رویکردی بحران‌محور به زمینههای فکری تأسیس جنبش انصارالله یمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران

10.22081/psq.2022.73423

چکیده

پژوهش حاضر بر آن است تا با تمرکز بر اندیشه‌ی رهبران جنبش انصارالله، بحران موجود در جامعه‌ی یمن را از منظر آنان به تصویر کشیده و راهبرد خروج از این وضعیت را تشریح کند. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و نتایج نشان می‌دهند که رهبران جنبش انصارالله، به‌خطرافتادن هویت زیدی را بحران اصلی تلقی می‌کنند و علت آن را در سطح ملی، سقوط دولت زیدی؛ و در سطح فراملی، خطر گسترش سلفیه می‎دانند. آرمان آن‎ها نیز بازگشت به حکومت اسلامی با مبانی زیدی است؛ راهکار رسیدن به این هدف در نزد ایشان، تاسیس جنبش است. تجربه‌ی سال‎های اخیر یمن نشان می‎دهد که این جنبش در ابتدا با رویکردی علمی و تبلیغی، سپس با سامان‌دهی ساختار فرهنگی و در قامت «شباب‌المومن»، و در آخر نیز با رویکردی عملیاتی توانسته است در یک دوره‌ی سی‌ساله از گروه فرهنگی کوچکی در مساجد استان‎های صعده و عمران یمن، به بازیگر اصلی صحنه‌ی سیاسی این کشور و عضوی از محور مقاومت در منطقه تبدیل شود. بازخوانی کامل و صحیح روند پیدایش حرکت‎هایی همانند جنبش انصارالله می‎تواند به‌عنوان الگویی برای تشکیل چنین حرکت‎هایی در مناطق دیگر جهان اسلام پیش روی محققان و سیاست‎مداران قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Crisis-Based Approach to the Intellectual Backgrounds of the Establishment of Ansar Allah Movement in Yemen

نویسندگان [English]

  • Mokhtar Sheikh Hosseini 1
  • Iman Mohammady 2
1 Assistant professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran (corresponding author):
2 PhD student, Department of Political Science, Baqer al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

The present research focuses on the thoughts of the leaders of Ansar Allah Movement to account for the crisis in Yemen from their perspective as well as the way out of the crisis. The research method is descriptive-analytic, and the results show that the leaders of Ansar Allah Movement see threats to their Zaydi identity as the main crisis, believing that its main cause at a national level is the fall of the Zaydi government and at a transnational level, the spread of Salafism. Their ideal is the return to an Islamic government based on Zaydi principles, and the way to achieve this objective for them is the establish of the movement. The experience of recent years in Yemen shows that this movement began with a scholarly and promotional approach and then organized the cultural structure as Shabab al-Muʾmin, and finally, it adopted an operational approach, and within thirty years, it could develop from a small cultural group active in the mosques of Saʿdah and ʿAmran in Yemen to a main player on the political stage of the country and a member of the axis of resistance in the region. A full-fledged accurate rereading of the process through which movements like Ansar Allah were born can provide researchers and policymakers with a model for the formation of similar movements in other regions of the Islamic world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yemen
  • Ansar Allah Movement
  • Zaydism
  • Houthis
  • Islamic movements

عنوان مقاله [العربیة]

مقاربة أزمة للأسباب الفکریة لتأسیس حرکة أنصار الله فی الیمن

چکیده [العربیة]

یهدف البحث الراهن إلى تصویر الأزمة الحاضرة فی المجتمع الیمنی من وجهة نظر قیادات حرکة أنصار الله من خلال الترکیز على رؤیتهم، وتبیین استراتیجیة الخروج من هذا الوضع. منهج البحث هو المنهج الوصفی والتحلیلی، وکشفت النتائج عن أنّ قادة حرکة أنصار الله یعتبرون تعرّض الهویة الزیدیة للخطر هو الأزمة الرئیسیة ویرون أنّ سببها على المستوى الوطنی هو سقوط الحکومة الزیدیة، وعلى المستوى الدولی هو خطورة انتشار السلفیة. کما یطمحون إلى العودة إلى الحکم الإسلامی وفقاً لمبادئ الزیدیة ویرون أنّ السبیل لتحقیق هذا الهدف هو تأسیس الحرکة. تُظهر تجربة السنوات الأخیرة فی الیمن أنّ هذه الحرکة استطاعت فی بدایة أمرها باعتماد المنهج العلمی والدعوی، ثم مع تنظیم البنیة الثقافیة على هیئة "الشباب المؤمن"، وأخیراً المنهج العملی، أن تتحوّل فی غضون ثلاثین عاماً من مجموعات ثقافیة صغیرة فی مساجد محافظتی صعدة وعمران فی الیمن، إلى الفاعل الرئیسی فی المشهد السیاسی لهذا البلد وأن تکون عضواً فی محور المقاومة فی المنطقة. یمکن لقراءة کاملة وصحیحة لعملیة ظهور حرکات مثل حرکة أنصار الله أن تقدّم للباحثین والسیاسیین نموذجاً لتأسیس مثل هذه الحرکات فی مناطق أُخرى من العالم الإسلامی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الیمن
  • حرکة أنصار الله
  • الزیدیة
  • الحوثی
  • الحرکات الإسلامیة