تحلیل روند مناسبات کشورهای عرب خلیج فارس و اسرائیل از واگرایی به همگرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

10.22081/psq.2023.64507.2681

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل روند مناسبات کشورهای عرب خلیج فارس و اسرائیل از واگرایی به همگرایی است. در این راستا بر اساس نظریۀ سیستمی، فرایند واگرایی به همگرایی میان کشورهای عرب خلیج فارس و اسرائیل تبیین گردید و نتایج بررسی‌ها نشان داد که وابستگی و کنش متقابل برآمده از چالش‌ها و فرصت‌های مشترک کشورهای عرب خلیج ‌فارس و اسرائیل، در همگرایی آنان در ساحت‌های سیاسی، اقتصادی و دانشی مؤثر بوده است. البته تأمین منافع سیاسی- اقتصادی قدرت‌های بزرگ بین‎المللی در منطقه غرب آسیا نیز در حمایت و پشیبانی روابط مسالمت‌آمیز آنان نقش مؤثری ایفا کرد. مادامی که سیاست‌ عادی‎سازی، تنها به عنوان یک سیاست تحمیلی از سوی دولتمردان جبهه غربی، عبری و عربی دنبال می‌شود، چشم‌انداز روشنی از روابط کشورهای خلیج فارس و اسرائیل متصور نیست؛ بلکه نشانه‌ای از احتمال افزایش تنش میان آنان در منازعه‌های آتی اسرائیل با فلسطین و لبنان است. افزایش سطح همکاری‌های ایران با کشورهای عربی خلیج فارس نسبت به اسرائیل می‌تواند افزون بر موازنه در همگرایی، سبب موازنه در تهدید ‌شود؛ به بیان دیگر، همگرایی ایران با کشورهای خلیج فارس در ساحت‌های امنیت، سیاست و اقتصاد می‌باید فراتر از وابستگی کشورهای عربی به اسرائیل باشد تا ضمن اثربخشی بر محیط بین‎المللی (منطقه‌ای- جهانی) و بر محیط ذهنی سیاست‌گذاران کشورهای عربی، محدودۀ رفتاری آنان را نیز تنظیم کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Relations between Persian Gulf Arab Countries and Israel from Divergence to Convergence

نویسندگان [English]

  • Rasoul Nowrozi Firooz 1
  • Mohammad Hossein Fallah 2
  • Hasan Esdalahpour 2
1 Assistant professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran
2 MA student, Regional Studies, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

The present research aims to analyze the course of relations between Persian Gulf Arab countries and Israel, specifically focusing on their transition from divergence to convergence. Drawing upon the system theory, this study explains the development of their relations from divergence to convergence. The findings underscore the significant impact of interaction and interdependence arising from shared challenges and opportunities, leading to convergence in political, economic, and scientific domains. However, it is important to acknowledge that the support and establishment of peaceful relations between these nations have also been influenced by the economic and political interests of major international powers in the West Asian region. If the normalization policy between Persian Gulf countries and Israel is solely driven by external pressures from Western, Hebrew, and Arab statesmen, the prospects for their relations appear bleak. Instead, such a policy could potentially serve as an indicator of potential tensions in future conflicts involving Israel, Palestine, and Lebanon. The growing cooperation between Iran and Persian Gulf Arab countries, in comparison to their cooperation with Israel, has the potential to not only balance the convergence but also establish a balance in terms of threats. In other words, for Iran's convergence with Persian Gulf countries in security, politics, and economics to have a significant impact on the international environment (both regionally and globally) and influence the mindset of Arab officials, it must surpass the dependence of Arab countries on Israel and redefine their behavioral boundaries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arab countries
  • Israel
  • foreign relations
  • international politics
  • Palestine

مراجع

  1. إسرائیل تصدّر إلى الخلیج أکثر مما إلى روسیا أو الیابان [اخبار]، (August2018 21). بازیابی شده در: 15 مرداد 1401. قابل دسترس در: ir/66p5q2
  2. بیریس، ش. (1994م). الشرق الأوسط الجدید (مترجم: محمد حلمی عبدالحافظ). الأهلیه، عمان، ص 113.
  3. ترزیان، پ. ی. (1367). داستان اوپک (مترجم: ع. ر. غفرانی). تهران: فراندیش.
  4. جبریل، أ. (2007م). الآثار الثقافیه المحتملة لانضمام السعودیه إلی منظمة التجارة العالمیه. دراسات شرق أوسطیه، 11(38)، صص 45-89.
  5. الدعم العربی لمیزانیة فلسطین یتراجع 82% خلال 2020، [اخبار]، بازیابی شده در 11 مرداد 1401. قابل دسترس در:ir/3ly2z2
  6. المرکز العربی للأبحاث و دراسه السیاسات، الموشر العربی 2020/2019 فی نقاط. [گزارش]، بازیابی شده در: 16 مرداد 1401.

 https://arabindex.dohainstitute.org/AR/Pages/Arab-Opinion-Index-2019-2020.aspx.

  1. الوندی، ع. (1383). گاه‌شمار روابط اعراب و اسرائیل: از سال 1947تا سال 2001. مصباح، شماره 55، صص 215-290.
  2. دویچ، ک. و همکاران. (1375). نظریه‌های روابط بین‌الملل (مترجم: و. بزرگی، ج2). تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.
  3. دوئرتی، ج.؛ فالتزگراف، ر. (1376). نظریه‌های متعارض در روابط بین‎الملل (مترجمان: ع. ر. طیب و و. بزرگی، ج1، چاپ دوم). تهران: قومس.
  4. سازمان جهاد اسلامی فلسطین. نداء القدس،20/9/1375، شماره 1، ص 7.
  5. گلابچی، م.؛ فرجی، ا. (1392). نظریه‌های نوین در مدیریت پروژه، نظریه آشوب، نظریه سیستم‌ها، نظریه بازی، نظریه محدودیت‌ها. تهران: دانشگاه تهران.
  6. مرهون، ع. ج. (1997). أمن الخلیج بعد الحرب البارده. بیروت: دارالنهار.
  7. مؤسسة الدراسات الفلسطینیه. (1385). ساختار دولت صهیونیستی اسرائیل (مترجم: ع. جنتی، ج1-2). تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‎المللی ابرار معاصر.
  8. وحیدی‌راد، م. (1396). کاربست سلاح نفت در جنگ‌های اعراب و اسرائیل و پیامدهای آن. تاریخ ایران، شماره 21، صص 155-181.
  9. هلال، ج. (1996م). استراتیجیه اسرائیل الاقتصادیة للشرق الأوسط المحتویات. بیروت: مؤسسة الدّراسات الفلسطینیه.
  10. Ahmed, N. (2015). Pentagon Report Predicted West’s Support for Islamist Rebels Would Create ISIS. Retrieved from: https://truthout.org/articles/pentagon -report-predicted-west-s-support-for-islamist-rebels-would-create-isis/
  11. Almond, G. (1960). The Politics of the Areas. In: Introduction to: Gabriel Abraham Almond and James Smoot Coleman, (eds.), The Politics of the Developing Areas. Princeton University Press, p. 7.
  12. Daoudi, M. S. & Dajani, M. S. (1984). The 1967 Oil Embargo Revisited. Journal of Palestine Studies, 13(2), p. 68
  13. Holsti, K. J. (1983). A Framework for Analysis. (4th). Prentice- Hall International Inc.
  14. Katzman, K. (2017). Bahrain: Reform, Security, and U. S. Policy, Congressional Research, p. 29. https://crsreports.congress.gov/product/pdf/RS/95-1013/151
  15. Kuo Mercy. (2023). china-in-iran-saudi-arabia-relations-impact-on-israel: Insights from Mordechai Chaziza: available at: https://thediplomat.com/2023/03/ china-in-iran-saudi-arabia-relations-impact-on-israel/
  16. Lenczowski, G. (1960). Oil and State in the Middle East. New York: Cornell University Press.
  17. Mohamed, M. K (31March 2017). Open Secrets: The UAE’s Deals With Israel. Retrieved from: https://lobelog.com/open-secrets-the-uaes-deals-with-israel/
  18. Mohamed, M. K. (2017). Open Secrets: The UAE’s Deals With Israel. URL= lobelog.com/open-secrets-the-uaes-deals-with-israel/.
  19. Netanyahu, B. (1993). Place Among the Nations: Israel and the World. Bantam Books.
  20. O'Connor, T. (14 December 2017). How ISIS Got Weapons From the U.S. and Used Them to Take Iraq and Syria.URL= medium.com/insurge-intelligence/secret-pentagon-report-reveals-west-saw-isis-as-strategic-asset-b99ad7a29092#.hi56n01re.
  21. Oconnor, T. (2017). How ISIS Got Weapons From the U.S. and Used Them to Take Iraq and Syria. Retrieved from: https://www.newsweek.com/how-isis-got-weapons-us-used-them-take-iraq-syria-748468
  22. The Role of the UAE and Bahrain Normalization with Israel in Reducing Their Water and Agriculture Crises Volume 19, Issue 2 - Serial Number 74 September 2022 . 273-293.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار