کارکردهای دولت اخلاقی از منظر حکمت سیاسی متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران

10.22081/psq.2023.67556.2835

چکیده

هدف پژوهش حاضر واکاوی کارکردهای دولت اخلاقی از منظر حکمت سیاسی متعالیه است. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی، پس از بررسی بسترهای لازم برای شکل‌‌گیری دولت اخلاقی، به کارکردهای آن پرداخته و نشان داده‌ایم که در این مکتب،‌ دولت اخلاقی مبتنی بر حکمت عملی برساخته می‌شود که در آن تدبیر، تلاش و انتخاب عقلانی، جایگاه ویژه‌ای دارد. در این منطق، اخلاق بر همۀ تکاپوهای دولت، حاکمیت دارد و وظیفۀ اخلاقی دولت آن است که بستر‌های دستیابی جامعه به عدالت و احقاق حقوق سیاسی- اجتماعی را فراهم سازد. در دولت اخلاقی متعالی، اخلاق و سیاست، در روندی تعاملی- تکاملی به کمک یکدیگر می‌آیند و دولتی شکل می‌گیرد که دارای کارکردهایی همچون زمینه‌چینی برای سعادت جامعه، پاسبانی از شأن و کرامت انسان، بسترسازی برای تربیت و تهذیب سیاسی شهروندان، تحقق عدالت سیاسی، شرح صدر و همدلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Functions of a Moral Government in Transcendent Philosophy

نویسنده [English]

  • seyed Kazem Seyed Bagheri
Associate professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this research is to analyze the various functions of a moral government from the perspective of Transcendent (mutaʿāliya) political philosophy. By employing a descriptive-analytic method and considering the necessary prerequisites for the establishment of a moral government, this study delves into its functions. It demonstrates that, in Transcendent philosophy, a moral government is built upon practical wisdom, where rational management and selection are of special importance. According to this philosophy, morality governs all aspects of the government, and the moral duty of governments is to create conditions that enable soci
The aim of this research is to analyze the various functions of a moral government from the perspective of Transcendent (mutaʿāliya) political philosophy. By employing a descriptive-analytic method and considering the necessary prerequisites for the establishment of a moral government, this study delves into its functions. It demonstrates that, in Transcendent philosophy, a moral government is built upon practical wisdom, where rational management and selection are of special importance. According to this philosophy, morality governs all aspects of the government, and the moral duty of governments is to create conditions that enable society to achieve justice and fulfill its political and social rights. In a transcendent moral government, morality and politics mutually support each other in an interactive and evolving manner, resulting in a government that serves functions such as promoting societal happiness, safeguarding human dignity, facilitating the political training and refinement of citizens, ensuring political justice, and promoting tolerance and sympathy.
ety to achieve justice and fulfill its political and social rights. In a transcendent moral government, morality and politics mutually support each other in an interactive and evolving manner, resulting in a government that serves functions such as promoting societal happiness, safeguarding human dignity, facilitating the political training and refinement of citizens, ensuring political justice, and promoting tolerance and sympathy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transcendent political philosophy
  • moral government
  • forces of evil
  • forces of good
  • political justice
  • political training of citizens
  1. قرآن کریم.

    ** نهج‌البلاغه.

    1. ابن سینا، ح. (1383). الهیات دانشنامه علایی (مقدمه، حواشی و تصحیح: م. معین). همدان: دانشگاه بوعلی؛ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    2. ابن سینا، ح. (1405ق). الشفاء (المنطق) (ج7). راجعه و قدم له الدکتور ابراهیم مدکور. قم: منشورات مکتبه آیة‌العظمی المرعشی النجفی&.
    3. تمیمى آمدى، ع. م. (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم‏ (مصحح: س. م. رجائى)؛ قم: دار الکتاب الإسلامی‏.
    4. جانکار وبستر، ب. (1388). فلسفه ارسطو (مترجم: م. ایرانی‌طلب). تهران: اطلاعات.
    5. جعفری، م. ت. (1385). تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب. تهران:‌ انتشارات امیر‌کبیر.
    6. جوادی آملی، ع. (1380). انتظار بشر از دین. قم: نشر اسراء.
    7. جوادی آملی، ع. (1381). رحیق مختوم. قم: اسراء.
    8. جوادی آملی، ع. (1387). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه (به اهتمام: ش. ‌لک‌زایی). قم:‌ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    9. حسینی بهشتی، س. م. (1362). بررسی ویژگی‌های حکومت اسلامی. قم: کانون انتشارات ناصر.
    10. خمینی، ر. ا. (1377). ولایت فقیه؛ حکومت اسلامی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
    11. خمینی، ر. ا. (1378). صحیفه امام (ج2-8، 13-14، 21، 19). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
    12. خمینی، ر. ا. (1385). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران:‌ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
    13. خمینی، ر. ا. (1387). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
    14. خمینی، ر. ا. (1388). تقریرات فلسفه امام خمینی (اسفار). (تقریر: سیدعبدالغنی اردبیلی). تهران:‌ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
    15. دغیم، س. (2004م). موسوعة مصطلحات صدرالدین الشیرازی (ج1). بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
    16. رنی، آ. (1374). حکومت‌: آشنایی با علم سیاست (مترجم: ل. سازگار) تهران‌: مرکز نشر دانشگاهی‌.
    17. سبزواری، م. ه. (1362). اسرار الحکم. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    18. سیدباقری، س.ک. (1402). اخلاق سیاسی در اسلام. تهران:‌ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    19. شایان‌مهر، ع. ر. (1391). دائرة‌ المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (ج5). تهران: انتشارات کیهان.
    20. صدرالدین شیرازی، م. (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
    21. صدرالدین شیرازی، م. (1360). الشواهد الربوبیه فى المناهج السلوکیه (تعلیقه: س. ح. آشتیانى). مشهد: مرکز نشر جهاد دانشگاهى.
    22. صدرالدین شیرازی، م. (1362). مبدأ و معاد (مترجم: ا. اردکانی، به کوشش: ع. نورانی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    23. صدرالدین شیرازی، م. (1363). مفاتیح الغیب (مقدمه: ع. عابدى شاهرودى، ترجمه و تعلیق: م. خواجوى). تهران: انتشارات مولى.
    24. صدرالدین شیرازی، م. (1378). المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکامله (تصحیح، تحقیق و مقدمه: س. م. خامنه‌ای). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
    25. صدرالدین شیرازی، م. (1380). رساله سه اصل (مصحح: س.ح. نصر). تهران: دانشگاه تهران.
    26. صدرالدین شیرازی، م. (1383). شرح أصول الکافی (ج1-2). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
    27. صدرالدین شیرازی، م. (1384). خلق الاعمال (جبر و اختیار) (مترجم: ط. کرمانی). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
    28. صدرالدین شیرازی، م. (1391ق). شرح اصول الکافی (ج1، 4). تهران: مکتبة المحمودی.
    29. صدرالدین شیرازی، م. (1393). شرح الهدایه الاثیریه (محقق: م. محمدی). تهران:‌ بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
    30. صدرالدین شیرازی، م. (1411ق). تفسیر القرآن الکریم (ج1و7، مصحح: م. خواجوى، الطبعه الثانیه). قم: انتشارات بیدار.
    31. صدرالدین شیرازی، م. (1419ق). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه (ج1، 4، 5، 9). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    32. طباطبایی، م. ح. (1381). المیزان فی تفسیر القرآن (ج9). قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
    33. مجلسى، م. ب. (1392ق). بحار الانوار (ج2). تهران: المکتبة الاسلامیه.
    34. مصباح یزدی، م. ت. (1388). اخلاق در قرآن (مشکات) (ج3، نگارش و تحقیق: م.ح. اسکندری). قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
    35. مطهری، م. (1372). فلسفه اخلاق. تهران: نشر صدرا.
    36. مطهری، م. (1375). مجموعه آثار (ج2، 9 و 22). تهران‌: صدرا.
    37. مطهری، م. (1378). پیرامون جمهوری اسلامی. قم: انتشارات صدرا.
    38. مطهرى، م. (1382). یادداشت‏هاى استاد مطهرى (ج6). تهران: انتشارات صدرا.
    39. نوری، م. ح. (1419ق). حاشیة علی الحکمة المتعالیه؛ در: الحکمة المتعالیه (ج1). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    40. وینسنت، ا. (1392). نظریه‌های دولت (مترجم: ح. بشیریه). تهران: انتشارات نشر نی.
    41. Weber, M. (1978). Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology. E. Berkeley. California: University of California Press.