نسبت میان حاکمیت الهی و حق حاکمیت انسان در پذیرش یا عدم‌پذیرش اراده‌ی تشریعی خداوند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری فلسفه‌ی حقوق، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

10.22081/psq.2020.69293

چکیده

یکی از مبانی مهم مردم‌سالاری اسلامی، مقوله‌ی حق حاکمیت انسان و حق تعیین سرنوشت اوست. مساله‌ی اصلی پژوهش این است که آیا حق حاکمیت و تعیین سرنوشت انسان در منظومه‌ی معارف اسلامی این اجازه را به افراد می‌دهد تا خارج از چارچوب اراده‌ی الهی و مستند به حق خود، تشکیل حاکمیت دهند؟ بررسی این مساله با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از تحلیل مفهوم حق نشان می‌دهد که در نظام حقوقی اسلام، حق، لزوماً در جهت فعلیت‌دادن به استعدادهای موجود صاحب حق پدیدار می‌شود و منشأ آن نیز اراده‌ی الهی است. لذا هیچ حقی، از جمله حق تعیین سرنوشت، نمی‌تواند با غایت استکمالی عالم معارض باشد. به‌عبارت‌دیگر، استیفای حق تعیین سرنوشت نمی‌تواند نتیجه‌ای هم‌چون عدم پذیرش اراده‌ی الهی و مقررات شریعت را موجب شود. حق حاکمیت انسان ذیل آزادی تشریعی او معنا پیدا می‌کند نه آزادی تکوینی. اگرچه انسان‌ها تکویناً آزاد و مختارند تا برای زندگی اجتماعی خود هر جهتی را انتخاب کنند، ولی تشریعاً چنین حقی ندارند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between divine sovereignty and human sovereignty In accepting or rejecting God's legislative will

نویسندگان [English]

  • Ahmad Vaezi 1
  • Abdullah Assareh 2
1 Professor, Faculty of Philosophy and Theology, Baqir al-Olum University, Qom, Iran.
2 PdD Student, Department of Law Philosophy, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the important foundations of Islamic democracy is the issue of human sovereignty and the right to self-determination. The main question of the research is whether the right of sovereignty and determination of human destiny in the system of Islamic education allows individuals to form a government outside the framework of divine will and documented in their right? Examining this issue with a descriptive-analytical method and using the analysis of the concept of right shows that in the Islamic legal system right necessarily appears to actualize the existing talents of the rightful owner, and its source is the divine will. Therefore, no right, including the right to self-determination, can be opposed to the ultimate goal of the universe. In other words, the exercise of the right to self-determination cannot lead to such consequences as lack of accepting the divine will and the rules of the Shari'a. Man's right to sovereignty finds meaning under his legislative freedom not developmental freedom. Although human beings are inherently free to choose any direction for their social life, they do not have such a right according to religious law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sovereignty
  • Developmental Freedom
  • Legislative Freedom
  • Ultimate Cause
  • Right to Be Wrong