امانت، مبنایی برای برابری (با تأکید بر اندیشه محقق نائینی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری، حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم امانت، به‌عنوان مبنایی برای برابری، با تأکید بر اندیشة محقق نائینی است. نائینی در ترسیم حکومت عادلانه (به‌تعبیر ایشان: سلطنت ولایتیه)، با محور قراردادن امانت در جمیع امور، این اصل فقهی را که بیشتر در حقوق خصوصی کاربرد داشته‌است، در حوزه حقوق عمومی مطرح می‌کند. وی تلاش کرد تا با به‌کارگیری مفاهیم حقوق خصوصی در حقوق عمومی، اذهان مردم زمان خود را برای پذیرش مفاهیم جدید آماده کند. نائینی حکومت را به‌مثابه امانتی می‌دانست که ازجانب مردم به حاکم سپرده شده‌است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و نتایج نشان داد که نائینی در امانت دانستن حکومت برای همه افراد جامعه ـ در سپردن چنین امانتی ـ جایگاه برابر و حقی یکسان قائل است؛ درنتیجه حکومت نیز ملزم به رعایت این برابری برای شهروندان در امور سیاسی و اجتماعی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Trust as a Foundation of Equality (in Nāʾīnī’s Thought)

نویسندگان [English]

  • Fardin Moradkhani 1
  • marziyeh sadehiyan 2
1 Associate professor, College of Literature and Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran (corresponding author)(
2 PhD student, Public Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present research aims to study the notion of trust as a foundation of equality in the views of Nāʾīnī. In his portrait of a just government (or in his words, guardianship monarchy [salṭanat wilāyatiyya]), Nāʾīnī gives a central role to trust (amāna) in all affairs, and hence, he applies this jurisprudential principle, which was mostly applicable to private law, to the domain of public law. He deployed notions of private law in the domain of public law in order to prepare the minds of people at the time for embracing new concepts. Nāʾīnī believed that government was a trust, rulers were trustees, and people were trustors. The method of this research is descriptive-analytic, and our findings show that Nāʾīnī assigned an equal role and right to all members of the society (as trustors) in his view of government as trust. As a result, governments are required to observe such equality for the citizens in political and social affairs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nāʾīnī
  • trust
  • equality
  • government
  • constitutional government
  • citizen rights
  • public law

عنوان مقاله [العربیة]

الأمانة أساس للمساواة (مع التأکید على فکر المحقّق النائینی)

چکیده [العربیة]

الهدف من البحث الراهن هو دراسة مفهوم الأمانة باعتبارها أساساً للمساواة، مع التأکید على فکر المحقّق النائینی. یطرح النائینی فی رسمه للحکومة العادلة (وبحسب تعبیره: السلطنة الولائیة)، ضمن الترکیز على الأمانة فی جمیع الأمور، هذا المبدأ الفقهی - أی الأمانة - فی مجال القانون العام، وهو المبدأ الذی کان یستخدم فی الغالب فی القانون الخاص. وقد سعى فی تهیئة عقول الناس فی عصره لقبول مفاهیم جدیدة من خلال استخدام مفاهیم القانون الخاص فی القانون العام. کان النائینی یرى أنّ الحکومة أمانة أوکَلها الشعب إلى الحاکم. منهج البحث هو المنهج الوصفی والتحلیلی، وأظهرت النتائج أنّ النائینی یَعتبر أنّ لجمیع أفراد المجتمع فی کونهم أصحاب أمانة الحکومة - فی إیکالهم مثل هذه الأمانة - مکانةً متساویة وحقّاً متماثلاً؛ ونتیجة لذلک، فإنّ الحکومة مطالَبة باحترام هذه المساواة للمواطنین فی الشؤون السیاسیة والاجتماعیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الموضوعی
  • الأمانة
  • المساواة
  • الحکم
  • الدستوریة
  • حقوق المواطنة
  • الحقوق العامة