آسیب‌شناسی گفتمان تقریب مذاهب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم7، قم، ایران

10.22081/psq.2021.62375.2582

چکیده

گفتمان تقریب مذاهب یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های جمهوری‌ اسلامی ایران در خصوص جهان اسلام می‌باشد. سؤال مهم این پژوهش این است که آیا گفتمان مذکور در گام دوم انقلاب اسلامی نیز با همان مختصات پیشین خود کارآمد خواهد بود یا خیر؟ با رویکردی تحلیلی به تاریخ گفتمان تقریب در می‌یابیم که توفیق این گفتمان در گام دوم در صورتی ممکن می‌باشد که بتواند متناسب با الزامات تمدن نوین اسلامی گذشته خود را مورد بازنگری و آسیب‌شناسی قرار دهد. یافته‌های تحقیق گواه این است که تقلیل‌گرایی، درک حداقلی از مسأله وحدت و نهایتاً غیرتقریبی بودن حوزه‌های علمیه جهان اسلام از مهم‌ترین آسیب‌های گفتمان تقریب مذاهب می‌باشند که لازم است در گام دوم انقلاب اسلامی اصلاح گردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The pathology of the discourse of poximity of religions

نویسنده [English]

  • Ahmad Rahdar
Assistant Professor, Faculty of Political Science, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

Discourse of poximity of religions is one of the most important strategies of the Islamic Republic of Iran regarding the Islamic world. The important question of this research is whether the mentioned discourse will be effective in the second step of the Islamic Revolution with the same coordinates as before or not? With an analytical approach to the history of discourse, we find that the success of this discourse in the second step is possible if it can review and pathologize in accordance with the requirements of the new Islamic civilization of the past. The research findings prove that reductionism, minimal understanding of the issue of unity and ultimately the non-approximation of seminaries in the Islamic world are the most important harms of the discourse of approximation of religions that need to be corrected in the second step of the Islamic Revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Second Step
  • Revolutionary Activism
  • Proximity of Religions
  • Strategy of Unity and Transformation. 

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة تشخیصیة لخطاب التقریب بین المذاهب

چکیده [العربیة]

یعتبر خطاب التقریب بین المذاهب أحد أهمّ إستراتیجیات الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة فیما یتعلّق بالعالم الإسلامی. السؤال المهم فی هذا البحث هو هل سیکون الخطاب المذکور فعّالاً أیضاً بنفس الإحداثیات السابقة فی الخطوة الثانیة للثورة الإسلامیة أم لا؟ ونجد بمقاربة تحلیلیة فی تاریخ خطاب التقریب أنّ نجاح هذا الخطاب فی الخطوة الثانیة ممکن إذا ما استطاع وفقاً لمتطلّبات الحضارة الإسلامیة الحدیثة أن یُخضع ماضیه للمراجعة والتشخیص. وقد کشفت النتائج عن أنّ الاختزالیة وفهم الحدّ الأدنى لقضیة الوحدة وفی نهایة المطاف افتقاد المدارس العلمیة فی العالم الإسلامی للتقریب جمیعها من أهمّ المعوّقات أمام خطاب التقریب بین المذاهب ویلزم إزالتها فی الخطوة الثانیة للثورة الإسلامیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الخطوة الثانیة
  • النشاط الثوری
  • تقریب المذاهب
  • إستراتیجیة الوحدة والتطوّر

مراجع

 اسماعیل‌زاده امام‌قلی، ی؛ شبان‌زاده، ف. (1395). «نگرشی به مسئله وحدت و تقریب مذاهبی در سیره و گفتار امام رضا». فصل‌نامه فرهنگ رضوی، ش. 15.، صص 165 ـ 192.
 امیری‌فرد، م. (1389). «استحاله‌گرایی در تعامل شیعه با مخالفان مذهبی». فصل‌نامه هفت‌ آسمان، 12(47).، صص 176 ـ 207.
 بطحایی، س.ع. (1390). «امام‌ موسی صدر و دغدغه هم‌گرایی در جهان اسلام». فصل‌نامه هفت‌ آسمان، 13(51).، صص 119 ـ 132.
 تقی‌زاده انصاری، ش. (1384). «صلح جهانی در سایه صلح ادیان»، فصل‌نامه کتاب ماه دین، ش 91 ـ 92، اردیبهشت و خرداد. صص 100 ـ 103.
 دارابی، ب. (1389). «آسیب‌شناسی راه‌کارهای تقریب مذاهب و وحدت اسلامی». فصل‌نامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی. 5 (20). صص 107 ـ 116.
 دهقانی، م. (1398). «کارکردهای تقریب مذاهب در تحقق تمدن نوین اسلامی»، فصل‌نامه تمدن اسلامی و دین‌پژوهی. 1(3). صص 94 ـ 111.
 رحیمی، م؛ و فتحعلی‌خانی، م. (1395). «ارزش‌های اخلاقی تقریب مذاهب اسلامی در عصر حاضر». فصل‌نامه معرفت اخلاقی، ش. 20. صص 81 ـ 98.
 سرپرست‌سادات، س.ا؛ صالحی حاجی‌آباد، ا. (1396). «سازوکار افق وحدت و اخوت در جهان اسلام و جایگاه آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت». فصل‌نامه سیاست متعالیه، ش. 19. صص 77 ـ 94.
 سلیمانی‌فر، ن. (1390). «راه‌کارهای تقریبی علامه مظفر». فصل‌نامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 7 (26). صص 13 ـ 19.
 سیاوشی، ک؛ و سلیمانی‌فر، ن. (1394). «راه‌کارهای تقریب مذاهب در سیره و گفتار امام رضا»، فصل‌نامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 10(39). صص 73 ـ 84.
 شیرانی، م؛ الله‌وردی، ع. (1393). «دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی درباره وحدت اسلامی»،‌ فصل‌نامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 10(38). صص 18 ـ 31.
 عرفانی، م. (1386). «راه‌کارهای تحقق انسجام اسلامی از منظر قرآن و روایات». فصل‌نامه اندیشه تقریب، 3،(13). صص 21 ـ 46.
 غریبی، ر. (1389). «نقش مجاهد شهید ماموستا شیخ‌الاسلام در تقریب مذاهب اسلامی» فصل‌نامه اندیشه تقریب، 6(23). صص 105 ـ 122.
 هادی، ق. (1387). «نگرش تطبیقی به تقریب مذاهب و ناسیونالیسم» فصل‌نامه اندیشه تقریب، ش. 15. صص 57 ـ 86.
 هدایت‌افزا، م. (1394). «روش نادرست و پیش‌فرض‌های کاذب در لعن‌های نامقدس؛ بررسی کتاب پژوهش‌هایی در آثار علمی و فلسفی ابن‌سینا». فصل‌نامه نقد کتاب، 2 (5 و 6). صص 151 ـ 176.
 واعظ‌زاده خراسانی، م. (1382). «را‌ه‌های تقریب مذاهب و وحدت اسلامی». فصل‌نامه مطالعات اسلامی، ش. 60. صص 19 ـ 50.
 شمس، ع. (1390). «مکاتبات شیخ شلتوت با مراجع شیعه درباره شناسایی اسرائیل توسط شاه». فصلنامه مطالعات تاریخی، ش 35. صص 181 ـ 187.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار