روشنفکر کیست و روشنفکری کدام است؟ پرسش مهمی میباشد که پاسخ شایسته به آن مستلزم بررسی نسبت این واژه با مقولات مهم و کلانی، نظیر «سنت»، «دینداری»، «سیاست» و «اصلاحگری اجتماعی» است. روشنفکر از آن جهت که صبغۀ فرهنگی دارد و مشغلۀ او اندیشهورزی و تفکر است، ناگزیر با مقولۀ مذهب و سنت به منزلۀ شالودههای اصلی فرهنگِ جوامع بشری مرتبط است و از آن جا که نقد وضع موجود و ریشهیابی نابسامانیها و هدایت جامعه به سمت وضعیت مطلوبتر، سویۀ دیگری از ماهیت روشنفکری است؛ او را به سمت سیاست و عمل اجتماعی و اصلاحگری میخواند.
)