مساله‌ی «مشروعیت» در اندیشه و کارنامه‌ی اسلام‌گرایانِ پیرو ولایت فقیه در افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه رهنورد، بلخ، افغانستان (نویسنده مسئول)

2 دانشیار، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

3 استادیار، دانشگاه مفید، قم، ایران

10.22081/psq.2020.69353

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اسلام سیاسی ولایت ­فقیهی (خط ­امامی) در افغانستان است. به‌این‌ترتیب به تشریح این فرضیه خواهیم پرداخت که در افغانستان، اسلام­گرایانِ پیرو نظریه‌ی ولایت فقیه در سه دهه‌ی پایانی قرن بیستم، هرچند در مشروعیت­زدایی از مخالفان توفیقاتی داشتند، اما در امر مشروعیت‌سازی نهایتا ناکام ماندند. یافته­های پژوهش که در چارچوب روش تحلیل «تاریخ فکری» هیوز انجام می‌شود، نشان می­دهد که اسلام‌گرایان ولایت ­فقیهی در افغانستان، در زمینه­های تاریخی، اعتقادی، سیاسی و بیرونی معطوف به مساله‌ی مشروعیت قد علم کردند و در حوزه‌ی مشروعیت­زدایی و مشروعیت‌سازی روندهای خاصی را پیمودند. آنان در رشد آگاهی فکری شیعیان و افزایش نقش سیاسی ایشان، تاثیرات مهمی برجای گذاشتند و در رابطه با «صدور انقلاب» و معرفی «ولایت فقیه» در افغانستان گام­های مهمی برداشتند. درعین‌حال، در برخی موارد به‌دلیل بی­تجربگی و خودمحوری، در محاق جنگ­های درون­فرقه­ای قرار گرفتند و در خلق مشروعیتی پایدار ناکام ماندند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The issue of "legitimacy" in the thought and record of Islamists following Velayat-e-Faqih in Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Amanollah shafaé 1
  • Mohammad ali mir ali 2
  • Yousef khanmohammadi 3
1 Assistant Professor, Rahnaward University, Balkh, Afghanistan, (Corresponding Author)
2 Associate Professor, Al-Mustafa International University,Qom, Iran
3 Assistant Professor, Mofid University, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the political Islam of the jurisprudential guardianship (Imami script) in Afghanistan. In this way, we will explain the hypothesis that in Afghanistan, Islamists following the theory of Velayat-e-Faqih in the last three decades of the twentieth century, although succeeding in delegitimizing the opposition, ultimately failed to legitimize it. The findings of the study, conducted in the context of Hughes's "intellectual history" method of analysis, show that the Islamists of Velayat-e-Faqih province in Afghanistan have focused on the issue of legitimacy in historical, religious, political and external fields. In the field of delegitimization and legitimization, they followed certain trends. They had important influences in the growth of Shiite intellectual consciousness and increasing their political role, and took important steps in connection with the "export of the revolution" and the introduction of the "Velayat-e Faqih" in Afghanistan. At the same time, in some cases, due to inexperience and self-centeredness, they engaged in inter-sectarian wars and failed to create lasting legitimacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legitimacy
  • Political Islam
  • Islamism
  • Imamate
  • Afghanistan

عنوان مقاله [العربیة]

إشکالیة (المشروعیة) فی فکر وسابقة الإسلامیین من أنصار ولایة الفقیه فی أفغانستان

چکیده [العربیة]

یهدف البحث الراهن إلى دراسة الإسلام السیاسی المنتمی إلى ولایة الفقیه (خطّ المواجهة) فی أفغانستان. وعلى هذا فسنقوم بشرح وبیان فرضیة أنّ جهود الإسلامیین من أنصار ولایة الفقیه فی العقود الثلاثة الأخیرة من القرن العشرین فی أفغانستان، فی تعریة المخالفین من المشروعیة وسلبها عنهم، فإنّها وإن کانت موفّقةً إلّا أنّهم فی آخر المطاف لم یکونوا موفّقین فی إضفاء المشروعیة على أنفسهم. کشفت مخرجات البحث الذی أُجری فی إطار منهجیة تحلیل (التاریخ الفکری) لدى هیوز عن أنّ الإسلامیین من أنصار ولایة الفقیه فی أفغانستان قاموا وثبتوا على صُعُد التاریخ والعقیدة والسیاسة والواقع المتصلة بإشکالیة المشروعیة وقطعوا أشواطاً، خاصة فی مجالَی إضفاء المشروعیة وسلبها. وقد کان لهم فی تعزیز الوعی الفکری لدى الشیعة ودورهم السیاسی آثار جلیلة، کما کانت لهم خطوات جبّارة فیما یخصّ (إصدار الثورة) وتعریف (ولایة الفقیه) فی أفغانستان، لکنّهم رغم ذلک علقوا بالنسبة لبعض الأُمور لعدم الخبرة والأنانیة فی أتون الحروب الداخلیة لدى الطوائف وأخفقوا فی خلق مشروعیة مستقرّة لهم.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • المشروعیة
  • الإسلام السیاسی
  • الإسلامیة (الإسلامویة)
  • المواجِهون
  • أفغانستان