آیینگی وحی الهی نظریة تکاملی فلسفه سیاسی در تبیین وحی و نسبت آن با حکومت و قانون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، درپی ارائة پاسخی نوین به پرسشی بنیادین در چارچوب سنت فلسفه سیاسی اسلامی است، مبنی بر این‌که استفاده و استنباط از وحی در شرایط و مقتضیات تاریخی ـ تمدنی و فرهنگی متفاوت چگونه است؟ مدعای پژوهش این است که پیامبر هم‌چون آیینه‌ای، حقایق عقلی الهی را با وحی الهی دریافت و به مردم ارائه می‌کند. با توجه به آیینه‌بودن نفس شریف پیامبر در دریافت وحی الهی و نقش آیینه در بازنمایی حقایق دریافتی، پیامبر حقایق دریافتی را به‌تناسب شرایط فرهنگی، تمدنی، اجتماعی و...، به مردم رسانده‌است. بدین‌ترتیب درصورت انتقال وحی پیامبر به شرایط جدید، استنباط احکام الهی نیازمند تفقّه، تعقل و اجتهاد است. این تحلیل را می‌توان نظریة آیینگی وحی نام نهاد. بنا بر این نظریه حقیقت جان آدمی، که ناطقه اوست، وحی را دریافت می‌کند. حقایق کلی عقلی یادشده طی فرایند درونی پیامبر به حقایق جزئی تبدیل می‌شود. دستاورد اصلی نظریة آیینگی وحی، عقلانی‌بودن دین و امکان عقل‌ورزی در آن است که پیامد خود را در مناسبات دین و فلسفه سیاسی، دین و سیاست، تحلیل دین و شریعت، فلسفه تشریع و قانون‌گذاری، ویژگی‌ها و وظایف حاکم و حکومت، مقاصد نهایی قانون و چگونگی تفسیر متن وحیانی نشان می‌دهد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ritual of divine revelation Evolutionary theory of political philosophy in explaining revelation and its relation to government and law

نویسنده [English]

  • Ahmad Reza Yazdani Moqadam
Associate Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study seeks to provide a new answer to a fundamental question within the framework of the tradition of Islamic political philosophy, which is how to use and deduce revelation in different historical-civilizational and cultural conditions and requirements? The claim of the research is that the Prophet, like a mirror, receives the divine rational truths through divine revelation and presents them to the people. Due to the fact that the Prophet's noble soul is a mirror in receiving divine revelation and the role of the mirror in representing the received truths, the Prophet has conveyed the received truths to the people in accordance with cultural, civilizational, social and ... conditions. Thus, in case of transferring the revelation of the Prophet to new conditions, the inference of divine commandments requires contemplation, reason and ijtihad. This analysis can be called the ritual theory of revelation. According to this theory, the truth of the human soul, which is his eloquence, receives revelation. The general rational truths mentioned above become partial truths during the inner process of the Prophet. The main achievement of the ritual theory of revelation is the rationality of religion and the possibility of rationality in that it has its consequences in the relationship between religion and political philosophy, religion and politics, analysis of religion and law, philosophy of legislation and legislation, characteristics and duties of government and government, ultimate goals. Shows the law and how to interpret the revelatory text

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ritual theory of divine revelation
  • Evolutionary theory of political philosophy
  • Law
  • Government
  • Prophet

عنوان مقاله [العربیة]

مرآتیة الوحی الإلهی النظریة التطوّریة للفلسفة السیاسیة فی تفسیر الوحی وصلته بالحکم والقانون

چکیده [العربیة]

یُعنى البحث الراهن بتقدیم إجابة جدیدة فی إطار الفلسفة السیاسیة الإسلامیة على السؤال الأساسی عن کیفیة الإفادة والاستنباط من الوحی فی مختلف الظروف والمتطلّبات التاریخیة الحضاریة والثقافیة. دعوى البحث هی أنّ النبی بمثابة المرآة یتلقّى الحقائق العقلیة الإلهیة بواسطة الوحی الإلهی ویبلّغها للناس. ونظراً إلى مرآتیة الروح النبویة الشریفة فی تلقّی الوحی الإلهی وأنّ المرآة تعکس الحقائق المتلقّاة فقد بلّغ النبی الحقائق المتلقّاة للناس بما یتناسب مع الظروف الثقافیة والحضاریة والاجتماعیة وما إلى ذلک. وهکذا فی حال حصول نقلة لوحی النبی إلى ظروف مستجدّة فإنّ استنباط الأحکام الإلهیة یتطلّب التفقّه والتعقّل والاجتهاد. ومن الممکن أن یسمّى هذا التحلیل نظریة مرآتیة الوحی. وفقاً لهذه النظریة فإنّ المتلقّی للوحی هی حقیقة النفس البشریة التی هی نفسه الناطقة. تتحوّل الحقائق العقلیة الکلّیة من خلال عملیة فی ذات النبی إلى حقائق جزئیة. أمّا الإنجاز الرئیسی لنظریة مرآتیة الوحی فهو عقلانیة الدین وإمکانیة التعقّل فیه، ولهذا الإنجاز تداعیات على مستویات کلٍّ من: صلات الدین والفلسفة السیاسیة، والدین والسیاسة، وتحلیل الدین والشریعة، وفلسفة التشریع والتقنین، وخصائص وواجبات الحاکم والحکومة، وأهداف القانون النهائیة، وکیفیة تفسیر نصوص الوحی

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • نظریة مرآتیة الوحی الإلهی
  • النظریة التطوّریة للفلسفة السیاسیة
  • القانون
  • الحکومة
  • النبی