آشفتگی معنایی و چالش حکمرانیِ نهاد دولت در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

10.22081/psq.2024.64020.2655

چکیده

دستیابی به حکمرانی مطلوب فرایندی است که نیازمند بررسی متغیرهای مختلفی است. یکی از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار - مثبت یا منفی - بر حکمرانی مطلوب، «نهاد دولت» است. مسئله مهمی که برای دستیابی به حکمرانی مطلوب از رهگذر نهاد دولت مورد نیاز است، صراحت و عدم ابهامِ «معنایی» دولت است؛ بر این اساس اگر نهاد دولت دارای آشفتگی معنایی باشد، در فرایند دستیابی به حکمرانی مطلوب اخلال ایجاد می‌کند و اگر فهم بین الاذهانی از معنای نهاد دولت به صورت مشترک و اجماعی وجود داشته باشد و به‌اصطلاح معنای دولت صراحت داشته باشد، دستیابی به حکمرانی مطلوب تسهیل می‌گردد. پیش‌فرض پژوهش حاضر این است که حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران از سوی نهاد دولت با چالش مواجه است و عبور از آن نیز بر اساس فرضیه مطرح شده بررسی خواهد شد؛ بر این اساس مسئله پژوهش حاضر این است که آشفتگی معنایی دولت چگونه بر دستیابی به حکمرانی خوب تأثیر می‌گذارد و راه‌های برون‌رفت از آن چیست؟ به نظر می‌رسد (فرضیه) با توجه به ابهام و آشفتگی در معنای دولت، رسیدن به یک تعریفی بین الاذهانی از معنای دولت و تعیین رویکرد[1] در تعریف دولت ضروری است. نتیجه اینکه عبور از این چالش ضروری است و چون این آشفتگی‌‌ها در اذهان ریشه دوانیده ‌‌است، حل این‌‌ مشکل وظیفه‌ای همگانی است و تحقق کاریِ ‌‌همگانی، به‌‌گام‌برداشتن تک‌تک افراد نیازمند است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Semantic Confusion and Governance Challenges of the State Institution of Government in the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Reza Eisania
Assistant Professor, Research Institute for Islamic Culture and Sciences, Qom, Iran.
چکیده [English]

Achieving effective governance is a process that requires examining various variables. One of the most significant factors impacting effective governance—either positively or negatively—is the "state institution." For effective governance through the state institution, it is essential to have a clear and unambiguous "meaning" of the state. If the state institution suffers from semantic confusion, it disrupts the process of achieving good governance. Conversely, if there is a shared, intersubjective understanding of the meaning of "state," allowing for clarity, it facilitates effective governance. The premise of this study is that governance in the Islamic Republic of Iran faces challenges from the state institution, and overcoming these will be examined in terms of the proposed hypothesis. The central question of this research is how semantic confusion in the concept of the state affects the achievement of good governance and what solutions can address it. It seems (as a hypothesis) that to resolve this, achieving an intersubjective understanding and a clear approach in defining the state is essential. The conclusion is that overcoming this challenge is crucial, and since these ambiguities are deeply rooted in the minds, addressing this issue is a collective responsibility, requiring each individual to take the necessary steps.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intersubjective Understanding
  • Semantic Confusion
  • State Institution
  • Governance
  • Islamic Republic of Iran

مراجع

قرآن کریم.
ابن‌خلدون. (1369). مقدمه ابن‌‌خلدون. (ج. 1). م.پ. گناآبادی (مترجم). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ابوالحمد، ع. (1369). پیرامون رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور و شخصیت حقوقی دولت. کانون وکلا، شماره 150-151، صص. 100-130.
اصلانی، ف.؛ نورایی، م. (1396). واکاوی مفهومی واژگان چند معنا در قانون اساسی دولت به معنای حکومت یا طبقه حاکم. مطالعات حقوق عمومی، 47(4)، صص. 937-955.
افضلی، ر. (1386). موانع مشترک شکل‌‌گیری جامعه مدنی در خاورمیانه (ایران، ترکیه، مصر)، پایان‌نامه کاشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تهران.
اندرسون، پری (1390). تبارهای دولت استبدادی. ح. مرتضوی (مترجم). تهران: نشر ثالث.
اوزر، آ. (1386). دولت در تاریخ اندیشه غرب. ع. باقری. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
بازرگان، م. (1341). مرز دین و امور اجتماعی (سیاست). شرکت سهامی انتشار.
بازرگان، م. (1377). آخرت و خدا، هدف بعثت انبیا. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
پالمر، ف. (1387). نگاهی تازه به معنی‌شناسی. ک. صفوی. (چاپ پنجم). تهران: نشر مرکز.
پزشگی، م. (1394). عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
پیوسته، ص.؛ سرایی، ح. (1396). دولت خودکفایی، دولت رابطه. مطالعات جامعه‌شناختی، 24(2)، صص. 376-347.
جوادی آملی، ع. (1387). چالش‌‌های حکمت متعالیه در مسئله سیاست، سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. ش. لک‌‌زایی (به‌اهتمام). پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
حایری یزدی، م. (1995م). حکمت و حکومت. لندن: نشر شادی.
خامنه‌ای، س. ع. (1389). بیانات رهبری در درس خارج، 19/6/1380، دبیرخانه شورای عالی حوزه‌های علمیه، حوزه و روحانیت در نگاه رهبری. قم: مدرسه عالی دارالشفاء.
خمینی، ر. ا. (1361). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی. (ج. 20). تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
خمینی، ر.ا. (1370). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی، ر.ا. (1391ق). کتاب البیع. نجف أشرف: مطبعة الآداب.
خمینی، س.‌ر. (1378). صحیفه امام. (ج.20-21). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
رحیم‌‌پور، ف. (1386). بررسی‌‌ دو دیدگاه معاصر درباره اهداف بعثت، شئون رسالت. اندیشه دینی، شماره 23، صص. 83- 102.
روسُ، ش. (1347). حقوق بین‌الملل عمومی. م.ع. حکمت (مترجم). تهران: دانشگاه تهران.
روشه، گ. (1376). جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز. ع. نیک‌گهر. تهران: انتشارات تبیان.
شوالیه، ژ. (1378). دولت قانون‌مند. ح.ر. ملک‌محمدی (مترجم). تهران: نشر دادگستر.
صدر، م.ب. (1410ق). الأسس الاسلامیه شهید صدر، محمدالحسینی، الإمام الشهید السید محمدباقر الصدر دراسه فی سیرته و منهجه؛ بیروت: دارالفرار.
صدیق سروستانی، ر.؛ غلام حیدر، ا.ب.س. (1384). بازگشت به دولت به عنوان یک نهاد اجتماعی. نامه علوم اجتماعی، شماره 25، صص. 141-165.
عالم، ع. (1384). بنیادهای علم سیاست. (چاپ سیزدهم). تهران: نشر نی.
عبدالرازق، ع. (1925م). اسلام و اصول الحکم. قاهره: مطبعة مصر.
عمید زنجانی، ع.ع. (1366). فقه سیاسی. (ج. 7). تهران: نشر امیرکبیر.
قاسمی، م.ع. (1384). فقیهان امامی و عرصه‌‌های ولایت فقیه از قرن چهارم تا سیزدهم. ص. لاریجانی (زیر نظر). (ج. 1). مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
قاضی شریعت‌پناهی، ا. (1388).) بایسته‌‌های حقوق اساسی. تهران: نشر میزان.
کوئتین اسکینر. م. (31/4/1400). یک تبارشناسی دولت، اسداله‌‌نژاد (مترجم). سایت پرابلماتیک. قابل دسترس در:
https://problematica-archive.com/a-genealogy-of-the-state/
مجلس شورای اسلامی. (1364). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلسه اول تا سی ویکم). (ج. 1). تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی.
مطهری، م. (1375). امامت و رهبری. (چاپ هجدهم). انتشارات صدرا.
وینسنت، اندرو (1371). نظریه‌‌های دولت. ح. بشیریه (مترجم). تهران: نشر نی.
وینسنت، اندرو (1376). نظریه‌‌های دولت. ح. بشیریه. تهران: نشر نی.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار