بازنمایی آزادی در مطبوعات عصر مشروطه مبتنی بر الگوی ون لیوون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22081/psq.2023.62841.2598

چکیده

ایرانیان عصر مشروطه در دنیای جدید، با انبوهی از اصطلاحات، واژه‌ها و پدیده‌های متفاوت روبه‌رو شدند که آگاهی‌های نوینی را درپی داشت. این آگاهی‌ها زمینه‌ساز جابجایی عناصر قدرت و در نهایت تغییرات ساختاری در ایران شد. اما کنش‌گران دینی، سیاسی و نخبگان، به دلیل تربیت و دغدغه‌های متفاوت، بازنمایی یکسانی از این تغییرات نداشتند؛ در نتیجه برداشت‌های گوناگونی از واژه‌ها و مفاهیمی مانند آزادی، برابری و قانون شکل گرفت و در مطبوعات و رسانه‌های آن عصر بازتاب یافت. پژوهش حاضر درصدد بررسی چگونگی بازنمایی مفهوم آزادی در مطبوعات این عصر، مبتنی بر الگوی ون لیوون، با تأکید بر نشریات قانون، حبل المتین، صور اسرافیل و مساوات است. روش پژوهش، تحلیل محتوا بر مبنای نظریه‌ی بازنمایی ون لیوون بوده و چارچوب نظری نیز بر مبنای نظریه‌ی فوق طراحی شده است. الگوی ون لیوون با تکیه بر چهار مقوله‌ی عمده‌ی اقتدارسازی، ارزیابی اخلاقی، عقلانی‌سازی و اسطوره‌سازی، ساخت گفتمانی مشروعیت‌سازی را تشکیل می‌دهد و نشان می‌دهد که هر یک از این عناصر چگونه می‌تواند بر مشروعیت‌سازی مفاهیم در بازنمایی بینجامد. بر این اساس در پژوهش حاضر تلاش شده است مشروعیت‌سازیِ اتفاقات در مطبوعات، بر اساس الگوی وون لبوون مورد مطالعه قرار گیرد و به این منظور برای جمع‌آوری اطلاعات از اسناد و مدارک و محتوای نشریات فوق در دوره‌ی زمانی دو ساله‌ی مشروطه - از بهار 1285 تا تابستان 1287- استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Representation of Freedom in the Press during the Constitutionalist Era in Iran through van Leeuwen’s Model

نویسندگان [English]

  • Ehsan Maktabi 1
  • Mohammad Tohidfam 2
  • Ahmad BakhshayeshArdestani 2
  • Hojatolah Darvishpur 3
1 PhD. Student, Department of Political Science, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Political Science, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Department of Political Science, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Constitutionalist era in Iran brought about a period of significant transformation, where Iranians were exposed to a multitude of new terms and phenomena, resulting in heightened awareness. This newfound awareness laid the groundwork for a shifting of power dynamics and eventually led to structural changes within the country. However, it is important to note that religious, political, and elite figures, shaped by their distinct backgrounds and interests, did not equally reflect these changes. Consequently, varying interpretations of key concepts such as freedom, equality, and law emerged, which were then reflected in the press and media of the time. This research aims to examine the representation of the concept of freedom in the press during a specific historical era, utilizing van Leeuwen's model as a framework. The focus is on analyzing newspapers such as Qanun, Habl al-Matin, Sur-e Esrafil, and Mosavat. The research method employed is content analysis, drawing upon van Leeuwen's theory of representation. The theoretical framework is based on his model, which comprises four key categories: authorization, moral evaluation, rationalization, and mythopoesis. These categories contribute to the discursive construction of legitimization, demonstrating how each element plays a role in legitimizing concepts within representations. Consequently, this research investigates the legitimization of events presented in the press utilizing van Leeuwen's model. Data has been collected from documents and the aforementioned newspapers during the two-year period of the Constitutional Movement, spanning from spring 1285 Sh to summer 1287 Sh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Press
  • Constitutionalist era
  • freedom
  • publications
  • van Leeuwen’s model
بیرنه، آ.ا.؛ سیلورمن، ه.ج. (1398). و آن گاه معنا زاده شد (بازنمایی، شبیه‌سازی، سوژه). (مترجم: ا. رضایی‌پناه و همکاران). تهران: انتشارات تمدن علمی.
توحیدفام، م. (1383). چرخش‌های لیبرالیسم. تهران: انتشارات روزنه.
روسو، ژ.ژ. (1384). قرارداد اجتماعی (متن و زمینه متن). (مترجم: م. کلانتریان). تهران: آگاه.
زرگری نژاد، غ. (1387). رسایل مشروطیت. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
لاک، ج. (1383). رساله‌ای درباره تساهل. (مترجم: ک. شیرزاد گلشاهی). تهران: نشر نی.
لاکلا، ا. و همکاران. (1395). تحلیل گفتمان سیاسی. (مترجم: ا. رضایی پناه، س. شوکتی مقرب). تهران: انتشارات نیسا.
ملک زاده، م. (1383). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: سخن
مهدی‌زاده، س.م. (1378). رسانه‌ها و بازنمایی. تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
نشریه حبل المتین (1285- 1287). سال 14، شماره 18؛ سال 15، شماره13؛ سال 14، شماره 24؛ سال15، شماره 45؛ سال 15، شماره 20.
نشریه صور اسرافیل. (1325). سال اول، شماره 12.
نشریه قانون. (1307ق). سال اول، شماره 1؛ شماره 11.
نشریه مساوات. (1325). سال اول، شماره 1.
نورمن، ف. (1387). تحلیل انتقادی گفتمان. گروه مترجمان. تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
هال، ا. (1382). غرب و بقیه: گفتمان و قدرت. (مترجم: ح. راغفر). تهران: انتشارات نقش و نگار.
هال، ا. (1386). غرب و بقیه: گفتمان و قدرت. (مترجم: م. متحد). تهران: آگه.