پیوستگی عدالت و اعتدال در اخلاق سیاسی اسلامی با تاکید بر سیره‌ی علوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه سیاست، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری، علوم اقتصادی، موسسه آموزشی پژوهشی امام‌خمینی، قم، ایران (نویسنده‌ مسئول)

10.22081/psq.2019.67400

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه­ میان عدالت و اعتدال در اخلاق سیاسی ناظر به سیره‌ علوی­ بوده و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. فرضیه پژوهش این بود که برپایه‌ اندیشه‌ سیاسی اسلام و سیره‌ی علوی و با لحاظ‌ کردن نظریه‌ی اعتباریات علامه طباطبایی، از آن‌جا که ممکن است خوی استخدام­گر انسان سر از ظلم و افراط­کاری درآورد، لذا، انسان برای تامین حقوق دیگران، عدالت و اعتدال را در جامعه اعتبار کرده، به گونه­ای که میان آن دو رابطه­ای تعاملی-تکاملی حاکم می­باشد. نتایج نشان داد، با توجه به نظریه‌ی استخدام علامه طباطبایی، اگر بهره­گیری از جامعه یک­سویه باشد و فرد تنها سود خود را در نظر گیرد، در عرصه‌ی سیاسی سر از خودمحوری، استثمار و استبداد درمی­آورد. لذا، برای آن‌که هرکس به حقوق خود برسد، عدالت اجتماعی را اعتبار می­کند و نوعی مصالحه میان نوع بشر شکل می‌گیرد تا روابط در فرایند عدالت­محور و اعتدالی تنظیم شود و سنجه‌ی عقل به او یاری و ملاک می­دهد تا عدل از ظلم، و اعتدال از بی­اعتدالی را بازشناسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Link between Justice and Moderation in Islamic Political Ethics With an emphasis on the Alawi Sira

نویسندگان [English]

  • seyed Kazem Seyed Bagheri 1
  • Mahmoud Mokhtarband 2
1 Associate Professor, Department of Politics, Institute for Islamic Culture and Thought, Qom, Iran
2 Ph.D. Students, Department of Economics Science, Imam Khomeini’s Educational and Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the relationship between justice and moderation in the political ethics of the Alawi conduct and it was done by descriptive-analytical method. The research hypothesis was that based on the political thought of Islam and the Alawi manner and considering the credits theory of Allameh Tabatabaei, since the proprietor human nature may become cruel and extremist, human beings may thus validate justice and moderation in order to secure others’ rights, in such a way that the interactive-evolutionary relationships exist between them. The results show that, according to Allameh Tabatabaei's employment theory, if the benefit of society is one-sided and one considers only self-interest, it will lead to self-centeredness, exploitation and despotism in the political arena. Therefore, for everyone to attain their rights, social justice is validated and a form of reconciliation is formed between the human beings in order to regulate relations in the process of justice and equity, and the measure of reason helps him to recognize justice from the oppression, and the moderation from immoderation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Justice
  • Moderation
  • Political Ethics
  • Alawi Sira
  • Practical Reason
  • Allameh Tabatabaei
  • Political Justice

عنوان مقاله [العربیة]

ترابط العدالة والوسطیة فی الأخلاق السیاسیة الإسلامیة تأکیداً على السیرة العلویة

چکیده [العربیة]

یهدف البحث الراهن إلى دراسة الصلة بین العدالة والوسطیة فی الأخلاق السیاسیة انطلاقاً من السیرة العلویة وبمنهج وصفی تحلیلی. فرضیة البحث هی أنّه انطلاقاً من الفکر السیاسی الإسلامی والسیرة العلویة ونظراً لنظریة العلامة الطباطبائی فی الاعتبارایات، بما أنّه من الممکن أن ینتهی نزوع الإنسان إلى الاستخدام إلى الظلم والإفراط، ولذا فالإنسان طلباً لضمان حقوق الآخرین قام باعتبار العدالة والوسطیة فی المجتمع، حیث حصلت بینهما علاقة متبادلة ومتکاملة حاکمة. کشفت النتائج عن أنّه نظراً لنظریة العلامة الطباطبائی فی الاعتباریات فإنّ المجتمع إذا ما کان نفعه مقتصَراً على طرف واحد فقط وأنّ الأفراد اقتصروا على مصالحهم الذاتیة فإنّه على الصعید السیاسی سوف ینتهی إلى الأنانیة والاستغلال والاحتکار. ولذا فمن أجل حصول الأفراد على حقوقهم خلص إلى العدالة الاجتماعیة وحصل نحو من المساومة بین الناس لتنتظم العلاقات فی عملیة مرتکزة على العدالة والوسطیة، ولیعین الإنسان مقیاسُ العقل ویدعمه بضوابط یمیّز بواسطتها بین العدالة والظلم والوسطیة والتطرّف.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • العدالة
  • الوسطیة (الاعتدال)
  • الأخلاق السیاسیة
  • السیرة العلویة
  • الأخلاق العملیة
  • العلامة الطباطبائی
  • العدالة السیاسیة