عملکرد اتحادیه عرب در وضعیت سوریه؛ از تعلیق عضویت تا بازگشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، حقوق بین‌الملل، دانشگاه مفید، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه حقوق بین‌الملل، دانشگاه مفید، قم، ایران

10.22081/psq.2024.67891.2851

چکیده

اهمیت نقش سازمان‌های منطقه‌ای در بازگرداندن صلح و امنیت منطقه‌ای انکار‌ناپذیر است. اتحادیه عرب به‌عنوان اولین سازمان منطقه‌ای در وضعیت سوریۀ پس از تحولات موسوم به بهار عربی متفاوت عمل کرده است. هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که، این سازمان چگونه ظرفیت‌های خود را برای جلوگیری از تشدید بحران و بازگرداندن صلح و امنیت منطقه‌ای در وضعیت سوریه به کار بسته است؟ در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن تأملی بر علل تداوم بحران در سوریه و سپس معرفی جامعه عرب، تصمیم‌ها و مواضع این سازمان در قبال سوریه همچون تعلیق عضویت این کشور و اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی از منظر تعهدات اساسنامه‌ای و زوایای سیاسی و حقوقی آن تحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهد تعلیق عضویت دوازه‌ساله سوریه، به‌عنوان یکی از دولت‌های مؤسس این اتحادیه، ضمن آنکه نشان از پیچیدگی و چندوجهی‌بودن این بحران در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارد، ولی از ‌نظر اهداف و اصول اساسی سازمان، رویکردهای آن بیشتر همسو با منافع دولت‌های قدرتمند غربی، توسعه‌طلبی‌های رژیم اشغالگر فلسطین و بر خلاف منافع منطقه‌ای عربی و اسلامی ارزیابی شده است. این سازمان اکنون با چالش‌هایی مانند رویکرد دوگانه، تصمیم‌گیری از سوی دولت‌های پرنفوذ با مواضع ضد ایرانی، بحران مهاجران و عادی‌سازی روابط با اسرائیل روبه‌روست. از منظر منطقه‌گرایی، کارنامۀ این اتحادیه به دشواری نشانه‌هایی به دست می‌دهد که بتوان به‌عنوان یک سازمان منطقه‌ای مؤثر در حل بحران داخلی دولت‌های عضو و یا بین‌المللی مانند وضعیت فلسطین- اسرائیل و نیز در جهت حفظ صلح و امنیت منطقه‌ای بدان امیدوار بود؛ بنابراین منطقه عربی و اسلامی همچنان به زیست خود در «منطقه بدون منطقه‌گرایی» ادامه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Performance of the Arab League Regarding the Situation in Syria: From Membership Suspension to Reinstatement

نویسندگان [English]

  • Seyed Mostafa Mirmohammadi 1
  • Sayyed Roohollah Akhlaqi 2
1 Associate professor, International Law, Mofid University, Qom, Iran
2 PhD student, Department of International Law, Mofid University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The significance of regional organizations in restoring regional peace and security is undeniable. The Arab League, as the first regional organization in the Middle East, exhibited diverse reactions to the situation in Syria following the events of the Arab Spring. The primary inquiry of this research focuses on how this organization utilized its capacities to prevent the escalation of the crisis and facilitate the restoration of regional peace and security concerning the situation in Syria. Using a descriptive-analytic approach, this article delves into the underlying causes of the prolonged crisis in Syria and subsequently analyzes the decisions and stances taken by the Arab League, such as the suspension of Syria's membership and the imposition of political and economic sanctions. These analyses are conducted through the lens of constitutional commitments as well as political and legal considerations. The findings indicate that the twelve-year suspension of Syria's membership, despite its status as a founding member of the Arab League, not only underscores the complexity and multifaceted nature of the crisis at regional and international levels but also suggests that, in line with the fundamental objectives and principles of the organization, its approaches largely align with the interests of powerful Western governments and the expansionist policies of the occupying regime in Palestine, while running counter to the interests of the regional Arab and Islamic communities. Presently, the Arab League faces challenges such as dual approaches, decision-making influenced by its anti-Iranian members, issues related to immigration crises, and normalization of relations with Israel. From a regional perspective, the league's track record hardly reflects its role as an effective regional organization capable of resolving domestic crises within its member states or addressing international crises such as the Palestine-Israel conflict in line with the preservation of regional peace and security. Consequently, the Arab and Islamic region may continue to exist in a "region sans regionalism."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Syria
  • Arab League
  • international organizations
  • Middle East
  • international politics
  • Arab countries
  1. آدمی، ع.؛ بخشی تلیابی، ر. (1392). رویکرد اتحادیه عرب به بحران سوریه. دانش سیاسی و بین‌الملل، 2(2)، صص 1-18.
  2. تدینی، ع.؛ کازرونی، س.م. (1394). مسئولیت بین‌المللی دولت‌های ارسال‌کنندۀ تسلیحات به گروه‌های تروریستی در سوریه. راهبرد، 24(77)، صص 113-148.
  3. توکلی طبسی، ع.؛ منصوری، ف.؛ رضایی، م.ت.؛ حبیب‌زاده، ت. (1392). مسئولیت بین‌المللی دولت‌های ثالث ناشی از نقض حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه داخلی با تحلیلی اجمالی از بحران سوریه. مجله حقوقی بین‌المللی، 30 (49)، صص 61-96.
  4. کیانی، م. (1391). بحران سوریه: ویژگی‌ها و تفاوت‌ها. رویدادها و تحلیلها،
    شماره 269.
  5. لعل علی‌زاده، م.؛ احمدی، ا. (1397). بررسی نقش سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در بحران سوریه. در: کنفرانس ملی حقوق و مطالعات فرهنگی و اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرقان.
  6. نامداری، م.م.؛ یزدان‌پناه، ک. (1392). بحران سوریه با تأکید بر رویکرد نظام غرب و راهبرد ترکیه در این کشور. مطالعات بیداری اسلامی، 2(3)، صص 101-118.