نواندیشی اجتهاد محور و روشنفکری معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز

چکیده

 
مقاله حاضر به بررسی جریان نواندیشی در تاریخ معاصر در حوزه‌های اجتهاد و فقاهت می‌پردازد و تلاش می‌کند تا با بیان مختصری از تاریخ روشنفکری، ویژگی‌های نواندیشی حوزوی را برشمارد. نگارنده بیان می‌دارد که نواندیشی مبتنی بر اجتهاد و فقاهت تشیع، نه تنها در مهمترین عرصه‌های فعالیت روشنفکری، یعنی عرصه نقد و اصلاح فکری و اجتماعی حضور داشته، بلکه همواره جریان اساسی و مرجع بوده است.
در بخش دیگر، مقاله به بیان سیر حرکت‌های نو‌اندیشی شریعت محور از وحید بهبهانی تا امام خمینی می‌پردازد و در ادامه، نویسنده ده خصوصیت ویژة نواندیشی حوزوی را عنوان شاخص‌ترین ویژگی‌های دارندگان این تفکر بر می‌شمرد. این ویژگی‌ها عبارتند از: ارائه اندیشه درون معرفتی؛ محوریت فقه، خردگرایی، اتصال تاریخی، سیاست ورزی، مجاهدت و انقلابی‌گری، اتکا به معنویت، مردمی بودن و پذیرش عامه، اهتمام به گفت‌وگو و تبیین‌گری و محوریت اصلاح سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، به جای اصلاح دینی. و در نهایت، به لزوم تقویت هر یک از این شاخص‌ها و به پاره‌ای از چالش‌های نواندیشی حوزوی اشاره می­شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudence-based modern thinking and the contemporary intellectualism

نویسنده [English]

  • Mohammad-Ali Khorsandian
Shiraz University
چکیده [English]

The present paper is a study of contemporary modern thinking movement in the field of jurisprudence and tries to characterize seminary modern thinking through presenting a brief account of the history of intellectualism. The writer believes that the modern thinking based on Shiite jurisprudence had not only a major role in the most important arenas of intellectual activities, i.e. the arena of social and intellectual criticism and reform, but also was a basic and reference movement. Afterwards, the paper explains the course of sharia-centered modern thinking movement, from Vahid Behbahani to Imam Khomeini. Then ten specific features of seminary modern thinking are elaborated which are: presentation of epistemologically internal thoughts, the centrality of Fiqh, rationalism, historical consistency, politics, diligence and being revolutionary, dependence on spirituality, popular acceptance, inclination towards dialogue, explanation, and the centrality of political, cultural, social reform instead of religious reform. Finally, the paper elaborates on the necessity of strengthening some of indices and on some of challenges against seminary modern thinking.

کلیدواژه‌ها [English]

  • seminary modern thinking
  • religious intellectualism
  • religious thought
  • reformism