چالش‌های تحریم ایران در عصر وابستگی متقابل اقتصاد سیاسی انرژی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

2 استادیار، گروه روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

3 دانشیار، گروه روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

10.22081/psq.2024.69487.2898

چکیده

اقتصاد سیاسی بین‌المللی بر اساس نشانه‌هایی از همکاری‌های متقابل و چندجانبۀ بازیگران شکل گرفته است. منطق اصلی کنش بازیگران را «وابستگی متقابل اقتصادی» شکل می‌دهد. هر بازیگری در اقتصاد سیاسی نقش خاصی در تقسیم کار بین‌المللی ایفا می‌کند. هدف این پژوهش کشف سازوکارهای ایالات متحده برای محدودسازی جمهوری اسلامی ایران است و مسئله اصلی در اینجا منازعۀ جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده در فضای وابستگی متقابل اقتصادی است؛ بر این اساس پرسش پژوهش حاضر چنین طراحی شده است که در عصر وابستگی متقابل اقتصادی به‌ویژه در حوزۀ اقتصاد سیاسی، ایالات متحده از چه سازوکارهایی برای محدود‌ساختن ایران استفاده می‎کند؟ به نظر می‎رسد از‌آنجایی‌که ایالات متحده در اقتصاد و سیاست جهانی «نقش موازنه‌دهندۀ» بازیگران در حال ظهور را ایفا می‌کند، بدون توجه به ضرورت‌های اقتصاد سیاسی بین‌المللی، از سازوکارهای تحریف اقتصادی ایران در حوزۀ انرژی بهره گرفته است و این امر چالش‌هایی را برای اقتصاد جهانی و سیاست منطقه‌ای ایران به جا می‌گذارد. در‌اختیار‌داشتن قابلیت لازم برای اثربخشی در سیاست جهانی موجب می‎شود که محدودیت‌هایی را برای مبادله پولی، مالی، بانکی و کالایی ایران به وجود آورد. پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام شده و تحلیل بر اساس نظریۀ وابستگی متقابل صورت می‎گیرد. نتیجه اینکه تحریم اقتصادی ایران، نقش کاتالیزوری جمهوری اسلامی برای نقش‌یابی در اقتصاد و سیاست جهانی را با چالش‌هایی روبرو ساخته و این امر به افزایش ضریب تهدیدهای اقتصادی ایران در شرایط تحریم اقتصادی و محدودیت‌های راهبردی منجر گردیده است. ایران در عصر وابستگی متقابل و سازوکارهای مربوط به اقتصاد سیاسی بین‌المللی با نشانه‌هایی از محدودیت تاکتیکی و کارکردی در قالب «تحریم اقتصادی» روبرو شده است. در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی از سازوکارهای کنش ارتباطی برای به‌حداقل‌رساندن تحریم‌ها و ارتقای نقش منطقه‌ای در سیاست بین‌الملل بهره گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Challenges of Sanctioning Iran in the Interdependence Era of the Political Economy of Energy

نویسندگان [English]

  • Tayebeh Maabi 1
  • Fakhreddin Soltany 2
  • Armin Amini 3
1 PhD Candidate in International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
3 Associate Professor, Department of International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]

The international political economy is built on indicators of reciprocal and multilateral cooperation among actors, with economic interdependence shaping the primary rationale behind their actions. Each actor in this economy fulfills a specific role within the international division of labor. This study seeks to uncover the mechanisms used by the United States to constrain the Islamic Republic of Iran, focusing on the core issue of the Iran-U.S. conflict within an economically interdependent framework. The research question is thus framed as: What mechanisms does the United States employ to limit Iran, particularly in the sphere of political economy, during this era of economic interdependence? It appears that, as the U.S. acts as a balancer for emerging global actors in economics and politics, it employs mechanisms to distort Iran's energy sector, disregarding the broader necessities of the international political economy. This creates challenges for the global economy and regional politics in Iran. Possessing sufficient influence in global policy enables the U.S. to impose restrictions on Iran's monetary, financial, banking, and trade exchanges. Using a descriptive-analytical approach and grounded in the theory of interdependence, this study concludes that economic sanctions on Iran challenge the Islamic Republic's potential for establishing a role in global economics and politics. These sanctions elevate the level of economic threats Iran faces amid economic sanctions and strategic limitations. In this age of economic interdependence and international political economy mechanisms, Iran is confronted with signs of tactical and functional restrictions embodied as economic sanctions. In response, the Islamic Republic has leveraged communicative action mechanisms to minimize the impact of sanctions and strengthen its regional role within international politics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • United States
  • Economic Sanction
  • Political Economy of Energy
اسمیت، ر. و همکاران. (1392). اقتصاد سیاسی بین‌الملل در سده بیست و یکم: موضوع‌‌ها و تحلیل‌های معاصر (مترجمان: ا.م. حاجی یوسفی و ر.ا. طالبی آراتی). تهران: نشر مخاطب.
امین‌منصور، ج.(1395). منشور بین‌المللی انرژی: فرصتی برای دیپلماسی انرژی ایران. سیاست خارجی، 30(1)، صص. 147-172.
پوراحمدی، ح. (1386). نئولیبرالیسم و محوریت اقتصاد در مفهوم‌سازی نوین امنیت ملی. فصلنامه علمی راهبرد، 15(2)، صص 33-60.
تریلین، ک. (1390). معمای فراوانی؛ رونق‌های نفتی و دولت‌های نفتی (مترجم: ج. خیرخواهان، چاپ دوم). تهران: نشر نی.
شهنازی‌زاده، س.ر.؛ کشیشیان سیرکی، گ.؛ خداوردی، ح. (1398). سیاست‌گذاری منطقه‌‌ای ایران در حوزۀ دیپلماسی انرژی چارچوب اقتصاد سیاسی منطقه‌ای (2019-2003). پژوهش‌‌های روابط بین‌الملل، 9(34)، صص. 81- 114.
صادقی، ا.؛ دهقانی فیروزآبادی، س.ج.؛ آجیلی، ه. (1397)، بایسته‌‌های دیپلماسی انرژی
ایران در نظام اقتصاد سیاسی بین‌‌الملل. مطالعات روابط بین‌الملل، 11(43)،
صص. 105- 137.
کردزاده کرمانی، م. (1380). اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
کوهن، ر. (1388). پس از هژمونی؛ همکاری و اختلاف در اقتصاد سیاسی جهانی. تهران: انتشارات اشکذر.
محمدی، ح.ر.؛ غم‌پرور، ا. (1393). نقش اقتصاد سیاسی بین‌الملل در تغییر ساختارهای حاکمیتی خاورمیانه با تأکید بر جایگاه انرژی ایران. جغرافیا، 12(43)، صص. 57-80.
مصلی‌نژاد، ع. (1391). سیاست‌گذاری اقتصادی؛ مدل، روش و فرایند. تهران: انتشارات
رخداد نو.
مهدیان، ح.؛ فخری، س. (1391). ژئوپلیتیک انرژی ایران و امنیّت انرژی غرب. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 44(4)، 45-64.
نفیو، ر. (1401). هنر تحریم‌ها؛ نگاهی از درون میدان. تهران: انتشارات پیام محراب.
Calderaro, A. & Craig, A. (2020). Transnational Governance of Cybersecurity: Policy Challenges and global inequalities in cyber capacity building. Third world Quarterly, 41(4). pp 917-938.
Cooper, A. (2020). China, India and Palter of G20-BRICS engagement differentiated ambivalence between rising Power Status and Solidarity with the Global South. Third world Quarterly, 41(3). pp. 1945-1962.
Kutlay, M. (2020). The politics of state in a Post Liberal International Order. Third world quarterly, 41(5), pp. 683-706.
Maul, H. (1982). Oil and Influence: The Oil Weapon Examined. In: Energy and Security, G. Treverton (ed.). London: Power Publishing Company Limited.
Moghadam, V. (2024). The gendered politics of Iran-U.S. relations: sanctions, the JGPOA and women’s security. Third world Quarterly, Vol. 45. No. 7, March, pp. 1199-1218.
Mosallanejad, A. (2018). The Middle East Security and Donald Trump’s grand Strategy. Geopolitics Quarterly, 13(48), pp. 20-52.
Pompeo, M.R. (2018). Confronting Iran; The Trump Administration’s Strategy. Foreign Affairs, 97(6), pp. 60-71.
Richmond, O. (2019). Interventionary order and its methodologies: the relationship between peace and intervention. Third world Quarterly, 41(2), pp. 207-227.
Rothe, F.F. (2024). The role of the Sustainable Development Goals for digital development professionals: lessons for the post-2030 development goals. Third World Quarterly, 45(5), pp. 1003-1018.
Keohane, R.O.; Nye, J.S. (1977). Power and Interdependence: World Politics in Transition. Boston: Little, Brown.
Timeline of U.S. Sanctions. Available at: https://iranprimer.usip.org/resource/timeline -us-sanctions. https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/british-thermal-unit