چرخۀ ساختاری و کارکردی دیپلماسی عمومی سیاست خارجی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

2 استاد دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

10.22081/psq.2022.64929.2699

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چرخۀ ساختاری و کارکردی دیپلماسی عمومی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. فرضیه آن است که چرخۀ ساختاری و کارکردی دیپلماسی عمومی ایران را الهام‌بخشی و نهادهای دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی معطوف به صدور انقلاب شکل می‌دهد. در تبیین پژوهش از رهیافت قدرت نرم، هویت و دیپلماسی عمومی جان میلسن استفاده شده است. تنظیم پژوهش بر اساس روش‌شناسی تحلیل داده‌ها، تحلیل محتوا و تحلیل الگوی رفتاری هر یک از نهادهای دیپلماسی عمومی سیاست خارجی ایران است. نتیجه اینکه دیپلماسی عمومی ایران پس از برجام تحت تأثیر فشارهای بین‌المللی و محدودیت‌های راهبردی قرار داشته است. اصلی‌ترین نشانۀ دیپلماسی عمومی ایران را می‌توان در ارتباط با کنش متقابل بازیگران برای نیل به نقطۀ تعادلی دانست. هرگونه توافق نیازمند شکل‌گیری موازنۀ قدرت و تعادل انتظارات می‌باشد؛ بنابراین ایران در صدد برآمد دیپلماسی عمومی خود را در قالب «سازوکارهای مسیر دوم» در فرایند توافق و همکاری با دیگر بازیگران تأثیرگذار شکل دهد. حل و فصل بحران و مدیریت چالش‌های امنیتی و اقتصادی به‌مثابۀ بخش قابل توجهی از قالب‌های رفتاری دیپلماسی عمومی ایران به شمار می‌آید. گام اول دیپلماسی عمومی ایران بر نشانه‌هایی از شفاف‌سازی و اعتمادسازی مبتنی بوده است. ترسیم نقشۀ راه دیپلماسی عمومی ازاین‌جهت اهمیت دارد که رابطۀ متقابل بازیگران برای حل و فصل چالش‌های فراروی کشورها را شکل خواهد داد. دیپلماسی عمومی سیاست خارجی ایران نیازمند همبستگی در ساختار داخلی و بهره‌گیری از نقشۀ راه به‌نسبت یکسانی برای پیشبرد الگوهای همکاری‌جویانه بین بازیگران نامتجانس خواهد بود. در فضای پسابرجامی، دیپلماسی عمومی ایران بر ساز‌و‌کارهای کنش چندجانبه مبتنی بوده است. در این فرایند تلاش ایران برای حداقل‌سازی تهدیدهای اقتصادی ناشی از اعادۀ تحریم‌های پسابرجامی شکل گرفته و تأثیر خود را در فضای اقتصاد سیاسی ایران بر جای گذاشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Structural and Functional Dynamics of the Public Diplomacy of the Iranian Foreign Policy

نویسندگان [English]

  • Hadi Akhondi Nemat Abad 1
  • Ebrahim Mottaghi 2
  • Reza Shirzadi 3
1 PhD student, Department of International Relations, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Professor, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Department of Political Science, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]

The present research investigates the structural and functional dynamics of the public diplomacy of the Islamic Republic of Iran’s foreign policy. The hypothesis suggests that Iran’s public diplomacy institutions, particularly those directed at the "export of revolution," play a pivotal role in inspiring and shaping the country’s public diplomacy efforts. To elucidate this hypothesis, the research draws upon John Millson’s framework concerning soft power, identity, and public diplomacy. Methodologically, the research employs data analysis, content analysis, and examination of the behavioral model of each public diplomacy institution within Iran’s foreign policy. The study concludes that following the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), Iran’s public diplomacy encountered international pressures and strategic constraints. Notably, Iran’s public diplomacy efforts manifested through interactions with various actors aimed at achieving equilibrium amidst counteractions. The attainment of any agreement necessitates a balance of power and expectations, prompting Iran to pursue public diplomacy through "second-path mechanisms" in collaboration with other influential actors. Addressing crises and managing security and economic challenges constitute significant aspects of Iran’s public diplomacy behavioral patterns. Transparency-building and trust-making are identified as crucial initial steps, shaping the roadmap of public diplomacy to foster cooperative relations among stakeholders in resolving forthcoming challenges. Furthermore, the effectiveness of Iran’s public diplomacy within its foreign policy framework hinges upon domestic solidarity and the implementation of a relatively coherent roadmap to promote cooperation among diverse actors. In the post-JCPOA era, Iran’s public diplomacy strategy emphasized multilateral actions to mitigate economic threats arising from the reinstatement of post-JCPOA sanctions, thereby influencing the country’s political and economic landscape.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public diplomacy
  • Iran’s foreign policy
  • JCPOA
  • foreign politics
  1. آشنا، ح.؛ جعفری هفت‌خوانی، ن. (1396). دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی؛ پیوندها و اهداف. دانش سیاسی، شماره 5، صص 179-206.
  2. پازکیان، ا.؛ آذین، ا.؛ جعفری‌نژاد، م. (1398). ابعاد و شاخص‌های دیپلماسی عمومی مقام معظم رهبری در سیاست خارجی جمهوری ‌اسلامی ایران. پژوهش‌های سیاسی و بینالمللی، 10(40)، صص 323-346.
  3. پوراحمدی و دیگران، (1389). دیپلماسی نوین: جستارهایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات دفتر مطالعات وزارت خارجه.
  4. خادم‌زاده، ج.؛ ایزدی، ج.؛ سلطانی، ع.ر. (1399). آسیب‌شناسی ساختاری دیپلماسی عمومی جمهوری ‌اسلامی ‌ایران. پژوهشهای راهبردی، 9(34)، صص 107-141.
  5. داداندیش، پ.؛ احدی، ا. (1390). جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری ‌اسلامی ایران. روابط خارجی، 3 (9)، صص 143-173.
  6. رحمانی، م. (1394). دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 6 (15)، صص 63 - 90.
  7. سازمند، ب.؛ براتی، م. (1393). الزامات و چالشهای دیپلماسی عمومی ایران در عصر جهانی‌شدن. تهران: انتشارات مرکز ملی مطالعات جهانی‌شدن.
  8. سلیمی‌بنی، ص.؛ مجاورشیخان، م. (1392). جایگاه دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی کشورها. پژوهش در تاریخ، 4(3).
  9. نیک‌‌آیین، ا. (1388). دیپلماسی عمومی؛ رویکردی نو در عرصه روابط بین‌الملل. سیاست خارجی، شماره 88 ، صص 361-394.
  10. هادیان، ن.؛ بلورچی، م.ع. (1393). دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در قبال مسلمانان انگلیس (1392-1384). سیاست خارجی، 28(1)، صص 71-98.