وظایف حکومت در اندیشۀ محمداسماعیل محلاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 استادیار، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

10.22081/psq.2024.66730.2796

چکیده

یکی از پرسش‌های اساسی در اندیشه سیاسی و حقوقی این است که حکومت چیست؟ وظایف آن کدام است؟ گستردگی این وظایف تا کجاست؟ از روزگار باستان تا به امروز به گونه‌های مختلفی این پرسش‌ها طرح شده است. البته با توجه‌ به اقتضائات هر عصر و تمدن وظایف حکومت‌ها متفاوت بوده است. در مشروطیت ایران این مسئله به‌جد مطرح شد و بسیاری از اندیشمندان در خصوص آن سخن گفته‌اند. در این راستا، در پژوهش حاضر وظایف حکومت در اندیشه یکی از فقیهان مشروطه‌خواه، یعنی محمداسماعیل غروی محلاتی بررسی شده است. برای این منظور با روش توصیفی-تحلیلی انواع سلطنت در اندیشه محلاتی، وظایف حکومت در اندیشه خراسانی و نایینی و وظایف حکومت از دیدگاه محلاتی بررسی شد. نتیجه اینکه محلاتی با نظر به فلسفۀ مشروطیت که تحدید قدرت مطلق است، هفت وظیفۀ اصلی حکومت را أخذ مالیات، تأمین نیروهای نظامی، امنیت داخلی، وظایف قضایی، امور عام‌المنفعه، حفظ مرزها و حمایت از ایرانیان مقیم خارج می‌داند. وی پس از تبیین این موارد برای این هفت وظیفه، راه‌حل‌های خود را ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Governmental Obligations from the perspective of Muhammad Ismaʿil Mahallati

نویسندگان [English]

  • Fardin Moradkhani 1
  • Unes Fathi 2
  • Hamed Gorji 3
1 Associate Professor, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
3 MA student, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

One fundamental inquiry in political and legal discourse revolves around the essence of government, its duties, and the extent of its responsibilities. Throughout history, this question has been posed in various forms, evolving with the demands of different eras and civilizations. Particularly during the Iranian Constitutional Movement, the issue gained significant traction, prompting rigorous debate among intellectuals and scholars. This study delves into governmental obligations through the lens of a Constitutional Shiite jurist of that era, Muhammad Ismaʿil Gharavi Mahallati. Employing a descriptive-analytical approach, the research examines Mahallati's perspectives on various forms of monarchy, governmental obligations as outlined by figures such as Khorasani and Naini, and specifically, governmental duties according to Mahallati himself. It concludes that Mahallati espouses the principles of Constitutionalism, which advocate for the limitation of absolute power. He delineates seven primary obligations of government: tax collection, provision of military forces, maintenance of domestic security, judicial responsibilities, promotion of public welfare and utilities, safeguarding borders, and support for expatriate Iranians. Furthermore, the study elucidates Mahallati's proposed solutions after explicating his stance on these seven obligations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutional Government
  • Monarchy
  • Duties of Government
  • Political Thought
  • Mohammad Esma'il Mahallati
  1.  

    1. آبراهامیان، ی. (۱۳۸۷). ایران بین دو انقلاب (مترجمان: ک. فیروزمند، ح. شمس‌آوری و م. مدیرشانه‌چی، چاپ دوازدهم). تهران: نشر مرکز.
    2. آدمیت، ف. (1385). اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار (چاپ سوم). تهران: خوارزمی.
    3. اتحادیه، م. (۱۳۸۰). گوشه‌ای از روابط خارجی ایران. تهران: انتشارات آگاه.
    4. اشرف، ا. (۱۳۵۹). موانع رشد سرمایه‌داری در ایران دوره قاجار. تهران: انتشارات پیام.
    5. افلاطون (1399). جمهور (مترجم: ف. روحانی). تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    6. امین، س.ح. (1382). نظام قضایی ایران از آغاز قاجار تا انقلاب مشروطیت. پژوهش حقوق عمومی، 5(9)، صص. 73-29.
    7. توکلی، م.م. (1398). مختصر حقوق مدنی. تهران: مکتوب آخر.
    8. ثبوت، ا. (1395). آزادی و استبداد از نگاه آخوند خراسانی. تهران: وایا.
    9. ثواقب، ج.؛ معظمی، س. (۱۳۹۴). اقدامات قاجاریه برای برقراری امنیت اجتماعی شهرها. پژوهش‌های تاریخ اجتماعی و اقتصادی، 4(2)، صص. 29-54.
    10. جونز، س.ف. (۱۳۸۶). روزنامه سفر خاطرات هیئت انگلیسی به ایران (مترجم: م. صالحی). تهران: نشر ثالث.
    11. حبیب‌نژاد، س.ا. (1400). حقوق مالیه عمومی. (چاپ چهارم). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    12. حسینی فسایی، م.ح. (1367). فارسنامه ناصری (مصحح: منصور رستگار فسایی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
    13. خراسانی، م. (1387). سیاست‌نامه خراسانی (به کوشش: محسن کدیور، چاپ دوم). تهران: غزال.
    14. رششوار، ژ. (۱۳۷۸). خاطرات سفر ایران (مترجم: م. توکلی). تهران: نشر نی.
    15. ژوبر، پ.آ. (1347). مسافرت در ارمنستان و ایران (مترجم: ع. اعتماد مقدم). تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
    16. سیاح محلاتی، م. ع. (۱۳۶۴). خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت. تهران: کتابخانه ابن‌سینا.
    17. شیل، م. (۱۳۶۸). خاطرات لیدی شیل (مترجم: ح. ابوترابیان). تهران: نشر نو.
    18. طالبوف، ع.ر. (2536). کتاب احمد. تهران: شبگیر.
    19. طباطبایی، س. ج. (1386). حکومت قانون. تبریز: انتشارات ستوده.
    20. طباطبائیان، ع. (1389). وضعیت اوقاف در دوره قاجار با تکیه‌ بر قوانین مجلس و شکایات واقفان اصفهانی. سخن تاریخ، شماره 11، صص. 154-228.
    21. فلور و. (۱۳۶۶). جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار. (ج.2، مترجم: ا. سری). تهران: انتشارات توس.
    22. فیرحی، د. (1394). آستانه تجدد. تهران: نشر نی.
    23. قاضی مرادی، ح. (1389). استبداد در ایران. تهران: کتاب آمه.
    24. قاضی، ا. (۱۳۹۰). بایسته‌های حقوق اساسی (چاپ چهل و یکم). تهران: نشر میزان.
    25. کرزن، ج. (۱۳۴۷). ایران و مسئله ایران (مترجم: ع. جواهرکلام). تهران: انتشارات
      ابن‌سینا.
    26. کرزن، ج.ن. (1373). ایران و قضیه ایران (ج.1،. مترجم: غ.ع. وحید مازندرانی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    27. لاگلین، م. (۱۳۹۷). مبانی حقوق عمومی (مترجم: م. راسخ، چاپ ششم). تهران: نشر نی.
    28. محلاتی، ا. (1386). در پرتو مشروطه‌خواهی. تهران: صمدیه.
    29. مرادخانی، ف. (۱۳۹۶). خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران. تهران: نشر میزان.
    30. مرادخانی، ف. (۱۳۹۸). مقدمات مشروطه‌خواهی. تهران: سهامی انتشار.
    31. مقتدر، غ.ح. (1318). تاریخ نظامی ایران. تهران: چاپخانه فردین و برادر.
    32. ملکم خان. (بی‌تا). مجموعه آثار ملکم خان (به کوشش: م. محیط طباطبایی). تهران: چاپ حیدری.
    33. ملکم، س. (1382) تاریخ کامل ایران (مترجم: م. ا. حیرت). تهران: دنیای کتاب.
    34. نایینی، م.ح. (1388). تنبیه الامه و تنزیه الملّه (تصحیح و تحقیق: س.ح. ورعی). قم: نشر بوستان کتاب.
    35. ورهرام، غ.ر. (۱۳۶۹). تاریخ سیاسی و سازمان‌های اجتماعی در ایران. تهران: انتشارات معین.