ضرورت و الزامات نظام‌وارگی در رویکرد فقه حکومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشگاه قرآن و حدیث تهران

10.22081/psq.2021.69811

چکیده

این مقاله با هدف تبیین رویکردی روزآمد و کارآمد از فقه حکومتی و الزامات آن، درصدد پاسخگویی به ضرورت و الزامات نظام‌وارگی در رویکرد فقه حکومتی بوده است. در پاسخ به سؤال فوق، گونه‌ای از نظام‌وارگی در فقه حکومتی منطبق بر جامعیّت، انسجام و هدفمندی متناسب با اداره کارآمد حکومت دینی مورد توجه قرارگرفته است. با بهره‌گیری از روشی متناسب با فلسفه مضاف و متأثر از نگاه درجه دوّم به فقه، به توصیف و تحلیل مبانی فقه و استنتاج الزامات این مبانی پرداخته شده است. براین‌اساس، ضمن تبیین نظام‌وارگی در رویکرد فقه حکومتی، ضرورت‌های نظام‌وارگی فقهی متناسب با نظام‌وارگی دین و الزامات نظام‌واره، عناصر و ابواب درونی عرصه فقه مورد توجه قرار گرفته است؛ که از آن میان می‌توان به اموری چون، الزامات متناسب با تدبیر نظام سیاسی و الزامات متناسب با نظام قانون‌گذاری نظام سیاسی اشاره کرد. در الزامات روش‌شناسانه نظام‌وارگی به مواردی چون کل‌نگری و نگرش منظومه‌ای، ملاحظه تأثیر احکام بر اداره جامعه، ملاحظه کارآمدی نظام سیاسی و ملاحظه احکام در امتداد مبانی کلامی اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

System’s necessity and requirements in government’s jurisprudence approach

نویسندگان [English]

  • Seyed Sajjad Izdehi 1
  • Seddiqe Seddiq Taqizadeh 2
1 Associate Professor, Research Institute for Islamic Culture and Thought, Qom, Iran.
2 PhD Student, University of Quran and Hadith, Tehran, Iran.
چکیده [English]

With the aim of explaining an up-to-date and efficient approach to government jurisprudence and its requirements, this article seeks to respond to the necessity and requirements of the system in the jurisprudence approach. In response to the above question, a kind of systematization in government jurisprudence in accordance with the comprehensiveness, coherence, and purposefulness appropriate to the efficient administration of religious government has been considered. The analysis and the principles of jurisprudence have been described by using a method appropriate to the philosophy of philosophy, influenced by the second-degree view of jurisprudence. Accordingly, while explaining the system in governmental jurisprudence approach, the necessities of the system of jurisprudence in accordance with the system of religion and the requirements of the system, the elements and internal chapters of the field of jurisprudence have been considered; among them, we can mention such requirements appropriate to the management of the political system and the requirements appropriate to the legislative system of the political system. In the methodological requirements of systematization, such things as scrutiny and systemic attitude, consideration of the effect of rulings on the governance of society, consideration of the efficiency of the political system, and consideration of rulings in theological principles are mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • System
  • Systematization
  • Political System
  • Government jurisprudence
  • Methodology

عنوان مقاله [العربیة]

ضرورة المنظومیة ومتطلّباتها فی منحى الفقه الحکومی

چکیده [العربیة]

هذه الورقة معنیّة بالإجابة على ضرورة المنظومیة ومتطلّباتها فی منحى الفقه الحکومی وهو منحى حدیث وفعّال فی الفقه الحکومی ومتطلّباته. وفی سیاق الردّ على السؤال أعلاه تأخذ الورقة بعین الاعتبار نوعاً من المنظومیة فی الفقه الحکومی یتجاوب مع الشمولیة والاتّساق والغائیة المتناغمة مع الإدارة الفاعلة للحکومة الدینیة. إذن تنطلق الورقة من نظرة من الدرجة الثانیة إلى الفقه وعبر استخدام منهج متوافق مع فلسفات المواضیع الخاصة للقیام بوصف وتحلیل أساسیات الفقه واستخلاص متطلّبات هذه الأساسیات. ومن ثمّ أخذت الورقة بعین الاعتبار ضرورات المنظومیة الفقهیة تلاؤماً مع منظومیة الدین والمتطلّبات المنظومیة للمکوّنات والتقسیمات (الأبواب) الداخلیة فی المجال الفقهی؛ ومن بین تلک یمکن الإشارة إلى المتطلّبات المتوافقة مع إدارة النظام السیاسی والمتطلّبات المتوافقة مع نظام التقنین فی النظام السیاسی. وقد ذکرت ضمن المتطلّبات المنهجیة للمنظومیة موارد مثل: النظرة الکلّیة والنظرة النظامیة، واعتبار أثر الأحکام على إدارة الجامعة، واعتبار کفاءة النظام السیاسی، واعتبار الأحکام فی سیاق الأُسس الکلامیة

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • النظام
  • المنظومیة
  • النظام السیاسی
  • الفقه
  • الفقه الحکومی
  • المنهجیة
  • القانون