پیامدهای سیاسی و اجتماعی امنیتی‌شدن اعتراضات در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

2 کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم×، قم، ایران.

10.22081/psq.2024.66701.2795

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای سیاسی و اجتماعی امنیتی‌شدن اعتراضات در جمهوری اسلامی ایران است. امنیتی‌شدن فضای اعتراضات توسط دستگاه‌های اجرایی و امنیتی نظام سیاسی، خود یکی از عواملی است که پیامدهای سیاسی و اجتماعی بسیاری برای دولت‌ها دارد؛ از‌این‌رو لازم است نخست آسیب‌شناسی شود که این پیامدها چیست و چگونه بر کارامدی نظام‌های سیاسی تأثیرگذار است؟ سپس بایستی راه‌حلی برای برون‌رفت از این مسئله‌ یافت. بررسی‌های این پژوهش بر مبنای توصیفی-تحلیلی و طبق چهارچوب مکتب کپنهاک نشان می‌دهد که پیامدهای امنیتی اعتراضات نه ‌فقط خشم و بی‌اعتمادی مردم به مسئولان، بلکه به ارزش‌های بنیادین جامعه همچون اعتقادات دینی را نیز افزایش داده است. در کنار پیامدهای سیاسی و اجتماعی، امنیتی‌شدن اعتراضات برای کشور پیامدهای اقتصادی نیز در پی دارد. در‌نهایت می‌توان گفت در جمهوری اسلامی ایران، امنیتی‌سازی اعتراضات به‌عنوان ابزاری جهت سوءاستفاده برخی افراد که منافعشان در سرکوب و سکوت مردم است، تبدیل شده‌ و هر نهادی در شرایط بحرانی، با امنیتی‌کردن فضا، خشم معترضان را بیشتر و آنها را تحریک کرده است و مردم را در مقابل یکدیگر و نظام سیاسی قرار می‌دهد. در این موقعیت نظام سیاسی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای مشروع، ولی خارج از قانون خود را برای مواقع بحرانی از دست داده و دیگر نمی‌تواند با استفاده از سرمایه‌های اجتماعی، پشتیبانی مردم را هنگام تهدید
امنیتی داشته باشد. در نتیجه آتش اعتراضات می‌تواند پایه‌های نظام سیاسی ایران را تهدید و به نابودی کشاند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Political and Social Implications of Securitizing Protests in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Masood Moeinipoor 1
  • Mansour Tobeyani 2
1 Assistant professor, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
2 MA, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

The current study delves into the political and social implications of securitizing protests in the Islamic Republic of Iran. The securitization of protest by executive and security organizations within the political system has become a contributing factor to numerous political and social ramifications for governments. Therefore, it is imperative to evaluate the challenges posed by these repercussions and their impact on the efficacy of political systems, and then seek solutions to address this issue. Utilizing a descriptive-analytic methodology in line with the Copenhagen School’s framework, this research demonstrates that the security repercussions of protests not only fuel people’s anger and distrust towards government officials but also erode fundamental societal values such as religious beliefs. Additionally, alongside its political and social repercussions, the securitization of protests also leads to economic ramifications for the country. Ultimately, in the Islamic Republic of Iran, the securitization of protests has morphed into a tool wielded by those vested in suppressing and silencing dissent. In critical circumstances, institutions securitize the atmosphere, amplifying protesters' anger and fostering discord among citizens and between the populace and the political system. Consequently, the political system loses one of its legitimate albeit extrajudicial tools during crises, rendering it unable to mobilize social capital and garner public support in times of security threats. As a result, the flames of protest pose a substantial threat to the very foundations of Iran’s political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Protests
  • Islamic Republic of Iran
  • national security
  • political system
  • protest movement
  1. نهج‌البلاغه.

    1. آقابخشی، ع.؛ افشاری‌راد، م. (1383). فرهنگ علوم سیاسی. (چاپ دوم). تهران: نشر چاپار.
    2. احمدی، ح. (1388). دموکراسی انجمنی و ثبات سیاسی در جوامع ناهمگون. تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات خاورمیانه.
    3. اصغرپور، ح.؛ احمدیان، ک.؛ منیعی، ا. (1392). اثر بی‌ثباتی سیاسی بر رشد اقتصادی ایران: رهیافت غیرخطی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 21 (68)، ص ۵.
    4. بشیریه، ح. (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. (چاپ هفتم). تهران: نشر گام نو.
    5. بیرو، آ. (1380). فرهنگ علوم اجتماعی. ب. ساروخانی (مترجم). تهران: کیهان.
    6. پورسعید، ف. (1388). بازتولید گفتمانی؛ راهبرد استقرار امنیت نرم در جامعه ایرانی. مطالعات راهبردی، شماره ۴۵، صص 135-163.
    7. جهانگیری، ج.؛ محمدی، ن. (1397). تبیین جامعه‌شناختی رابطه امید سیاسی و بی‌اعتنایی اجتماعی. تهران: مرکز مطالعات اجتماعی.
    8. چگنی‌زاده، غ. (1379). رویکردی نظری به مفهوم امنیت ملی در جهان سوم. سیاست خارجی، شماره 1، ص 15.
    9. چلبی، م. (1386). جامعه‌شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی. نشر نی.
    10. حسن‌زاده آرانی، س. (1401). تحلیلی بر ریشه‌های اجتماعی شکل‌گیری و بروز نارضایتی‌های اجتماعی در ایران: مورد مطالعه شهروندان تهرانی. امنیت ملی، شماره 12(43)، ص ۲۴۷.
    11. یک‌سالگی فیلترینگ تلگرام؛ سودها و زیان‌ها/ تلگرام محبوب‌تر شد؟ خبر آنلاین، ۱۳۹۸. قابل دسترس در: ir/ek3817
    12. دانش، پ.؛ مهدیان، م. (1392). بررسی نقش رسانه‌های مجازی در مشارکت سیاسی: مورد مطالعه شهروندان تهرانی. مطالعات افکار عمومی، شماره 2(7)، صص 579-596.
    13. دری، ع.؛ میرلوحی، م. (1400). برآورد ضریب امنیت جمهوری اسلامی ایران (معرفی مدل ناظم). مطالعات راهبردی، شماره3، صص ۱۷ - ۳۱.
    14. دورکیم، م. (1400). قواعد روش جامعه‌شناختی. گ. نوری علمی (مترجم). تهران: باریستان.
    15. رضایی، س. (1397). نقش سرمایه اجتماعی در پایداری نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران. اسلام و مطالعات اجتماعی، 5(4)، ص 12.
    16. رضایی، ف.؛ چیت‌ساز، م.ع. (1400). تبیین جامعه‌شناختی عوامل مرتبط با بی‌اعتنایی سیاسی با تأکید بر دینداری. پژوهش‌های جامعه‌شناختی، شماره ۱۵، ص ۲۴.
    17. زارع‌زاده، ر. (1400). آسیب‌ها و چالش‌های امنیتی‌سازی مسائل داخلی؛ مطالعه موردی شبکه‌های اجتماعی مجازی. مطالعات راهبردی، 24(2)، ص 17.
    18. فرهادی، ا. (1380). انقلاب اسلامی و گسست‌های اجتماعی. کتاب نقد، شماره 4 (13)، ص 10.
    19. کاظمی، م. (13/02/۱۳۹۷). کمیته مصادیق بی‌خبر از فیلتر تلگرام روزنامه ایران. قابل دسترس در: https://www.pishkhan.com/news/83484
    20. برینتون، ک.ک. (1376). کالبدشکافی چهار انقلاب. م. ثلاثی (مترجم). تهران: سیمرغ.
    21. گل‌محمدزاده، م.ع.؛ اسماعیل‌زاده، ع.ر.و احدی، پ. (1401). پیامدهای سیاسی شکاف اجتماعی مسئله حکمرانی خوب در ایران پس ‌از دهه ۱۳۴۰. پژوهش‌های روابط بین‌الملل، شماره ۳۶، ص ۱۷۸.
    22. لک‌زایی، ن. (1398). امنیت متعالیه. قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    23. مدنی، س. (1399). آتش خاموش: نگاهی به اعتراضات آبان 98. تهران: مؤسسه الرحمان.
    24. مهراب‌پناه، م. معین‌آبادی . م.(1395). شناسایی مصادیق نافرمانی مدنی در جنبش‌های اجتماعی معاصر ایران. سیاست- مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. 49(3)، . صص 805-819 .
    25. میرزاده قصابه، ز. (1395). کیفیت زندگی و تأثیر آن بر بی‌اعتنایی سیاسی در میان جوانان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
    26. اینگلهارت، ر. (1395). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی (مترجم: م. وتر). تهران: کویر.
    27. ویور، ا. (1380). امنیتی‌کردن و غیرامنیتی‌کردن (مترجم: م.ع. صدوقی). فرهنگ اندیشه، شماره 3- 4، ص ۱۷۹.
    28. سایت اعتماد آنلاین: نتایج یک تحقیق: خانه سیاسی: 26/9/1401. قابل دسترس در:

    yun.ir/ftjypc