تأثیر نگاه هستی‌شناختی به امنیت بر عمق استراتژیک ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد روابط بین‌الملل، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

10.22081/psq.2023.74108

چکیده

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سؤال است که برداشت هستی‌شناسانه از امنیت در جمهوری اسلامی ایران چگونه بر تعریف از عمق استراترژیک ایران اثر می‌گذارد؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا مبانی امنیت هستی‌شناختی ایران با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (و منتج از آن)، عقاید امام خمینی(ره) و آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله) بررسی شده و در ادامه تأثیر این امنیت هستی‌شناسانه بر سیاست خارجی ایران به طور کلی و عمق استراتژیک به طور اخص مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که هویت و امنیت هستی‌شناختی ایران شامل اصولی به این شرح است:  اولویت اسلامیت بر ایرانیت؛ دشمنی اسرائیل؛ دشمنی آمریکا؛ استکبارستیزی و عدم تعهد به قدرت‌های بزرگ؛ اهمیت فلسطین برای جهان اسلام و اهمیت محور مقاومت. مجموع این شاخص‌ها در هویت جمهوری اسلامی، منجر به شکل‌گیری تهدیدهای امنیت هستی‌شناختی و فیزیکی از سوی آمریکا، اسرائیل و قدرت‌های منطقه‌ای هم­سو با آنان شده است که به‌تبع آن، ایران، عمق استراتژیک خود را برای مقابله با این تهدیدهای طراحی می‌کند و البته تهدیدهای نظامی نشأت­گرفته از این تعارض‌های ماهوی و هویتی نیز در شکل‌گیری این عمق استراتژیک و حوزه‌های نفوذ نقش زیادی داشته است. اهمیت مسائل هویتی برای جمهوری اسلامی ایران در اولویت است و بنابر مبانی دینی و ایدئولوژیک، این امنیتِ هویتی در مواقع لزوم و حساس حتی بر امنیت فیزیکی برتری دارد. جمهوری اسلامی ایران برای تأمین امنیت هستی‌شناختی و امنیت فیزیکی خود به دنبال تعمیق عمق استراتژیک خود بوده و این کار را در حال حاضر بیش­تر معطوف به بازدارندگی و دفع تهدیدهای دشمن بالفعل منطقه‌ای خود که اسرائیل است، کرده است.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of the Ontological View of Security on Iran’s Strategic Depth

نویسندگان [English]

  • Arsalan Ghorbani Sheikhneshin 1
  • mohammad ebrahimi 2
1 Professor, International Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran (corresponding author).
2 PhD Student in International Relations at kharazmi university
چکیده [English]

The present research gives an answer to the following fundamental question: How could the ontological view of the security of the Islamic Republic of Iran affect the definition of Iran’s strategic depth? To answer the question, we should first study the foundations of the ontological security of Iran with a focus on the Iranian Constitution and (as a corollary) the views of Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei. We then consider the impact of this ontological security on the foreign policy of Iran in general, and its strategic depth in particular. The results indicate that the ontological identity and security of Iran includes the following principles: priority of its Islamic dimension over its Iranian dimension; enmity of Israel; enmity of the US; anti-colonialism and non-committal to the great powers; the significance of Palestine for the Islamic world and the importance of the Axis of Resistance. These characteristics of the identity of the Islamic Republic result in ontological and physical security threats from the US, Israel, and the regional powers that are allied with them. As a consequence, Iran devises its strategic depth to counter these threats. It goes without saying that the military threats arising from these identity contradictions remarkably contribute to the formation of this strategic depth and the spheres of influence. The Islamic Republic prioritizes identity issues, and according to religious and ideological principles, under vital circumstances, this identity security is prior to physical security. To fulfill its ontological and physical security, the Islamic Republic of Iran pursues the deepening of its strategic depth. At present, it does so with the aim of inhibiting and countering the threats of its actual regional enemy; that is, Israel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ontological security
  • strategic depth
  • national identity
  • the puzzle of security
  • Iran
  • imperialism
  • foreign policy

عنوان مقاله [العربیة]

تأثیر النظرة الوجودیة للأمن على العمق الاستراتیجی لإیران

چکیده [العربیة]

یهدف البحث الراهن إلى الإجابة على السؤال الأساسی: کیف یؤثر الفهم الوجودی للأمن فی الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة على تعریف العمق الاستراتیجی لإیران؟ للإجابة على هذا السؤال، یتم أولاً فحص أسس الأمن الوجودی لإیران مع الترکیز على الدستور الإیرانی (والناتج عنه)، وآراء الإمام الخمینی (رحمه الله) وآیة الله الخامنئی (مُدّ ظلّه)، ومن ثم دراسة تأثیر الأمن الوجودی على السیاسة الخارجیة الإیرانیة عموماً، والعمق الاستراتیجی خصوصاً. وتشیر النتائج المتحصل علیها إلى أن الهویة الإیرانیة وأمنها الوجودی یشتملان على المبادئ التالیة: تقدّم الهویة الإسلامیة على الإیرانیة، معاداة إسرائیل، معاداة أمریکا، مقارعة الاستکبار وعدم الالتزام بالقوى العظمى، أهمیة فلسطین للعالم الإسلامی وأهمیة محور المقاومة. وقد أدى مجموع هذه المؤشرات فی هویة الجمهوریة الإسلامیة إلى تشکیل تهدیدات أمنیة وجودیة ومادیة من قبل أمریکا وإسرائیل والقوى الإقلیمیة المتماهیة معهما، والتی بموجبها تصمّم إیران عمقها الاستراتیجی للتعامل مع هذه التهدیدات. وبالطبع فإنّ التهدیدات العسکریة الناشئة عن هذه الصراعات الجوهریة وصراعات الهویة لعبت أیضًا دورًا کبیرًا فی تشکیل هذا العمق الاستراتیجی ومجالات النفوذ. تعتبر أهمیة قضایا الهویة من أولویات الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة، ووفقًا للأُسُس الدینیة والأیدیولوجیة، فإنّ أمن الهویة هذا یتفوق حتى على الأمن المادی فی المواقف الضروریة والحساسة. تسعى الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة إلى تعمیق عمقها الإستراتیجی من أجل ضمان أمنها الوجودی وأمنها المادی، وهی ترکّز الآن بشکل أکبر على ردع وصد تهدیدات عدوها الإقلیمی الفعلی، وهو إسرائیل.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الأمن الوجودی
  • العمق الاستراتیجی
  • الهویة الوطنیة
  • اللغز الأمنی
  • إیران
  • الاستکبار
  • السیاسة الخارجیة