مبانی اطاعت از حاکـم در اندیشه سیاسی شیعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته حوزه علمیه و کارشناس ارشد حقوق عمومی

چکیده

یکی از مباحث مهم در فلسفه سیاسی هر مکتب، مبناى اطاعت از حاکم است. در این جا این پرسش مطرح می­شود که «مبناى اطاعت از حاکم» چیست؟ بر چه اساس و مبنایی، اطاعت از حاکم، مشروع است؟ و این که چرا مردم باید از فردى به نام حاکم، اطاعت کنند؟ حاکم، بر چه مبنایی از مردم، انتظار اطاعت دارد؛ به گونه­ای که اگر از اوامر او یا قوانین اجتماع، سرپیچى کنند، مستحقِّ سرزنش و مجازات‏ هستند؟
پاسخ این سؤال، بر اساس مبانى فکرى و اعتقادى هر مکتب سیاسى، متفاوت است. در  مکتب اسلام - که همه چیز از خداوند نشأت مى‏گیرد ـ سلطۀ یکى بر دیگرى، جز این که از سوى خداوند باشد، منشأ و مبنای دیگرى ندارد و تنها خداوند، نقش قانون­گذار و ارائه دهندۀ راه سعادت و کمالِ بشر را بر عهده دارد و اوست که صلاحیّت قانون­گذارى و جعل ولایت را داراست. در این مکتب، ولایت و حکومت، حق و امتیاز نیست، بلکه تکلیف و مسئولیّت است. در این نوشتار، قصد داریم تا به مبانی اطاعت از حاکم در اندیشه سیاسی شیعه بپردازیم.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The foundations of obeying a ruler in the Shiite political thought

نویسنده [English]

  • Ehsan Poorhossein
M.A. in Public Law
چکیده [English]

An important subject in political philosophy in any school
of thought is foundations of obeying a ruler. The questions
posed here are: what are these foundations, why is obeying a
ruler legitimate, why should people follow a ruler? And why
does a ruler expect people who do not follow his orders or
social rules be punished? The answer might vary according
to different schools of thought or belief. In Islam _ in which
everything is rooted in Allah _ domination of one over
others is not accepted unless it is issued from Allah. An only
Allah is responsible for making law, and showing the right
path of happiness to man and it is He who has the
jurisdiction to make laws and to enforce his sovereignty. In
this school of thought, sovereignty and government are not
considered as a right or prerogative, but a responsibility and
duty. The paper is to study the foundations of obeying a
ruler according to Shiite political thought.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ruler
  • orders of government
  • Islam
  • Shiite school
  • Political thought
  • obeying
  • the right to governance