مشروطه، حقوق ملت و نقش آیت الله نایینی در توسعه‌ی مفهوم "حق"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بوعلی سینا گروه حقوق

2 گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

10.22081/psq.2019.67724

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین و واکاوی مفهوم "حق" در اندیشه‌ی متفکران عصر مشروطه به ویژه محقق نایینی بود. در این راستا، با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی آرای فقیهان مشروطه‌خواه و اشاره به نوآوری‌های آخوند خراسانی و محمد اسماعیل محلاتی در مساله‌ی "حق"، نقش بی‌بدیل نایینی در پی‌ریزی طرحی نو در مفهوم "حق" و انواع آن بررسی شده و با بررسی اندیشه‌های مختلف در کنار اندیشه‌ی نایینی، برجستگی‌ها و کاستی‌های دستگاه فکری او در خصوص مفهوم حق مشخص شد. نتایج نشان داد، نایینی بیش از سایر هم‌عصران خود، در تبیین مفهوم "حق" و اقسام آن موفق بوده و حقوقی را هم در گستره‌ی یک واحد سیاسی و هم در گستره‌ی جهانی برای افراد شناسایی کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The constitution, the rights of the people and the peerless role of Naini in modern literature of "the right"

نویسندگان [English]

  • fardin moradkhani 1
  • marziyeh sadehiyan 2
1 Assistant professor, faculty of , bu ali sina university, hamedan, iran
2 department of law, Buali sina university, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was the explanation and analysis of the concept of "the right" in the thought of constitutional age thinkers, especially “ Naini”.In this regard, with the descriptive - analytic method, in addition to studying the votes of constitutionalist jurisconsults and referring to “ Akhund Khurasani and Mohammad Ismail Mahallati”’s innovation in the "the right" question, the unique role of “Naini” in the erection of a new scheme in the concept of "the right" and its variants have been investigated, and by examining different thoughts along with the thought of, it was noted that defects and benefits of his intellectual system regarding the concept of “The right” were determined. The results showed that he has been successful compares to others in explaining the concept of "The right" and all its forms, and has identified it in the range of a political unit as well as the global range for individuals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The right
  • “Naini”
  • the constitutional age
  • constitutionalist jurisconsults
  • the rights of people
  • “Akhund Khurasani”
  • ”Mohammad Ismail Mahallati”

عنوان مقاله [العربیة]

الدستوریة، حقوق الشعب، ودور آیة الله النائینی فی تطویر مفهوم "الحق"

چکیده [العربیة]

یهدف البحث الراهن إلى تفسیر وتحلیل مفهوم "الحقّ" فی رؤیة متفکّری عصر الدستوریة وبخاصّة المحقّق النائینی. وفی هذا السیاق وبمنهج وصفی وتحلیلی، ضمن دراسة آراء الفقهاء الدستوریین والإشارة إلى ابتکارات الآخوند الخراسانی ومحمّد إسماعیل المحلّاتی فی مسألة "الحقّ"، تمّت دراسة دور النائینی فی إنشاء مقترح جدید لمفهوم "الحقّ" وأنواعه، وبعد ذلک تمّ التعرّف على نقاط القوّة والضعف فی منظومته الفکریة حول مفهوم الحقّ قیاساً بمختلف الرؤى والأفکار فی الموضوع. وقد کشفت النتائج عن أنّ النائینی کان أکثر توفّقاً من غیره من معاصریه فی تفسیر مفهوم الحقّ وذکر أنواعه، وقد استکشف حقوقاً للأشخاص سواء على صعید وحدة سیاسیة أو الصعید العالمی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الحقّ
  • المحقّق النائینی
  • عصر الدستوریة
  • الفقهاء الدستوریون
  • حقوق الشعب
  • الآخوند الخراسانی
  • محمّد إسماعیل المحلّاتی