بر دیگرى، جز این که از سوى خداوند باشد، منشأ و مبنای دیگرى ندارد و تنها خداوند، نقش قانونگذار و ارائه دهندۀ راه سعادت و کمالِ بشر را بر عهده دارد و اوست که صلاحیّت قانونگذارى و جعل ولایت را داراست. در این مکتب، ولایت و حکومت، حق و امتیاز نیست، بلکه تکلیف و مسئولیّت است. در این نوشتار، قصد داریم تا به مبانی اطاعت از حاکم در اندیشه سیاسی شیعه بپردازیم.
The foundations of obeying a ruler in the Shiite political
thought
چکیده [English]
An important subject in political philosophy in any school of thought is foundations of obeying a ruler. The questions posed here are: what are these foundations, why is obeying a ruler legitimate, why should people follow a ruler? And why does a ruler expect people who do not follow his orders or social rules be punished? The answer might vary according to different schools of thought or belief. In Islam _ in which everything is rooted in Allah _ domination of one over others is not accepted unless it is issued from Allah. An only Allah is responsible for making law, and showing the right path of happiness to man and it is He who has the jurisdiction to make laws and to enforce his sovereignty. In this school of thought, sovereignty and government are not considered as a right or prerogative, but a responsibility and duty. The paper is to study the foundations of obeying a ruler according to Shiite political thought.
کلیدواژه ها [English]
ruler, orders of government, Islam, Shiite
school, political thought, obeying, the right to governance
ابتدای صفحه