کارکرد رهیافت انسان‌شناسی در فهم اندیشه‌ی سیاسی متفکران مسلمان؛ مورد مطالعاتی: شیخ شهاب‌الدین سهروردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گره علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه اصفهان

10.22081/psq.2019.67130

چکیده

پژوهش حاضر با عنایت به پیوند مستحکم میان "اندیشه‌ی سیاسی" با "انسان‌شناسی"، به‌دنبال تدارک چارچوب انسان‌شناسی‌ مناسبی بود تا به مدد آن بتوان اندیشه‌ی سیاسی متفکران مختلف را فهم کرد. مورد مطالعاتی این پژوهش، اندیشه‌ی سیاسی شیخ شهاب الدین سهروردی بوده و با روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه مطالعه کتابخانه‌ای انجام شده است. نتایج نشان داد، سرشت انسان در تعیین ریاست مطلوب مدینه، مبنای مشروعیت حاکم، نحوه‌ی حکمرانی و ماهیت سیاست اثرگذار است. پذیرش اختیار، مبنای شایستگی حاکم و لزوم پاسخ‌گویی وی را در بحث رابطه‌ی حقوق و تکالیف تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. مدنی‌الطبع ‌دانستن انسان در مبنای تشکیل جامعه و تاسیس دولت، چیستی قانون و کیستی قانون‌گذار متبلور شده است. اصالت ‌بخشیدن به حیات اخروی موجب طرح موضوعاتی هم‌چون: اعراض از قدرت ‌طلبی به‌ عنوان غایت سیاست، پیامدهایی هم‌چون پاسخ‌گو دانستن اصحاب سیاست در آخرت، منع تضییع حقوق دیگران، تعیین مفاد و روش تربیت و اطاعت مردم از حاکم را درپی داشته است. غایت‌مندی انسان موجب جهت‌دهی به سه ساحت مبنای مشروعیت، غایت دولت و قانون حاکم بر جامعه شده است تا در مجموع انسان بتواند تشبه به حق تعالی پیدا کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Function of the anthropological approach to understanding of Muslim thinkers’ political ideaک Case study: Sheikh Shahab al-Din Suhrawardi

نویسندگان [English]

  • Ali Alihosseini 1
  • Abdollah Binandeh 2
1 university of isfahan
2 Uinversity of Isfahan
چکیده [English]

In light of the solid bond between “political idea” and “anthropology”, the present study aims to provide a suitable anthropological framework by which a variety of political ideas of thinkers can be perceived. The case study of this research is the political ideas of Sheikh Shahab al-Din Suhrawardi, was conducted with a descriptive-analytical method, and data collection was library. The results showed that human nature is influential in determining the suitable presidency in a city, the basis for ruler’s legitimacy, manner of ruling and the nature of politics. Admitting authority overshadows the basis of ruler competency and the need for his accountability regarding the relation between rights and obligations. Knowing that human is civilized by nature has been embodied in the foundations for forming society and establishing state, ontology of law and who a legislator is. Authenticating afterworld life gives rise to such subjects as standing down from assuming power, which is the culmination of politics, which gives us such outcomes as holding political leaders accountable in the afterlife, preventing others’ rights from being violated, determining the provisions and practice of nurturing and people’s subordination to ruler. Human’s teleology can shape three bases--the basis of legitimacy, the ultimate goal of state, the laws ruling society, so that he can be assimilated into the almighty God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Suhrawardi
  • Constitution
  • Human Nature
  • Authority
  • Civilized by Nature
  • Life Scope
  • Human Culmination
  • Policy Thinking

عنوان مقاله [العربیة]

وظیفة التوجّه الإنسانی فی فهم الفکر السیاسی لدى المفکّرین المسلمین؛ موضوع الدراسة: الشیخ شهاب الدین السهروردی

چکیده [العربیة]

بما أنّ بین الفکر السیاسی ومعرفة الإنسان صلة وثیقة فقد انصبّ البحث الراهن على تزوید إطار إنسانی ملائم یتیح لنا فهم الفکر السیاسی لدى مختلف المفکّرین. موضوع دراسة هذا البحث هو الفکر السیاسی لدى الشیخ شهاب الدین السهروردی. وقد نجز البحث بالمنهج الوصفی والتحلیلی کما جمعت البیانات بطریقة البحث المکتبی. کشفت النتائج عن تأثیر طبیعة الإنسان فی تحدید الرئاسة المنشودة للمدینة وأساس شرعیة الحاکم وأُسلوب وطریقة مزاولة الحکم وجوهر السیاسة. کما أنّ القبول بالاختیار یغطّی أُصول صلاحیة الحاکم ووجوب تحمّله للمسؤولیة فی مسألة العلاقة بین المستحقّات والواجبات. وقد تجسّد الاعتقاد بمدنیة الإنسان بالطبع فی مبدأ تأسیس المجتمع والدولة وحقیقة القانون ومُشرّعه. کما أنّ إعطاء الأصالة للحیاة الأُخرویة أدّى إلى طرح موضوعات من قبیل: تجنّب التوسع فی السلطة بمثابة غایة السیاسة، إفرازات مثل القول بمساءلة السیاسیین فی الآخرة، منع تضییع حقوق الآخرین، تحدید مؤدّى وأُسلوب تثقیف الناس وإطاعتهم للحاکم. تسببت غائیة الإنسان فی توجیه ساحات ثلاثة هی مبدأ الشرعیة، وغایة الدولة، والقانون السائد فی المجتمع؛ وذلک لیتسنّى للإنسان أن یتشبّه بالحقّ عزّوجلّ.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • استفتاء تشریعی
  • الدستور
  • الدیموقراطیة
  • إیران
  • الانتخابات
  • الشیخ شهاب الدین السهروردی