دانشآموخته حوزه عملیه قم و دانشجوی دکتری علوم سیاسی باقرالعلوم
چکیده
کتاب هرمنوتیک و سیاست (مروری بر نتایج سیاسی هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر) توسط مهدی رهبری با یک مقدمه، سه فصل و سخن پایانی در 280 صفحه تنظیم و از طریق نشر کویر در سال 1385 منتشر شده است.
مدعای اصلی نویسنده کتاب، این است که رویکرد هرمنوتیکی گادامر، دارای نتایج سیاسی خاص است و میتواند پایههای معرفتی قدرت سیاسی مبتنی بر کثرت را فراهم آورد. نویسنده معتقد است نظامهای معرفتی و سیاسی گوناگون در دوران مختلف در ارتباط با یکدیگر ظهور یافتهاند. از همان ابتدا شناخت و فهم انسانی به شکل معرفت و دانشی منسجم یا نظام شناختی خاص از طریق ارائه قواعد و روشهایی مشخص برای نیل به معنی و حقیقت هستی درآمد که در پیوند با سیاست، سبب شکلگیری نظامهای سیاسی خاصی شد. به این ترتیب، میان معرفت و شناخت بشری با سیاست، پیوندی همبسته برقرار شد که به منظور دستیابی به آن چه سعادت نامیده میشد و با هدف تنظیم و هدایت واقعیت، اشکال نظام وار مختلفی به خود گرفت.
چنین پیوندی میان معرفت و سیاست، نتایج پرشماری داشته است که از جمله مهمترین آنها شکلگیری نظامهای مختلف سیاسی با ساختار و اشکال مختلف قدرت بود که از توتالیتر تا دموکراتیک را در بر میگیرد و آنها را میتوان در یک دستهبندی کلی به نظامهای سیاسی کثرتگرا و غیر کثرتگرا یا جوامع باز و جوامع بسته تقسیم کرد.
نویسنده معتقد است، با توجه به این فرض که رابطه میان معرفت و قدرت، رابطهای هم بسته است وهر قدرتی جلوه معرفتی خاصی به شمار میرود، میتوان گفت پایههای تشکیل دهنده نظامهای سیاسی را نیز باید در نظامهای شناختی جستوجو کرد. به عبارت دیگر، اتخاذ هرگونه روش و رهیافتی از جمله برای سیاست، نتایج سیاسی خاصی در پی خواهد داشت.
بدین سان به نظر میرسد که رویکرد هرمنوتیکی گادامر، دارای نتایج سیاسی خاص بوده و میتواند پایههای معرفتی قدرت سیاسی مبتنی بر کثرت را فراهم سازد. مهدی رهبری با هدف بررسی این مسأله و جهت ورود به مباحث هرمنوتیکی گادامر، در آغاز به نحوه پیدایش این نحله و سیر تحول هرمنوتیک به طور عام اشاره نموده و سرانجام ضمن بیان اندیشههای گادامر، نسبت آن را با کثرتگرایی سیاسی بررسی مینماید.