طالبان؛ ایران و پاکستان مطالعه سیاست خارجى ایران، پاکستان و عربستان در باره افغانستان از سقوط مزار تاکنون

     در این گزارش تلاش بر آن است تا ابتدا سیاست خارجى کشورهاى ایران، پاکستان و
عربستان، مؤلفه‏هاى اساسى سیاست‏گذارى و دورنمایى از چشم‏انداز آینده دیپلماسى
آنان در افغانستان مورد مطالعه و بررسى قرار گیرد. از سوى دیگر، از آنجا که روابط
دیپلماتیک کشورهاى فوق به عنوان یکى از فاکتورهاى اصلى در سیاست‏گذارى آنان در
قبال رخدادهاى منطقه، بویژه تحولات سیاسى و نظامى افغانستان، مطرح است طبیعتا
روابط خارجى این کشورها، مناسبات سیاسى و معادلات منطقه‏اى آنان نیز مورد تجزیه
و تحلیل قرار خواهد گرفت.
     قبل از همه ذکر این نکته لازم به نظر مى‏رسد که روابط خارجى این کشورها در کنار
سایر عوامل، بخصوص در عرصه دیپلماتیک، تابعى از جهت‏گیرى آنان در قضیه
افغانستان است. از دیدگاه پژوهشگران سیاسى و عالمان روابط بین‏الملل، دولت‏ها به
عنوان بازیگران صحنه سیاسى تلقى مى‏شوند که با توجه به مسائل اصلى سیاست خارجى
خویش، اعم از عناصر ایدئولوژیکى، اقتصادى و سیاسى تلاش دارند تا با به حداقل
رساندن ناکامى‏شان به حداکثر کامیابى دست یابند؛ امرى که رویارویى و رقابت و گاه
تعارض و تنش را اجتناب‏ناپذیر مى‏سازد. بر این اساس، تعارض بین دولت‏ها که برخاسته
از تعارض در منافع ملى بازیگران است، روابط دیپلماتیک کشورها را شدیدا تحت تأثیر
قرار مى‏دهد. قضیه افغانستان، به عنوان صحنه بازى دیپلماتیک کشورهاى ایران، پاکستان
و عربستان، یکى از محورهاى جدى و تأثیر گذار در سیاست خارجى این کشورها بوده و
ممکن است در صورت عدم مدیریت مناسب، موجبات تنش منطقه‏اى را فراهم آورد و
اخلال در روابط دیپلماتیک این کشورها را به همراه داشته باشد. از این رو، مطالعه جدى
و عمیق این موضوع در شرایط کنونى از اهمیت و حساسیت خاصى برخوردار مى‏باشد
که لازم است سیاست‏گذاران و تصمیم گیرندگان کشورهاى فوق، با توجه به مقتضیات
منطقه‏اى و ضرورت‏هاى جهانى که نیازمند همگرایى و همسویى است، با برخورد
مناسب و منطقى در جلوگیرى از بروز تعارض و تنش‏هاى سیاسى در روابط میان خود،
اهتمام ورزند.
     پس از این کلیات، در این نوشتار تلاش بر آن است تا ضمن جمع‏بندى و توصیف
سیاست خارجى این کشورها در قبال تحولات افغانستان، روابط دیپلماتیک کشورهاى
مذکور مورد مطالعه و وارسى قرار گیرد. در پرتو چنین مطالعه توصیفى ـ تطبیقى
چشم‏انداز آینده این روابط و سیاست این کشورها در افغانستان، تا اندازه‏اى روشن
خواهد شد.