کارآیى فقه سیاسى

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد حوزه و دانشگاه

چکیده

فقه شیعه از آغاز پیدایش دچار تقیّه و سرکوب بوده است و نتوانسته کارآیى خود را در زمینه‏هاى
گوناگون اجتماعى نشان دهد. حال این سؤال مطرح است که آیا فقه شیعه مى‏تواند تمام نیازهاى
فردى، اجتماعى، عبادى، سیاسى، اقتصادى، قضایى، روابط داخلى و خارجى در عصر کنونى را
پاسخ‏گو باشد و یا اختصاص به مسائل فردى دارد؟
برخى از نوشتارها، بسیارى از مسائل حکومتى را امورى عقلانى و برنامه‏اى به حساب آورده و از
مسائل فقهى و استنباطى خارج مى‏کنند؛ لیکن از تعریف علم فقه به دست مى‏آید هر حکم عقلى که
مورد تأیید شرع قرار گیرد حکم شرع به حساب مى‏آید؛ به عبارت دیگر، از آن جایى که فقها عقل،
عرف، بناى عقلا و عادات را از مبانى فقه قرار داده‏اند و با اعتماد بر این گونه امور، حکم شرع را
استنباط کرده‏ اند، پس هر گونه حکم اجتماعى، سیاسى که از امور عقلانى و عقلایى باشد فقهى است.
علاوه بر حکم عقل و بناى عقلا و کتاب و سنّت، فقها بر منابع دیگرى نیز تکیه دارند که عبارتند
از: مصلحت و مفسده دایمى، فطرت جاوید، موضوعات ثابت و متغیر، قضایاى حقیقیه، حکم حکومتى،
توسعه در هدف اجتهاد، اجتهاد پویا، نقش زمان و مکان در اجتهاد.

عنوان مقاله [English]

THE EFFICIENCY OF POLITICAL FIQH

نویسنده [English]

  • Sayyed Nooroddin Shariatmadar
چکیده [English]

From the very beginning, the Political Fiqh could not play
an efficient role in the social arena. But, now the question is
whether the political Fiqh can satisfy all the individual,
social, spiritual, political, economical, judiciary, and
international needs of the time.
Some have considered most affairs and issues related to
the state as reasonable, and as a result, not related to Fiqh
and inferrence.
However, from the definition of Fiqh it can be
underestood that any thing reasonable and confirmed by
Sharia can be considered as a religious precept. In other
words, since Faqihs have included reason and comman
usage as the basis for Fiqh inferrences, any social and
political precept which is based on reason is a Fiqh-related
issue as well.
In addition to reasoning and using Quran and traditions
for inferring religious precepts, there are other sources such
as: eternal evil and expediency, the eternal nature of man,
variable and fixed issues, decrees related to the state,
development of the objectives of Ijtihad, dynamic Ijtihad,
and the role of time and space in Ijtihad.