نقد و ارزیابی نظریة ذات‌گرایی خشونت در اسلام با تاکید بر آرا اندیشمندان غیرمسلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، علوم سیاسی، جامعه المصطفی(ص) العالمیه، قم، ایران

2 دکتری جامعه المصطفی(ص) العالمیه، قم، ایران

چکیده

مستشرقان که اغلب پیروان نظریة ذات‌گرایی خشونت در اسلام هستند با تمسک به دسته‌ای از آیات قرآن، متون روایی و رفتار تاریخی برخی از خلفای مسلمان، مدعی‌اند که قرآن و اسلام در سرشت خود خشونت‌بنیاد است. هدف اصلی این نوشتار نقد و ارزیابی این نظریه از دیدگاه متفکران غیرمسلمان و تبیین عوامل و زمینه‌های شکل‌گیری این قرائت است. ازاین‌رو، در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد که چه نقدهایی بر نظریه ذات‌گرایی خشونت در اسلام می‌توان ارائه کرد؟ روش پژوهش در این جستار به‌لحاظ شیوة اجرا، روش تحلیلی نقد، به‌لحاظ هدف، بنیادی، و به‌لحاظ ابزار گردآوری داده‌ها اسنادی و کتابخانه‌ای است. یافته‌های تحقیق بیان‌گر آنست که اسلام و قرآن به‌صورت مطلق نسبت‌به خشونت لااقتضاست، نه آن‌را به‌شکل کلی نفی و نه آن‌ را اثبات می‌کند. در آیات قرآن، گرچه خشونت مشروع به رسمیت شناخته شده اما، همواره به‌عنوان آخرین روش از آن سخن به میان آمده‌است. این امر به همراه عوامل دیگر، سبب خوانشی خشونت‌آمیز از دین اسلام از سوی برخی متفکران گردیده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critique and evaluation of the essentialist theory of violence in Islam with emphasis on the views of non-Muslim thinkers

نویسندگان [English]

  • Muhammad Ali MirAli 1
  • Seyyed Yahya Mousavi 2
1 Associate Professor, Political Sciences, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 PhD. Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

Orientalists, who are often followers of the essentialist theory of violence in Islam, claim that the Qur'an and Islam are inherently violent in nature, relying on a number of Qur'anic verses, narrative texts, and the historical behavior of some Muslim caliphs. The main purpose of this article is to critique and evaluate this theory from the perspective of non-Muslim thinkers and to explain the factors and backgrounds for the formation of this reading. Therefore, in this article, we will answer the question: what critiques can be made of the theory of the essentialism of violence in Islam? The research method in this paper is in terms of method of implementation, analytical method of critique, in terms of purpose, fundamental, and in terms of data collection tools, documentary and library. The research findings indicate that Islam and the Qur'an are absolutely unnecessary in relation to violence, neither do they deny it in general nor do they prove it. In the verses of the Qur'an, although legitimate violence is recognized, it has always been spoken of as the last resort. This, along with other factors, has led to a violent reading of Islam by some thinkers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Islam
  • Violence
  • Legitimate Violence
  • Illegal Violence

عنوان مقاله [العربیة]

نقد وتقییم نظریة جوهریة العنف فی الإسلام تأکیدًا على آراء المفکّرین غیر المسلمین

چکیده [العربیة]

یدّعی المستشرقون الذین یُعدّون على الغالب من أتباع نظریة جوهریة العنف فی الإسلام، استنادًا إلى عدد من الآیات القرآنیة والنصوص الروائیة والسلوک التاریخی لبعض خلفاء المسلمین، أنّ القرآن والإسلام عنیفان فی طبیعتیهما. یهدف البحث الراهن إلى نقد وتقییم هذه النظریة من وجهة نظر المفکّرین غیر المسلمین وشرح عوامل وسیاقات تکوّن القراءات العنفیة من الإسلام بین مؤیّدی هذه النظریة. منهج البحث من حیث الإجراء هو تحلیلی نقدی، ومن حیث الهدف مبدئی، ومن حیث جمع البیانات وثائقی ومکتبی. وقد کشفت نتائج البحث عن أنّ الإسلام والقرآن فی ذاتیهما بالنسبة للعنف لا یقتضیان شیئًا، بمعنى أنّها لا تنفی العنف على إطلاقه عنهما وکذا لا تثبته. ففی آیات القرآن وإن کان العنف المشروع أمرًا معترفًا به إلا أنّه دائمًا یُصار إلیه إذا لم یکن ثمّة طریق آخر. وهذا الأمر مع عوامل أُخرى دفع البعض إلى تقدیم قراءة عنیفة للإسلام

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • العنف
  • القرآن
  • الإسلام
  • العنف المشروع
  • العنف غیر المشروع
  • نظریة جوهریة العنف