سیدجمال‌الدین اسدآبادی: احیاگر دین یا مصلح اجتماعی تحلیلی در باب سویۀ نامتعارف اندیشۀ «سیدجمال»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

10.22081/psq.2024.69220.2888

چکیده

تصویر متعارفی که از سیدجمال‌الدین اسدآبادی ارائه شده است، او را در کسوت شخصی معرفی می‌کند که پیش و بیش از هر چیز دغدغۀ اسلام و احیای دین در برابر اندیشه و تمدن مدرن را دارد. استعمارستیزی انعطاف‌ناپذیر او هم در همین چارچوب قرار می‌گیرد. اما به نظر می‌رسد، تأمل و دقت در اسناد و آثار برجای مانده از اسدآبادی ما را با سویۀ کمتر شناخته شده‌ای از او آشنا سازد. هدف این پژوهش بررسی و واکاوی همین سویه در اندیشه و آثار اسدآبادی است. بر این اساس پرسش اصلی ما این است که: هدف و دغدغۀ محوری اسدآبادی احیای دین و اسلام سیاسی در برابر اندیشه و تمدن مدرن بوده یا پیشرفت و ترقّی و خروج از وضعیت عقب‌ماندگی جوامع اسلامی؟ فرضیۀ ما از این قرار است که: وجود دلالت‌ها و شواهدی مهم و غیرقابل انکار در آثار و اسناد مربوط به اسدآبادی نشانگر آن است که او اسلام‌گرایی را به عنوان وسیله‌ای برای بهبود وضعیت اسفناک جوامع اسلامی و جبران عقب‌افتادگی‌های آنان، در مقایسۀ با غرب، به‌کار گرفته است. رویکرد این پژوهش متن‌محور و مبتنی بر منابع و اسناد کتابخانه‌ای و روش توصیفی ـ تحلیلی است. همچنین با توجه به ماهیت فعالیت‌های نظری و عملی اسدآبادی، از نظریۀ «پنهان‌نگاری» اشتراوس در تفسیر متن، بهره برده‌ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sayyid Jamal ad-Din Asadabadi: Revivalist of religion or social reformer An analysis of the unconventional aspect of Sayyid Jamal's thought

نویسندگان [English]

  • Mahdi movahedinia
  • Hamid Ahmadi
Law and Political Science Faculty/ Tehran University
چکیده [English]

The conventional image of Sayyid Jamal ad-Din Asadabadi presents him as a person who is concerned about Islam and the revival of religion against modern thought and civilization above all else. His inflexible anti-colonialism is also placed in this framework. But it seems that more accurate review and study of the documents and works left by Asadabadi will lead us to a lesser known side of him. The purpose of this research is to investigate and analyze this aspect in Asadabadi's thought and works. Based on this, our main question is: Is Asadabadi's main goal and concern the revival of religion and political Islam against modern thought and civilization, or is it progress and exit from the backwardness of Islamic societies? Our hypothesis is that: the existence of important and undeniable indications and evidences in the works and documents related to Asadabadi indicates that he used Islamism as a means to improve the deplorable condition of Islamic societies and compensate their backwardness, Compared to the West. The approach of this research is text-oriented and based on library sources and documents. The method of this research is descriptive-analytical method. Also, considering the nature of Asadabadi's theoretical and practical activities, we have used Strauss's "Esotericism" theory in interpreting the text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sayyid Jamal ad-Din
  • Asadabadi
  • Islamic Awakening
  • Progress
  • Backwardness
  • Esotericism